فتحعلی اویسی
فتحعلی اویسی فردویی (۲۱ دی ۱۳۲۴ – ۱۳ مهر ۱۴۰۰) بازیگر و کارگردان ایرانی بود. او فارغ‌التحصیل کارگردانی و بازیگری سینما از دانشگاه ایالتی تگزاس در سال ۱۳۵۳ بود و در همان سال به ایران بازگشت و عضو تلویزیون ایران شد. فعالیت سینمایی او با بازی در فیلم قدغن از علیرضا داوودنژاد در سال ۱۳۵۷ آغاز شد. اویسی در طول ۴۰ سال فعالیت خود در فیلم‌های گوناگونی نقش‌آفرینی کرد و برای نقش‌های کمدی و دراماتیکش شهرت داشت. او چند فیلم را نیز کارگردانی کرد. او در سال ۱۳۷۱ فیلم مریم و میتیل را ساخت و جایزهٔ دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد.
| فتحعلی اویسی | |
|---|---|
اویسی در سکانسی از سریال دارا و ندار (۱۳۸۹) | |
| نام هنگام تولد | فتحعلی اویسی فردویی |
| زادهٔ | ۲۱ دی ۱۳۲۴ فردو، قم، ایران |
| درگذشت | ۱۳ مهر ۱۴۰۰ (۷۵ سال) تهران، ایران |
| مدفن | قطعه هنرمندان بهشت زهرا (قطعه ۸۸ ردیف ۱۶۴ شماره ۸) |
| تحصیلات | دانش‌آموخته کارگردانی و بازیگری سینما |
| محل تحصیل | دانشگاه ایالتی تگزاس |
| پیشه |
|
| سال‌های فعالیت | ۱۳۵۳–۱۳۹۹ |
| همسر(ها) | مهرانگیز بهرامی |
| فرزندان | ۲ |
اویسی در آثار سینمایی مانند هی جو (۱۳۶۷)، بانو (۱۳۷۰)، جهان‌پهلوان تختی (۱۳۷۶) مومیایی ۳ (۱۳۷۸) و کلاهی برای باران (۱۳۸۵) ایفای نقش کرد. او برای بازی در فیلم‌های ناخدا خورشید (۱۳۶۵) و سرب (۱۳۶۷) نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر شد.
فعالیت‌ها
اویسی مدرک فوق‌لیسانس خود را در رشته بازیگری و کارگردانی سینما از آمریکا گرفت و در سال ۱۳۵۳ به ایران بازگشت. او از سال ۱۳۵۴ عضو «گروه دانش تلویزیون» شد و به فیلم‌سازی و ساخت مستند علمی روی آورد. او نخستین فیلم کوتاه و ۳۵ میلی‌متری خود را در سال ۱۳۵۴ با نام سه شنبه آخر ساخت.
اویسی در کنار هنرمندانی مانند غلامحسین لطفی، داریوش ارجمند، و حسین نوری از اندک اعضای مؤسسه هنرمندان پیش‌کسوت بود که در سینما هم سابقه بازیگری و هم سابقه کارگردانی را داشت.
فتحعلی اویسی علاوه بر فعالیت در عرصه سینما، تئاتر و تلویزیون، در خوانندگی نیز فعالیت داشت. قطعه «می‌زند باران به شیشه» از وی به محبوبیت رسید و در سال ۱۳۸۶ به همراه گروه موسیقی «آرپژ» در کاخ سعدآباد به اجرای کنسرت پرداخت.
در سال ۱۳۹۱ اویسی به همراه پسرش آلبوم خانه دل را منتشر کرد.
درگذشت
فتحعلی اویسی سه‌شنبه ۱۳ مهر ۱۴۰۰ به دلیل سکته مغزی در بیمارستان لاله در شهرک غرب تهران درگذشت و در روز چهارشنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۰ در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. در مراسم تشیع جنازه وی جمعی از هنرمندان و اصحاب رسانه از جمله امیر جعفری، رضا بنفشه‌خواه، محمد شیری و علی صالحی شاعر و نویسنده ایرانی، و مدیر عامل خانه سینما منوچهر شاهسواری حضور داشتند.
