مؤسسه مالی و اعتباری
مؤسسه‌های اعتباری نهادهای اقتصادی غیردولتی و عمومی در ایران هستند که با موافقت اصولی بانک مرکزی تأسیس می‌شوند و به عملیات بانکی مشغول هستند.
حداقل سرمایهٔ لازم برای تأسیس مؤسسهٔ اعتباری در ایران ۳۰۰ میلیون تومان (۳۰۰ میلیارد تومان قدیم) است.
بنابر آیین‌نامهٔ مصوب ۴ بهمن ۱۳۹۳ هیئت دولت، مؤسسه‌های اعتباری پس از گرفتن موافقت اصولی بانک مرکزی باید در سه مرحله از بانک مرکزی مجوز بگیرند (مجوز اولیه، مجوز تأسیس، مجوز فعالیت). اما در عمل تعداد زیادی از این مؤسسه‌ها، بدون داشتن مجوز بانک مرکزی، در سطح کشور به‌صورت غیرقانونی فعالیت و همچنین اقدام به تبلیغ خود می‌کرده‌اند و بانک مرکزی هم اعلام کرد که هیچ مسئولیتی در قبال سپرده‌های مؤسسه‌های اعتباری بدون مجوز ندارد. در حال حاضر اشتغال به عملیات بانکی توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تحت هر عنوان و تأسیس و ثبت هرگونه تشکل برای انجام عملیات بانکی، بدون دریافت مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ممنوع است.
بانک مرکزی ایران، مؤسسه اعتباری را مؤسسه‌ای می‌داند که از طریق جذب سپرده‌های مجاز بانکی (به استثناء سپرده قرض الحسنه جاری)، گرفتن تسهیلات و استفاده از سایر ابزارهای مالی به تجهیز منابع مبادرت نموده و این منابع را به اعطای تسهیلات اعتباری اختصاص داده یا به هر نحو دیگری به تشخیص بانک مرکزی، واسطه بین عرضه‌کنندگان و متقاضیان منابع مالی باشد.
بیشتر مؤسسات اعتباری بر خلاف بانک‌های خصوصی و دولتی، پیش از قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی مصوب سال ۱۳۸۳ و با اخذ مجوز از سایر نهادها مانند وزارت تعاون، کشور، نیروی انتظامی و … ایجاد شده‌اند.
مؤسسه‌های اعتباری با مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- مؤسسه اعتباری توسعه
- مؤسسه اعتباری ملل
- مؤسسه اعتباری نور
- مؤسسه اعتباری کاسپین
اقدامات بانک مرکزی جهت ساماندهی و تجمیع مؤسسه‌های مالی و اعتباری
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از اسفند ۱۳۸۹ برای ساماندهی بازار پولی کشور، اقداماتی از جمله ادغام برخی از مؤسسه‌های مالی و تعاونی‌های اعتباری بدون مجوز، تبدیل مؤسسه‌های مالی بزرگ به بانک، و همچنین انتشار فهرستی با عنوان «مؤسسه‌های مالی و اعتباری در شرف تأسیس» انجام داد.
فهرست اولیه مؤسسات ادغامی و در شرف تأسیس
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در اسفند ۱۳۸۹ اعلام کرد بدنبال ساماندهی بازار غیرمتشکل پولی، قصد ساماندهی و تجمیع تعاونی‌های اعتباری آزاد را دارد و تعاونی‌های اعتباری تجمیع‌شده زیر، به‌عنوان مؤسسه مالی و اعتباری در شرف تأسیس، با استقرار ناظر مقیم از طرف بانک مرکزی مجاز به ادامه فعالیت خواهند بود:
- مؤسسه مالی و اعتباری باران، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری ثامن الحجج، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری پیشگامان یزد، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری صالحین، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری عسکریه، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری فردوسی، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری قوامین، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری کارسازان آینده، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری مولی الموحدین، در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری حافظ، در شرف تأسیس
- تعاونی اعتبار میزان (مستقل)
- مؤسسه اعتباری ثامن (وابسته به بنیاد تعاون سپاه پاسداران)
در مرداد ماه سال ۱۳۹۰، بانک مرکزی ایران در اطلاعیه‌ای، نام ۳ مؤسسه مالی و اعتباری دیگر را به فهرست اولیه اضافه کرد:
- مؤسسه مالی و اعتباری مهر (بسیجیان)
- مؤسسه اعتباری کوثر (وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)
- مؤسسه مالی و اعتباری ریحانه گستر مشیز
- در این فهرست نام مؤسسه مالی و اعتباری باران دیده نمی‌شود و به‌جای آن مؤسسه مالی و اعتباری فرشتگان قرار دارد.
