قیمومت بریتانیا بر فلسطین

فلسطین تحت سرپرستی بریتانیا (به انگلیسی: Mandatory Palestine) یک نهاد ژئوپلیتیک بود که در سال‌های ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۸ در منطقه فلسطین و به عنوان بخشی از تقسیم‌بندی امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اول و به سرپرستی امپراتوری بریتانیا تشکیل شد.

فلسطین تحت قیمومت بریتانیا
۱۹۲۰–۱۹۴۸
پرچم نشان
وضعیت	منطقه تحت قیمومت به حکم جامعه ملل
پایتخت	اورشلیم
زبان(های) رایج	عربی عبری انگلیسی
دین(ها)	اسلام مسیحیت یهودیت
کمیسیونرهای عالی
• ۱۹۲۰–۱۹۲۵ (اولین)	هربرت ساموئل
• ۱۹۴۵–۱۹۴۸ (آخرین)	آلن کانینگهام
دوره تاریخی	دوره میان‌دوجنگ جنگ جهانی دوم
• امضای قیمومت	۲۵ آوریل ۱۹۲۰
• بریتانیا رسماً کنترل را بدست می‌گیرد	۲۹ سپتامبر ۱۹۲۳
• فروپاشی	۱۴ مه ۱۹۴۸
واحد پول	پوند فلسطین (PP) پوند مصر (EGP)
کد ایزو ۳۱۶۶	PS
پیشین پسین حکومت منطقه اشغالی دشمن کشور فلسطین اسرائیل الحاق کرانه باختری به اردن
امروز بخشی از	دولت اسرائیل دولت فلسطین

در جریان جنگ جهانی اول، در شرایطی که اعراب علیه عثمانی شورش کرده بودند، نیروهای اعزامی مصری تحت فرمان امپراتوری بریتانیا تحت فرمان فرمانده ادموند آلبمی، در جریان کمپین سینا و فلسطین، موفق شدند ترک‌ها را از شام بیرون کنند. بریتانیا با مکاتبات مک ماهون-حسین موافقت کرد و اعلام کرد استقلال اعراب را به شرطی که ضد عثمانی‌ها قیام کنند، ارج می‌نهد. اما دو طرف تفسیر متفاوتی از توافق داشتند و در نهایت بریتانیا و فرانسه، کل منطقه را طبق توافق‌نامه سایکس–پیکو بین خود تقسیم کردند که این برای اعراب به منزلهٔ خیانت بود. مشکل دیگری که قضیه را از این نیز پیچیده‌تر می‌کرد، بیانیه بالفور بود که به یهودی‌ها قول می‌داد که بریتانیا از آنان برای فراهم کردن خانه‌ای ملی برای خود پشتیبانی کند.

بعد از پایان جنگ جهانی اول، بریتانیا و فرانسه یک منطقه مشترک به نام «حکومت منطقه اشغالی دشمن» را به وجود آوردند که در واقع همان سوریه عثمانی بود. بریتانیایی‌ها به وسیله سرپرستی‌ای که در سال ۱۹۲۲ از جامعه ملل بدست آورده بودند، برای ادامه کنترل بر منطقه توجیه داشتند. موضوع اصلی سرپرستی بریتانیا که از جانب جامعه ملل ارائه شد، ادارهٔ بخش‌های از کارافتاده امپراتوری عثمانی بود تا زمانی که مردم آن منطقه بتوانند روی پای خودشان بایستند.

اداره سرپرستی مدنی، با موافقت جامعه ملل در سال ۱۹۲۳ و زیر نظر بریتانیا یک قرارداد رسمی شد. این شامل دو منطقه می‌شد. یکی غرب رود اردن یا فلسطین که مستقیماً توسط بریتانیا اداره می‌شد و دیگری در شرق رود اردن که فرااردن نام داشت و امروزه به عنوان اردن شناخته می‌شود. حکومتی شبه خودمختار که توسط خاندان هاشمی اهل حجاز اداره می‌شد و سرانجام در سال ۱۹۴۶ به استقلال رسید.

در دوره قیمومت بریتانیا منطقه شاهد دو جنبش بزرگ ملی گرایانه یکی میان یهودیان و دیگری میان اعراب بود. رقابت بر سر منافع ملی بین اعراب و یهودی‌ها و علیه نیروهای اجرایی بریتانیا به انقلاب اعراب در بین سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ و همچنین جنگ داخلی فلسطین از ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۸ منجر شد. تأثیرات جنگ داخلی و جنگ اعراب با اسرائیل در سال ۱۹۴۸ منجر به قرارداد آتش‌بس و بخش‌بندی منطقهٔ تحت سرپرستی سابق به سه بخش جدید شد. یکی اسرائیل - برای اکثریت یهود - و دیگری نوار غزه تحت حکومت دولتی تمام فلسطینی و سرانجام کرانه باختری رود اردن برای پادشاهی اردن.