آثار
بازیگری
سینما
| سال | نام | کارگردان |
|---|---|---|
| ۱۳۹۹ | کله‌پوک | جواد مزدآبادی |
| ۱۳۹۴ | آپارتمان آقای هنرپیشه | سید محمدرضا رئیسی |
| ۱۳۹۳ | بازگشت لوک خوش‌شانس | مجید کاشی‌فروشان |
| دریاکنار | آرش معیریان | |
| ۱۳۹۱ | بازنشسته‌ها | محسن ربیعی |
| ۱۳۹۰ | بازگشت به آینده | علی عبدالعلی‌زاده |
| ساعت شلوغی | آرش معیریان | |
| ۱۳۸۹ | چگونه میلیاردر شدم | علی عبدالعلی‌زاده |
| داماد خجالتی | آرش معیریان | |
| دردسر بزرگ | مهدی گلستانه | |
| دزدان خیابان جردن | وحید اسلامی | |
| سه نفر روی یک خط | خسرو ملکان | |
| ۱۳۸۸ | افراطی‌ها | جهانگیر جهانگیری |
| شیر و عسل | آرش معیریان | |
| ۱۳۸۷ | چارچنگولی | سعید سهیلی |
| ۱۳۸۵ | کلاهی برای باران | مسعود نوابی |
| مادر زن سلام | خسرو ملکان | |
| ۱۳۸۴ | مسیح | نادر طالب‌زاده |
| ۱۳۸۳ | انتخاب | تورج منصوری |
| بشارت منجی | نادر طالب‌زاده | |
| ۱۳۸۲ | بله‌برون | داوود موثقی |
| ۱۳۸۱ | دوشیزه | محمد درمنش |
| زندانی ۷۰۷ | حبیب‌الله بهمنی | |
| ۱۳۷۸ | مومیایی ۳ | محمدرضا هنرمند |
| ۱۳۷۷ | خط‌ها و سایه‌ها | بهروز فرجی |
| لژیون | سید ضیاءالدین دری | |
| ۱۳۷۶ | جهان‌پهلوان تختی | علی حاتمی، بهروز افخمی |
| ۱۳۷۵ | گاومیش‌ها | اکبر صادقی |
| ۱۳۷۴ | پاتک | علی‌اصغر شادروان |
| حادثه در کندوان | جهانگیر جهانگیری | |
| ۱۳۷۳ | مرضیه | اسفندیار شهیدی |
| می‌خواهم زنده بمانم | ایرج قادری | |
| ۱۳۷۲ | آخرین خون | منوچهر مصیری |
| بدل | جهانگیر جهانگیری | |
| ۱۳۷۱ | پرواز را به خاطر بسپار | حمید رخشانی |
| ۱۳۷۰ | بانو | داریوش مهرجویی |
| پرنده آهنین | علی شاه‌حاتمی | |
| دلشدگان | علی حاتمی | |
| قرق | احمد هاشمی | |
| مسافران دره انار | یدالله نوعصری | |
| ۱۳۶۹ | حکایت آن مرد خوشبخت | رضا حیدرنژاد |
| سایه خیال | حسین دلیر | |
| ۱۳۶۸ | دستمزد | مجید جوانمرد |
| ریحانه | علیرضا رئیسیان | |
| گل سرخ | حمید تمجیدی | |
| هامون | داریوش مهرجویی | |
| ۱۳۶۷ | تفنگ‌های سحرگاه | حمید تمجیدی |
| سرب | مسعود کیمیایی | |
| هی جو | منوچهر عسگری‌نسب | |
| ۱۳۶۶ | پرنده کوچک خوشبختی | پوران درخشنده |
| ۱۳۶۵ | ناخدا خورشید | ناصر تقوایی |
| ۱۳۶۳ | سردار جنگل | امیر قویدل |
| ۱۳۵۹ | راهی به‌سوی خدا | جلال مهربان |
| ۱۳۵۷ | قدغن | علیرضا داوودنژاد |
تلویزیون
| سال | نام | کارگردان | سمت | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۹۵ | برنامه تلویزیونی خندوانه | رامبد جوان | مهمان | |
| ۱۳۹۴ | معمای شاه | محمدرضا ورزی | بازیگر مهمان | در نقش زندانی سیاسی |
| ۱۳۹۱ | چمدان | خسرو ملکان | بازیگر | |
| دست بالای دست | محسن یوسفی | بازیگر، خواننده | در نقش «آقای مجلسی» | |
| ۱۳۹۰ | کسی خوابه؟ | سید جواد رضویان | بازیگر | در نوروز ۱۳۹۱ پخش شد. |
| سایه‌روشن | آرش معیریان | بازیگر | ||
| ۱۳۸۹–۱۳۸۸ | دارا و ندار | مسعود ده‌نمکی | بازیگر | در نقش «تیمور-فتحعلی» |
| ۱۳۸۵ | زیرزمین | علیرضا افخمی | بازیگر | در نقش «فرج فرجیان» |
| بایرام | مسعود نوابی | بازیگر | ||
| ۱۳۸۳ | کمربندها را ببندیم | مهدی مظلومی | بازیگر، خواننده | در نقش «آقای ملکی» |
| ۱۳۸۲ | باغچه مینو | رضا صفدری | بازیگر، خواننده | در نقش «خان داداش» |
| ۱۳۸۱ | در کنار هم | فتحعلی اویسی | بازیگر، کارگردان | |
| بدون شرح | مهدی مظلومی | بازیگر | در نقش «کیومرث کاووسی» | |
| فرمان | مسعود رشیدی | بازیگر | ||
| ۱۳۸۱–۱۳۸۰ | تله تئاتر «به سوی دمشق» | حمید سمندریان | بازیگر | نویسنده: «آوگوست استریندبری» |