فهرست جدید مؤسسات در شرف تأسیس
در فروردین ۱۳۹۲، معاونت نظارت بانک مرکزی طی نامه‌ای، فهرست جدیدی از مؤسسه‌های مالی و اعتباری دارای مجوز را اعلام کرد:
- مؤسسه اعتباری آرمان، در شرف تأسیس: از ادغام مؤسسات مالی و اعتباری فرشتگان، فردوسی و افضل توس با همدیگر تشکیل شد.
- مؤسسه اعتباری ثامن‌الحجج، در شرف تأسیس
- مؤسسه اعتباری ملل، در شرف تأسیس
- مؤسسه اعتباری کوثر، در شرف تأسیس
- مؤسسه اعتباری نور، در شرف تأسیس: از ادغام مؤسسات مالی و اعتباری پیشگامان، کارسازان آینده و ریحانه گستر مشیز با همدیگر تشکیل شد.
حذف نام مؤسسات اعتباری در شرف تأسیس از وبگاه بانک مرکزی و بعد از آن
با توجه به عدم انجام اقدامات جدی از سوی مؤسسات در شرف تأسیس و طولانی‌شدن فرایند اخذ مجوز این نهادها، بانک مرکزی در تاریخ ۱۸/۱۰/۱۳۹۲ نام مؤسسات اعتباری در شرف تأسیس را از پایگاه اطلاع‌رسانی خود حذف نمود. بانک مرکزی اعلام کرد که پس از تکمیل تشریفات اداری و اخذ مجوز، اسامی این مؤسسه‌ها مجدداً بر روی پایگاه اطلاع‌رسانی قرار خواهد گرفت.
در دی ماه ۱۳۹۲ اعلام شد که مؤسسه مالی و اعتباری افضل توس از مؤسسه اعتباری در شرف تأسیس آرمان خارج شده‌است و مؤسسه‌های مالی و اعتباری فرشتگان و فردوسی (دو عضو دیگر شکل‌دهنده مؤسسه آرمان) برای ادامه روند تکمیل پرونده و سرعت‌بخشی به پروسه ادغام، بدون حضور مؤسسه افضل توس وارد مذاکره با بانک مرکزی شدند.
تعاونی اعتبار میزان پس از جنجال‌های فراوان مرتبط با پرونده پدیده شاندیز در خرداد ۱۳۹۴ منحل شد. بعدتر اعلام شد که طی تفاهمی کلیه امور مربوط به تعاونی اعتبار میزان به بانک صادرات ایران واگذار می‌شود.
مؤسسه‌های مالی تبدیل‌شده به بانک
- مؤسسه مالی و اعتباری سینا به بانک سینا تغییر نام یافت. (مؤسسه مالی و اعتباری بنیاد سابق) (وابسته به بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی)
- مؤسسه مالی و اعتباری انصار به بانک انصار تغییر نام یافت. (صندوق پس‌انداز و قرض الحسنه انصار المجاهدین سابق) (وابسته به بنیاد تعاون سپاه پاسداران)
- مؤسسه مالی و اعتباری ایرانیان به بانک حکمت ایرانیان تغییر نام یافت. (وابسته به بنیاد تعاون ارتش جمهوری اسلامی ایران، بتاجا)
- مؤسسه مالی و اعتباری مولی الموحدین به بانک ایران زمین تغییر نام یافت.
- مؤسسه مالی و اعتباری قوامین به بانک قوامین تغییر نام یافت. (وابسته به ناجا)
مؤسسه مالی و اعتباری اعتماد ایرانیان که فاقد مجوز از بانک مرکزی بود، به دستور این بانک منحل و در بانک قوامین ادغام شد. البته این حکم در دادگاه محل مناقشه بوده‌است. - مؤسسه مالی و اعتباری صالحین و مؤسسه مالی و اعتباری آتی و بانک تات ادغام شدند و بانک آینده را شکل دادند.
بانک در شرف تأسیس
- مؤسسه مالی و اعتباری مهر به بانک مهر اقتصاد در شرف تأسیس تغییر نام یافت. (صندوق قرض الحسنه بسیجیان سابق) (وابسته به بنیاد تعاون سازمان بسیج مستضعفین)
جستارهای وابسته
- مؤسسه اعتباری کاسپین
- بحران موسسات مالی و اعتباری ۱۳۹۶
- مؤسسه مالی و اعتباری ثامن الحجج
توضیحات
منابع
- ↑ هیئت وزیران (۰۴-۱۱-۱۳۹۳). «آیین‌نامه نحوهٔ تأسیس و اداره موسسات اعتباری غیردولتی» (pdf). هیئت دولت ایران. بانک مرکزی ایران.
- ↑ بانک مرکزی ایران (۲۴ مهر ۱۳۹۴). «جدول حداقل سرمایه لازم برای تأسیس انواع موسسات اعتباری». دریافت‌شده در ۱۳۹۵/۰۱/۰۳.
