فاکتورهای نوروتروفیک

فاکتورهای نوروتروفیک (انگلیسی: Neurotrophic factors) یا به‌اختصار «NTFs» گروهی از زیست‌مولکول‌ها هستند که تقریباً همگی از پپتید یا پروتئین‌های کوچک بوده و در رشد، زنده‌ماندن و تمایز سلول‌های عصبی نابالغ و بالغ موثرند.

بسیاری از این فاکتورها، اثرات تروفیک خود را بر روی سلول‌های عصبی از طریق پیام‌دهی با تیروزین کینازها و معمولاً یک تیروزین کیناز گیرنده‌ای اِعمال می‌کنند.

در دستگاه عصبی بالغ، این فاکتورها موجب بقای سلول‌های عصبی، ایجاد انعطاف‌پذیری سیناپسی، و تنظیم شکل‌گیری حافظهٔ درازمدت می‌شوند.

فاکتورهای نوروتروفیک همچنین، موجب تحریک شروع رشد و تمایز سلول‌های عصبی در دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه عصبی محیطی می‌شوند و قادرند در آزمایش‌ها و مدل‌های حیوانی، موجب رشد مجدد این سلول‌ها شوند. برخی از این فاکتورها توسط بافت هدف ترشح می‌شوند تا موجب راهنماییِ و هدایتِ رشد در آکسون‌های نوظهور و در حالِ توسعه شوند.

بیشتر فاکتورهای نوروتروفیک متعلق به یکی از سه خانوادهٔ زیر هستند: (۱) نوروتروفین‌ها (۲) فاکتور نوروتروفیک مشتق از رده سلولی گلیال (۳) سیتوکین‌های نوروپوئتیک (عصب‌زا). هر یک از این سه خانواده، یک سیستم ترارسانی پیام مجزا و مخصوص‌به‌خود را دارند، گرچه پاسخ سلولی ناشی از این ترارسانی پیام‌ها گاهی با یکدیگر هم‌پوشانی دارند.

در حال حاضر این فاکتورها بطور گسترده و عمیقی تحت بررسی و پژوهش هستند تا بتوا از آنها در رشد مصنوعی عصب استفاده کرد، چرا که این ملکول‌ها به‌طور درون‌جانداری برای هدایت رشد آکسونی و دوباره‌سازی عصب ضروری هستند.

فهرست فاکتورهای نوروتروفیک

نوروتروفین‌ها

فاکتور نورون‌زایی مشتق‌شده از مغز

فاکتور رشد عصب

نوروتروفین ۳

نوروتروفین-۴

خانوادهٔ CNTF

فاکتور رشد مژکی

خانوادهٔ GDNF

فاکتور نوروتروفیک مشتق از رده سلولی گلیال

آرتمین

نورتورین

پرسفین

افرین‌ها

خانواده‌های EGF و TGF

سایر فاکتورهای نوروتروفیک

منابع

↑ "Neurotrophic factors". Nature Publishing Group. Retrieved 31 May 2016. Neurotrophic factors are molecules that enhance the growth and survival potential of neurons. They play important roles in both development, where they can act as guidance cues for developing neurons, and in the mature nervous system, where they are involved in neuronal survival, synaptic plasticity and the formation of long-lasting memories.
↑ Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 8: Atypical Neurotransmitters". In Sydor A, Brown RY (eds.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (2nd ed.). New York: McGraw-Hill Medical. pp. 199, 211–221. ISBN 978-0-07-148127-4. Neurotrophic factors are polypeptides or small proteins that support the growth, differentiation, and survival of neurons. They produce their effects by activation of tyrosine kinases.
↑ Zigmond MJ, Cameron JL, Hoffer BJ, Smeyne RJ (2012). "Neurorestoration by physical exercise: moving forward". Parkinsonism Relat. Disord. 18 Suppl 1: S147–50. doi:10.1016/S1353-8020(11)70046-3. PMID 22166417. As will be discussed below, exercise stimulates the expression of several neurotrophic factors (NTFs).
↑ Deister, C.; Schmidt, C.E. (2006). "Optimizing neurotrophic factor combinations for neurite outgrowth". Journal of Neural Engineering. 3 (2): 172–179. doi:10.1088/1741-2560/3/2/011. PMID 16705273.

[Nature_NTFs-1] "Neurotrophic factors". Nature Publishing Group. Retrieved 31 May 2016. Neurotrophic factors are molecules that enhance the growth and survival potential of neurons. They play important roles in both development, where they can act as guidance cues for developing neurons, and in the mature nervous system, where they are involved in neuronal survival, synaptic plasticity and the formation of long-lasting memories.

[NHM-Neurotrophic_factors-2] Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 8: Atypical Neurotransmitters". In Sydor A, Brown RY (eds.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (2nd ed.). New York: McGraw-Hill Medical. pp. 199, 211–221. ISBN 978-0-07-148127-4. Neurotrophic factors are polypeptides or small proteins that support the growth, differentiation, and survival of neurons. They produce their effects by activation of tyrosine kinases.

[NTFs-3] Zigmond MJ, Cameron JL, Hoffer BJ, Smeyne RJ (2012). "Neurorestoration by physical exercise: moving forward". Parkinsonism Relat. Disord. 18 Suppl 1: S147–50. doi:10.1016/S1353-8020(11)70046-3. PMID 22166417. As will be discussed below, exercise stimulates the expression of several neurotrophic factors (NTFs).

[Deister-4] Deister, C.; Schmidt, C.E. (2006). "Optimizing neurotrophic factor combinations for neurite outgrowth". Journal of Neural Engineering. 3 (2): 172–179. doi:10.1088/1741-2560/3/2/011. PMID 16705273.