| ۱۳۸۱–۱۳۷۷ | تفنگ سرپر | امرالله احمدجو | بازیگر | |
| ۱۳۸۰ | چمدان‌های بسته | محمد صالح‌علا | بازیگر | پخش در نوروز ۱۳۸۱ |
| تله تئاتر «زارع شیکاگو» | سیروس ابراهیم‌زاده | بازیگر | کارگردان تلویزیونی: مسعود فروتن | |
| تصمیم نهایی | محسن شاه‌محمدی | بازیگر | ||
| ۱۳۸۰–۱۳۷۹ | خورشید و ماه | مهدی حسینی‌وند | بازیگر | |
| ۱۳۸۰–۱۳۷۹ | چراغ جادو | همایون اسعدیان | بازیگر | |
| ۱۳۷۹ | ولایت عشق | مهدی فخیم‌زاده | بازیگر | در نقش «رجاء ابن ابی ضحاک» |
| کاکتوس (سری دوم) | محمدرضا هنرمند | بازیگر | ||
| آبدارشاه | رحیم رحیمی‌پور | بازیگر | ||
| تله تئاتر «در پوست شیر» | شهره لرستانی | بازیگر | ||
| خانه ما | مسعود کرامتی | بازیگر مهمان | ||
| ۱۳۷۹–۱۳۷۸ | پس از باران | سعید سلطانی | بازیگر | |
| ۱۳۷۷ | به او بگوئید دوستش دارم | حمید تمجیدی | بازیگر | |
| ۱۳۷۶ | تله تئاتر «قضیه رابرت اوپنهایمر» | محمود عزیزی | بازیگر | |
| ۱۳۷۷–۱۳۷۵ | قصه‌ها | محمدرضا اعلامی | بازیگر | |
| ۱۳۷۶–۱۳۷۵ | عملیات فوق سری | امیر قویدل | بازیگر | |
| تهران ۱۱–۵۹۵ ج ۴۸ | مرضیه برومند | بازیگر | بازی در اپیزود «یک قرار مهم» | |
| ۱۳۷۵–۱۳۷۳ | تنهاترین سردار | مهدی فخیم‌زاده | بازیگر | |
| ۱۳۷۲–۱۳۷۰ | مش خیرالله صندوقچه اسرار | داریوش مؤدبیان، حسین فردرو | بازیگر | بازی در اپیزود «ماشالله پسر شمشیر» |
| ۱۳۷۰–۱۳۶۹ | مسافران دره انار | یدالله نوعصری | بازیگر | |
| ۱۳۶۶–۱۳۶۳ | سردار جنگل | بهروز افخمی | بازیگر | در نقش «مشهدی علیشاه» |
| ۱۳۶۳ | سربداران | محمدعلی نجفی | بازیگر | در نقش «ایلچی طغای» |
| ۱۳۵۴–۱۳۵۳ | دلیران تنگستان | همایون شهنواز، ابراهیم مختاری | بازیگر | در نقش یکی از عوامل سفارت انگلیس |
کارگردانی
| سال | نام |
|---|---|
| ۱۳۷۳ | سربلند |
| ۱۳۷۱ | مریم و میتیل |
| ۱۳۶۷ | باو |
| ۱۳۶۳ | مادر |
پانویس
- ↑ صفری، محسن (۱۳ مهر ۱۴۰۰). «فتحعلی اویسی فردویی؛ یک قمی تمام عیار». ایسنا. دریافت‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ «مراسم تشییع پیکر مرحوم فتحعلی اویسی». میزان. ۱۴ مهر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۲۳.
- ↑ «دربارهٔ فتحعلی اویسی». ایرنا. ۲۰۲۱-۱۰-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۶.
- ↑ «تکذیب شایعات دربارهٔ فتحعلی اویسی». دنیای اقتصاد. ۹ مهر ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۳.
- ↑ «امروز سالروز تولد فتحعلی اویسی است». دنیای اقتصاد. ۲۱ دی ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۳.
- ↑ «فتحعلی اویسی عضو مؤسسه هنرمندان پیش‌کسوت».
- ↑ «فتحعلی اویسی، پیش‌کسوت سینما و تلویزیون درگذشت». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۵.
- ↑ «فتحعلی اویسی در سعدآباد کنسرت می‌دهد». سرمایه. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹ – به واسطهٔ مگ‌ایران.
- ↑ «فیلمی از خوانندگی فتحعلی اویسی». ایسنا. ۲۰۲۱-۱۰-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۶.
- ↑ «فتحعلی اویسی درگذشت». ایسنا. ۲۰۲۱-۱۰-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۵.
- ↑ خبرگزاری مهر. «فتحعلی اویسی درگذشت».
- ↑ ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال پانزدهم، شمارهٔ ۲۰۳، صفحهٔ ۳۴، خرداد ۷۶
منابع
- «فرهنگ مجموعه داستانی تلویزیونی در ایران». ماهنامهٔ سینمایی فیلم (۲۴۵): ۷۹. ۱۵ آذر ۱۳۷۸. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۱ – به واسطهٔ مگ‌ایران.