مارکی دو ساد
مارکی آلفونز فرانسوا دُ ساد (به فرانسوی: Donatien Alphonse François marquis de Sade) (زاده: ۱۲ ژوئن ۱۷۴۰؛ درگذشته: ۲ دسامبر ۱۸۱۴ در پاریس) نویسنده و فیلسوف فرانسوی بود.
| مارکی دو ساد | |
|---|---|
چهره‌نگاشته‌ای از مارکی دوساد توسط شارل آمده فیلیپ ون لو (حدود سال ۱۷۶۰). | |
| نام در زمان تولد | Donatien Alphonse François de Sade |
| زادهٔ | ۲ ژوئن ۱۷۴۰ پاریس، پادشاهی فرانسه |
| درگذشت | ۲ دسامبر ۱۸۱۴ (۷۴ سال) Charenton، ول-دو-مرن، بازگشت بوربون‌ها به سلطنت فرانسه |
| کارهای برجسته | ۱۲۰ روز در سودوم (۱۷۸۹) ژوستین (رمان) (۱۷۹۱) Philosophy in the Bedroom (1795) Juliette (1799) |
| همسر(ها) | Renée-Pélagie Cordier de Launay (ا. ۱۷۶۳–۱۸۱۰); her death |
| فرزندان | Louis Marie (1767–1809) Claude Armand (1769–1847) Madeleine Laure (1771–?) |
| والدین | Jean Baptiste François Joseph de Sade and Marie Eléonore de Maillé de Carman |
| دوره | عصر روشنگری |
| حیطه | فلسفه غرب |
| مکتب | Libertine |
علایق اصلی | پورنوگرافی، تن‌کامگی، سیاست |
ایده‌های چشمگیر | سادومازوخیسم |
تأثیرگرفته از | |
تأثیرگذار بر
| |
زندگینامه
مارکی فرانسوا در خانواده‌ای اشرافی به دنیا آمد. در ۱۴ سالگی وارد مدرسه ارتشی شد که فرزندان خانواده‌های اشراف در آن ثبت‌نام می‌کردند. در ۱۷ سالگی در جنگ علیه پروس شرکت کرد. در سال ۱۷۶۳ درجه سروان گرفت. او با بازیگران تئاتر رابطه داشت و پدرش برای پایان دادن به این قضیه او را وادار به ازدواج کرد. ساد فرازونشیب‌های زیادی را گذراند. چندین بار به اتهام لواط به زندان رفت و دو بار از اعدام با گیوتین نجات یافت. او در حالی که ۳۰ سال از زندگی‌اش را در زندان گذرانده بود در ۲ دسامبر سال ۱۸۱۴ در سن ۷۴ سالگی درگذشت.
ساد کتاب‌های زیادی نوشت که رمان ژوستین از آثار معروف اوست. کلمه سادیسم از نام این نویسنده گرفته شده‌است. در حقیقت فلسفه ساد داشتن روابط آزاد جنسی و میل به آزار جنسی است. این دیدگاه در زمان او در فرانسه بسیار مورد انتقاد واقع شد. رمان‌های ساد پیرامون مطالبی مانند سکس و خشونت و تجاوز و مرده‌گرایی نوشته شده‌است. امروزه از سادیسم به عنوان یک خصیصه شخصیتی یاد می‌شود. سادیسم علاوه بر میل به آزار جنسی، میل به آزار جسمی و روانی دیگران نیز تعریف می‌شود. در مورد بیماری، اختلال یا خصیصه دانستن این ناهنجاری رفتاری نظرات موافق و مخالفی وجود دارد و همچنان مورد بحث فیلسوفان و روانشناسان است.
سخن گفتن دربارهٔ ساد نیاز به پژوهش بیشتر دارد تا این که بگوییم او زنا را بر پاک‌دامنی ترجیح می‌داد. برای رسیدن به این منظور باید به سدهٔ هجدهم برگردیم. در آن زمان بازگشت به طبیعت و گریز از قراردادهای اجتماعی گونه‌ای نحلهٔ فلسفی بود که در ژان ژاک روسو به گونه‌ای ملایم و در مارکی دو ساد به گونه‌ای افراطی نمود یافت. ساد برای درهم شکستن مذهب به عفت و پاک‌دامنی یورش می‌آورد که تجلی آن را در کتاب فلسفه در اتاق خواب که در سال ۱۷۹۵ نوشته شد آشکارا می‌بینیم. او با عشق به ستیز برمی‌خیزد تا هرگونه وابستگی و میثاق را درهم شکسته باشد و میل جنسی را فراتر از عشق می‌داند.
فیلم قلم‌های پر (Quills) زندگینامه مارکی دوساد را به تصویر کشیده‌است.
کتاب‌شناسی
- رمان ژوستین
- رمان ژولیت
- فلسفه در اتاق خواب
- نمایش‌نامهٔ مکالمهٔ کشیش و مرد محتضر
- ۱۲۰ روز در سودوم
- عاشقانه‌های زندان
- Eugnie de Franval
- The Count Oxtiern
- Contes et fabliaux
در ایران
در ایران نمایش‌نامه مارا-ساد چندین بار اجرا شده‌است. بهرام بیضایی با اقتباس از این نمایش‌نامه آرش ساد را به زبان فارسی نوشته‌است. این نمایش به کارگردانی محمد رحمانیان به اجرا درآمده‌است.
کتاب ۱۲۰ روز در سودوم توسط علی طباخیان به فارسی نیز ترجمه شده است.
همچنین رمان ژوستین تحت عنوان « ژوستین یا مصائب فضیلت » توسط علی طباخیان به فارسی نیز ترجمه شده است.
رمان ژولیت تحت عنوان « ژولیت یا مواهب فضیلت » توسط علی طباخیان به فارسی نیز ترجمه شده است.
جستارهای وابسته
- سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم
- پیر پائولو پازولینی
- سالو (ایتالیا)
- سالو (اسپانیا)
- دو ساد (فیلم)
منابع
- ↑ «مارکی دوساد؛ عاقلترین دیوانهٔ پاریسی». نصور. ۲ خرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۸ بهمن ۱۳۹۶.
- ↑ «نمایش آرش ساد». تیوال. ۲۳ بهمن ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۹ بهمن ۱۳۹۶.
- ↑ مارکی دوساد. «ترجمه ی فارسی کتاب 120 روز در سودوم مارکی دوساد ترجمه علی طباخیان». s27.picofile.com. ترجمهٔ علی طباخیان. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۲۲.
- ↑ مارکی دوساد. «ترجمه ی فارسی کتاب ژوستین یا مصائب فضیلت از مارکی دوساد ترجمه علی طباخیان». s27.picofile.com. ترجمهٔ علی طباخیان. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۲۲.
- ↑ مارکی دوساد. «ترجمه ی فارسی کتاب ژولیت یا مواهب رذیلت از مارکی دوساد ترجمه علی طباخیان». s27.picofile.com. ترجمهٔ علی طباخیان. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۲۲.
- مصطفوی، خشایار (۱۳۹۴). سکس، آنارشیست، شقاوت در تئاتر آقای فرناندو آرابال. پست اسکریپت.
- Les infortunes de la vertu- Sade-La Flèche- Paris-2002