قلعه‌نو (کلات)

نام

قلعه نو به انگلیسی/QALE NO به لاتین کردی , "GELÊ NÛ" نام روستا از دو کلمه قلعه و نو ساخته شده در مورد کلمه قلعه دو نظر وجود دارد: 1) قلعه در زبان فارسی به معنای دژ و بارو ست که با این وجود دژ نو 2)ولی طبق نام ترکی این روستا و کلمه قله/QALE که در شمال خراسان مرسوم برای نامیدن روستاست قله نو/QALE NO یا همان روستای تازه که از سال ساختش مشخص است " قله در واقع کلمه کردی کُرمانجی ست که از گل/GAL( لاتین کُرمانجی/GEL ) به معنی جمعیت که در فارسی گ به ق تبدیل که تلفظ اصلی این کلمه که کردهای خراسان درست تلفظ می کنند، بین ک و گ ست و پس وند ه/E ساخته شده‌ است "

نژاد

اکثریت مردم این روستا از دو قومیت ترک و کرد کُرمانج می باشند. ترکهای این منطقه غالبا از روستاهای مجاور از قبیل آقداش و بُلان هستند که در گویش کُرمانجی در روستای قلعه نو، به آن‌ها کِرکِز/QERQEZ گفته می شود که با توجه به بدون پیشینه بودن این نام، محتمل است که به علت شباهت چهره و زبان مشترک آنان با اقوام چِرکِس (به کُرمانجی: چِرکِز/ÇERKEZ) در آناتولی میانه که زادگاه کردهای این روستاست، این نام هم از همان جا گرفته شده و به قدیمی‌ترین و نزدیک‌ترین اقوام داده شده باشد؛ ترک‌ها، بومیان گذشته ی این منطقه در کلات بوده‌اند که از آسیای میانه و از همسایگی ایران، ترکمنستان که زمانی جزو ایران بوده است، نیز اقوامی به این منطقه ی خلوت و امن کوهستانی پناه آورده و با سایر اقوام بومی درآمیخته اند.

کردهای کُرمانج این منطقه با توجه به شندیده‌های بزرگان روستا، شامل مهاجرانی از قبیله ی شیخان/şeyxan و عشیره ی رشوانی/reşo می باشند؛ گرچه برخی تفاوتهای واژگانی این میان وجود دارد با اینحال اصالت زبان کُرمانج های این منطقه را به منطقه روژآو (Rojavaya Kurdistanê)ی کردستان و کردستان سوریه می‌توان نسبت داد و البته ریشه ی عشیره ی شیخان نیز به منطقه ی رشته کوههای شیخان عراق که نَسَبی ایزدی دارند بازمی گردد.

ساکنین اولیه ی قلعه نو

از بافت ساختمانی قلعه نو می توان دو روستا (محله) ی قدیمی تر با نام های ولی خان و قلعه نو را از یکدیگر تشخیص داد گرچه که اکنون با گسترش روستا، در هم آمیخته شده اند اما همچنان برخی قدیمی ها این تفکیک را در نظر دارند. بنا به برخی روایت های محلی، ساکنین اولیه ی روستای قلعه نو مهاجرینی از روستای آقداش بوده اند اما پس از ساکن شدن مهاجران کُرمانج، درگیری هایی بر سر زمین میان این دو قوم مهاجر، اتفاق می افتد که بعداً با مصالحه و بوجود آمدن پیوندهایی بین این دو قوم مهاجر، اختلافات نیز به فراموشی سپرده می شود.

این روستا در دهستان زاوین قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱٬۱۶۸ نفر (۳۱۲خانوار) بوده‌است.

این روستا دارای دو باب مدرسه در مجاورت یکدیگر است: دبستان ۶ کلاسهٔ شهید دربندی؛ و مدرسهٔ راهنمایی ۳ کلاسهٔ شهید سعیدیان که دارای آزمایشگاه نسبتا قابل قبولی برای آموزش شاگردان می باشد که در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ با همت خیرین روستا نوسازی و تجهیز شد

علاوه بر خطوط تلفن ثابت که بر بستر سیم مسی، اینترنت پرسرعت ADSL شرکت مخابرات را به متقاضیان در این روستا واگذار می‌کند، قلعه نو دارای پوشش ضعیف همراه اول با پشتیبانی از نسل دوم شبکه تلفن همراه EDGE می باشد.

• «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.