- ↑ «قبل از سپرده گذاری چگونه بفهمیم یک مؤسسه مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی است؟». خبر آنلاین. ۱ آبان ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۳۹۵/۰۱/۰۳.
- ↑ «قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی». مجلس شورای اسلامی. ۱۳۸۳.
- ↑ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (۴ اوت ۲۰۰۷). «مقررات ناظر بر تأسیس و شیوه فعالیت موسسه‌های اعتباری غیر بانکی». بانک مرکزی ایران. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ «مجوز فعالیت مؤسسه اعتباری کاسپین صادر شد». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۲۷ اسفند ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «اطلاعیه ساماندهی تعاونی‌های اعتباری آزاد». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۱۷ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «پیدا و پنهان مؤسسات مالی غیرمجاز». روزنامه ایران. ۵ آبان ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ «تبارشناسی موسسات مالی در شرف تاسیس». پایگاه خبری اخبار بانک. ۳۱ خرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ «بازخوانی پرونده موسسات مالی و اعتباری». دنیای اقتصاد. ۱۰ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «اعلام اسامی 14 مؤسسه اعتباری مجاز». دنیای اقتصاد. ۳۰ مرداد ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ «مدیرعامل مؤسسه مالی و اعتباری کوثر خبر داد: پرداخت هزار میلیارد تومان تسهیلات کوثر به تولید و خدمات کشور». خبرگزاری فارس. ۱۷ آبان ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «بانک‌ها و موسسات اعتباری دارای مجوز یا در شُرف تأسیس اعلام شد/ ۸۲۱ تعاونی اعتبار دارای مجوز فعالیت هستند». پایگاه خبری بانکداری الکترونیک. ۲۱ فروردین ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «لیست بانک‌ها و موسسات اعتباری دارای مجوز اعلام شد». ارانیکو. ۲۲ فروردین ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «آغاز به کار ۲ مؤسسه نور و آرمان/ حداقل سرمایه مؤسسات مالی ۱۵۰ میلیارد تومان». پایگاه خبری بانکداری الکترونیک. ۳۰ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «با ادغام 6 مؤسسه مالی در شرف تأسیس صورت می‌گیرد: تأسیس 2 مؤسسه اعتباری نور و آرمان». پایگاه خبری اخبار بانک. ۱۸ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «اعلام جزئیات ادغام و ساماندهی ۶ مؤسسه مالی و اعتباری». روزنامه خراسان. ۱۷ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «علت حذف نام برخی از موسسات اعتباری از پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۱۸ دی ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ «افضل توس از مؤسسه " آرمان " خارج شد». پایگاه خبری اخبار بانک. ۲ دی ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.
- ↑ «وام ۳۰۰ میلیارد تومانی میزان به پدیده شاندیز». ایرنا. ۸ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «هجوم طلبکاران به مؤسسه میزان مشهد». magiran.com. روزنامه شرق. ۱۱ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «موسسه میزان رسماً منحل شد/ عکس». خبر آنلاین. ۱۷ خرداد ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۴ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «پذیرش تعهدات «میزان» توسط بانک صادرات ایران». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۷ آبان ۱۳۹۴. دریافت‌شده در مارس ۲۰۱۶.
- ↑ «تاریخچه بانک انصار». بانک بین. ۲۸ بهمن ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «پشت این تابلوها کیست؟ / بانک‌های خصوصی متعلق به چه افرادی است؟». خبر آنلاین. ۲ خرداد ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «مجوز فعالیت بانک حکمت ایرانیان صادر شد». دنیای اقتصاد. ۱۰ بهمن ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «آگهی تغییرات شرکت مالی و اعتباری ایرانیان سهام عام». روزنامه رسمی. ۷ بهمن ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «مجوز فعالیت بانک قوامین صادر شد». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۸ بهمن ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «تعاونی اعتبار «اعتماد ایرانیان» فاقد مجوز است». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۸ بهمن ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «رای دادگاه برای لغو انحلال اعتماد ایرانیان/ بانک مرکزی:انحلال قانونی است». ایسنا. ۲۷ مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «فعالیت تعاونی اعتباری اعتماد ایرانیان غیرقانونی است». بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ۳ مهر ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «هشدار بانک مرکزی دربارهٔ رفتار برخی موسسات مالی واعتباری». واحد مرکری خبر صدا و سیما. ۱۷ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «هفته‌ها گذشت؛ خبری از برخورد با تخلفات «آتی» نشد». مشرق نیوز. ۱۸ شهریور ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۳.
- ↑ «منحل شدن بانک تات و ادغام آن با مؤسسه صالحین و آتی». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «موسسات مالی بدون مجوز کاغذی که هیچ نمی‌ارزد». روزنامه شرق. ۳۰ شهریور ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲.
- ↑ «کارت زرد بانک مرکزی به ۶ مؤسسه و یک بانک در شرف تاسیس». بورس پرس. ۱۰ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵.