فهرست کلانشهرهای ایران
کشور ایران هم‌اکنون دارای ۱۸ کلانشهر است، که شامل ۸ کلانشهر رسمی و ۱۰ کلانشهر غیررسمی، در ایران شهرهای که بالای یک میلیون جمعیت دارند کلانشهر شناخته می‌شوند. می‌باشد. فهرست این کلان‌شهرها همراه با جمعیت آن‌ها به شرح زیر است:
کلانشهرهای ایران
| رتبه | نام شهر | نام استان | وضعیت | جمعیت (۱۳۹۵) | تصویر | شهرداری شورای شهر |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | تهران | تهران | رسمی | ۸٬۶۹۳٬۷۰۶ | شهرداری تهران شورای شهر تهران | |
| ۲ | مشهد | خراسان رضوی | رسمی | ۳٬۰۰۱٬۱۸۴ | شهرداری مشهد شورای شهر مشهد | |
| ۳ | اصفهان | اصفهان | رسمی | ۱٬۹۶۱٬۲۶۰ | شهرداری اصفهان شورای شهر اصفهان | |
| ۴ | کرج | البرز | رسمی | ۱٬۵۹۲٬۴۹۲ | شهرداری کرج شورای شهر کرج | |
| ۵ | شیراز | فارس | رسمی | ۱٬۵۶۵٬۵۷۲ | شهرداری شیراز شورای شهر شیراز | |
| ۶ | تبریز | آذربایجان شرقی | رسمی | ۱٬۵۵۸٬۶۹۳ | شهرداری تبریز شورای شهر تبریز | |
| ۷ | قم | قم | رسمی | ۱٬۲۰۱٬۱۵۸ | شهرداری قم شورای شهر قم | |
| ۸ | اهواز | خوزستان | رسمی | ۱٬۱۸۴٬۷۸۸ | شهرداری اهواز شورای شهر اهواز | |
| ۹ | کرمانشاه | کرمانشاه | غیررسمی | ۱٬۱۴۶٬۶۵۱ | شهرداری کرمانشاه شورای شهر کرمانشاه | |
| ۱۰ | ارومیه | آذربایجان غربی | غیررسمی | ۷۳۶٬۲۲۴ | شهرداری ارومیه شورای شهر ارومیه | |
| ۱۱ | رشت | گیلان | غیررسمی | ۶۷۹٬۹۹۵ | شهرداری رشت شورای شهر رشت | |
| ۱۲ | زاهدان | سیستان و بلوچستان | غیررسمی | ۵۸۷٬۷۳۰ | شهرداری زاهدان شورای شهر زاهدان | |
| ۱۳ | همدان | همدان | غیررسمی | ۵۵۴٬۴۰۶ | شهرداری همدان شورای شهر همدان | |
| ۱۴ | کرمان | کرمان | غیررسمی | ۵۳۷٬۷۱۸ | شهرداری کرمان شورای شهر کرمان | |
| ۱۵ | یزد | یزد | غیررسمی | ۵۲۹٬۶۷۳ | شهرداری یزد شورای شهر یزد | |
| ۱۶ | اردبیل | اردبیل | غیررسمی | ۵۲۹٬۳۷۴ | شهرداری اردبیل شورای شهر اردبیل | |
| ۱۷ | بندرعباس | هرمزگان | غیررسمی | ۵۲۶٬۶۴۸ | شهرداری بندرعباس شورای شهر بندرعباس | |
| ۱۸ | اراک | مرکزی | غیررسمی | ۵۲۰٬۹۴۴ | شهرداری اراک شورای شهر اراک |
ابهام در تعریف کلانشهر
در تعریف بین‌المللی کلانشهر که توسط سازمان ملل متحد آورده شده کلانشهر یا مادر شهر به شهرهایی گفته می‌شود که بیش از ۴ میلیون نفر جمعیت داشته باشند. از این رو از دیدگاه تعریف بین‌المللی در ایران تنها شهر تهران به عنوان کلانشهر شناخته می‌شود. درعین حال همان‌طور که تعریف مفهوم شهر در کشورهای مختلف متفاوت می‌باشد، تقسیم‌بندی انواع شهرها نیز برحسب سطح فعالیت‌ها، میزان جمعیت پذیری و حوزه نفوذ شهر در کشورهای گوناگون با یکدیگر یکسان نیست. اما در ادبیات رایج کشور ایران اصطلاح کلانشهر معادل مادرشهر (متروپلیس) است و به شهرهایی اطلاق می‌شود که حداقل یک میلیون نفر جمعیت داشته و واجد مرکزیتی اقتصادی - سیاسی که در مقیاس ناحیه‌ای یا ملی از موقعیتی مرکزی برخوردار باشد. تعریف کلانشهر در سال ۱۳۸۷ توسط محمد سعیدی‌کیا وزیر وقت مسکن و شهرسازی در شورای عالی شهرسازی و معماری اصلاح شد و طبق آن شهرهای با جمعیت بیش از ۵۰۰ هزار نفر کلانشهر محسوب می‌شوند. به دلیل نداشتن تعریف حقوقی واحد از کلانشهر در ایران فقط شهرهای بالای یک میلیون نفر می‌توانند از مزایای قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره بیشتری ببرند. با تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری شهرهای زیر یک میلیون نفر می‌توانند به صورت قانونی و رسمی کلانشهر شوند اما نمی‌توانند از قانون مالیات بر ارزش افزوده بهره بیشتری ببرند. اکنون شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم ، اهواز و رشت به صورت رسمی کلانشهر محسوب می‌شوند.
جستارهای وابسته
یادداشت‌ها
- ↑ به موجب مصوبه دولت و شورای عالی شهرسازی، نقاط جمعیتی کرهرود و سنجان به شهر اراک الحاق شدند. جمعیت جدید حاصل از جمعیت سه شهر اراک، سنجان و کرهرود است
پانویس
- ↑ «کلانشهر هنوز تعریف مشخصی ندارد». شبکه ایران. ۱۳ شهریور ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وبگاه رسمی مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۸۹.
- ↑ «کلانشهرهای ایران». پرتال کلانشهرهای ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ بهمن ۱۳۸۹.
- ↑ «کرمان کلانشهر شد». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۱.
- ↑ «اراک به جمع کلانشهرهای کشور پیوست». روزنامه خراسان. ۳ بهمن ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۱.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ [www.sko.ir/Sarshomari1390/Shahrhaye_IRAN.xls «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰»]. معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران). ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «پورتال کلانشهرهای ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
- ↑ «پورتال شهرداری مشهد» (PDF).
- ↑ «دیوان عدالت اداری حکم منتفی شدن الحاق خوراسگان به اصفهان را لغو کرد». ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران). ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۳ آذر ۱۳۹۲.
- ↑ شهرداری اصفهان (آبان ۱۳۹۲). «آمارنامه اصفهان ۱۳۹۱، فصل دوم: جمعیت» (PDF). شهرداری اصفهان. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ آذر ۱۳۹۲.
- ↑ «مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص الحاق نقاط جمعیتی سنجان و کرهرود به شهر اراک». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ۹ مرداد ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «اراک کلانشهر شد/ قطار اراک ـ مشهد روزانه می‌شود». فارس نیوز. ۱۲ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۱۳.
- ↑ «کلانشهر ایرانی در ابهام». پایگاه اطلاع‌رسانی معماری و شهرسازی ایران. ۳ آذر ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ «کلانشهر:منطقه کلانشهری:مادرشهر:مگاسیتی:منظومه شهری». سایت مرجع مدیریت شهری. ۷ فروردین ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ «تعریف کلانشهر در شورای عالی شهرسازی اصلاح شد». شبکه اطلاع‌رسانی ساختمان ایران. ۲۵ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۳.
- ↑ ناصری، یوسف (۲۰۱۳-۰۹-۰۴). «روزنامه ایران92/6/13: کلانشهر هنوز تعریف مشخصی ندارد». magiran.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۹-۱۰.
منابع
- مرکز آمار ایران
- وبگاه کلانشهرهای ایران
- روزنامهٔ ایران
- «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.
- کلانشهر شدن اراک به تصویب رسید - ایسنا
- همدان کلانشهر شد - جام جم آنلاین ۱۹ مرداد ۱۳۸۸
- بندرعباس به جمع کلانشهر های ایران پیوست-خبرگزاری موج-۱بهمن ۱۳۹۸