فوبوس (قمر)
فوبوس بزرگ‌ترین و نزدیک‌ترین قمر سیارهٔ بهرام (مریخ) است. بهرام دو قمر دارد. نام فوبوس از روی نام پسر آرِس (مارس) در افسانه‌های یونانی گرفته شده‌است. فوبوس از همهٔ قمرهای منطومهٔ خورشیدی به کرهٔ خود نزدیک‌تر است و تنها ۶٬۰۰۰ کیلومتر از بهرام فاصله دارد. میانگین شعاع فوبوس حدود ۱۱ کیلومتر است. فوبوس، یکی از کم انعکاس‌ترین اجسام در منظومهٔ خورشیدی است. بزرگ‌ترین حفره بر روی سطح فوبوس، حفرهٔ استیکنی (Stickney) نام دارد. سرعت حرکت فوبوس به دور بهرام سریع‌تر از حرکت بهرام به دور خودش است. فوبوس، نخستین‌بار توسط آساف هال (Asaph Hall)، ستاره‌شناس آمریکایی در ۱۸ اوت سال ۱۸۷۷ کشف شد. این ستاره‌شناس، قمر دیگر بهرام یعنی دیموس را نیز کشف کرد.
| تصویری از فوبوس توسط نقشه‌بردار سراسر بهرام در ۱ ژوئن ۲۰۰۳ | |
| کشف | |
|---|---|
| کشف‌کننده | آساف هال |
| تاریخ کشف | ۱۸ اوت، ۱۸۷۷ |
| ویژگی‌های مداری (دوره جی۲۰۰۰) | |
| میانگین شعاع | ۹۳۷۷٫۲ کیلومتر |
| محیط | ۵۸٬۹۱۵ کیلومتر |
| خروج از مرکز مداری | ۰٫۰۱۵۱ |
| حضیض | ۹۲۳۵٫۶ کیلومتر |
| اوج | ۹۵۱۸٫۸ کیلومتر |
| دوره حرکت انتقالی | ۰٫۳۱۸ ۹۱۰ ۲۳ روز (۷ ساعت ۳۹٫۲ دقیقه) |
| میانگین سرعت مداری | ۲٫۱۳۸ کیلومتر/ثانیه |
| زاویه میل | ۱٫۰۹۳° (نسبت به استوای بهرام) ۰٫۰۴۶° (تاصفحه لاپلاس محلی) ۲۶٫۰۴° (تا دائرةالبروج) |
| قمر | بهرام (مریخ) |
| ویژگی‌های جسمی | |
| میانگین قطر | ۲۲٫۲ کیلومتر (۲۶٫۸ × ۲۱ × ۱۸٫۴) (۰٫۰۰۲۱ زمین) |
| تخت‌شدگی | ۰٫۳۱–۰٫۱۲ |
| مساحت سطح | ~۶٬۱۰۰ کیلومتر مربع (۱۱٫۹ µ زمین) |
| حجم | ~۵٬۵۰۰ [[کیلومتر مکعب]] (۵٫۰ نانو زمین) |
| جرم | ۱٫۰۷×۱۰ کیلوگرم (۱٫۸ نانو زمین) |
| میانگین چگالی | ۱٫۹ g/cm³ |
| گرانش سطح | ۰٫۰۰۸۴–۰٫۰۰۱۹ m/s² (۸٫۴–۱٫۹ mm/s²) (۸۶۰–۱۹۰ µg) |
| سرعت گریز | ۰٫۰۱۱ کیلومتر/s (11 m/s) |
| دوره چرخش | هم‌زمان |
| سرعت چرخش | ۱۱٫۰ کیلومتر در ساعت (در درازترین محور) |
| انحراف محور | ۰° |
| نسبت بازتاب | ۰٫۰۷ |
| دمای سطح | ≈۲۳۳ کلوین |
| فشار جوی | جو ندارد. |
محققان فوبوس را محل مناسب برای فرود می‌دانند، در دو سوم مسیر گردش فوبوس به دور مریخ، آسمان این قمر به وسیلهٔ مریخ پوشیده که باعث محافظت انسان در برابر اشعهٔ کیهانی و اشعهٔ فرابنفش خورشید میشود.
منشأ پیدایش این قمر به صورت کامل شناخته‌شده نیست. در برخی مطالعات فوبوس و دیموس به عنوان سیارک‌هایی که توسط میدان گرانش مریخ اسیر شده‌اند ذکر شده‌اند و در برخی مطالعات آن‌ها را حاصل برخورد جسمی دیگر به مریخ می‌دانند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد فوبوس و دیموس حاصل از هم گسیخته شدن یک قمر بزرگ‌تر در حدود ۲٫۷-۱ میلیارد سال پیش هستند.
منابع
Adapted from the public domain work United States Geological Survey Gazetteer of Planetary Nomenclature