فارغان

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۱٬۷۷۳ نفر (۵۸۶ خانوار) بوده‌است.

فارغان را می‌توان همانند برزن کهن ودیرینه، مجاور سرزمین انشان، تپه یحیی، سوغان که در مورد تحقیق قرار گرفته‌است وضرب سکه منصوب بود، سده میتدر مسیر راه وجاده سورمریان به بندر کوستک اشاره کرد. این منطقه با وجود تپه‌های باستانی مورد کاوش‌های باستان‌شناسانه قرار نگرفته‌است. کوره‌های تولید انواع فلزات باستانی در این منطقه وجود دارد. کوره تولید شیشه در این منطقه یافت شده. ساختمان‌های باستانی در این محل وجود دارد که می‌توان به :اشکفت‌هایی که با ملات ساروج اندود یا سنگ چین شده و محلی موسوم به شاه شکن آتشکده زردشت در ورودی بخوان (بخو) و آتشکده وگاه شمار وچاپارخانه، چارتاقی آبگرم ده شیغ و میل آتشی لموشوکو اشاره کرد. شیر برنزی (شیر طلا بسته، فارغان)که در موزه کرمان نگهداری میشود. وجودانواع سفال با رنگ‌های متفاوت از جمله سفال شوش در این منطقه هست.

معنای نام

پریتکانی، فارغان (فارغانات) و تارم زمین و سیرمند سه بخش جدا ناپذیر هست. در سنگ نبشته بیستون فارغان به صورت پارگان یا پری کان ونقش شورش ویزاته زادگاه ان تارم است در دوران هخامنشیان… اشاره شده‌ اما درکتاب فارس نامه ناصری صفحه۱۳۵۴ بلوک سبعه فارغان به راحتی نگارش نموده. کتاب نگاهی *برجغرافیایِ تاریخیِ فارغان زمین* نام تارم به معنی محل جمع شدن آب است. نام سیرمند به معنی سرزمین پر از رزق و روزی است.

بناهای تاریخی

بقعه شریف بی بی که نسب او به جعفر صادق می‌رسد در این منطقه وجود دارد.

دو بنا و قلعه‌ای بزرگ از جنس خشت گل خام درنظام آباد وجود داشت که به علت بروز اختلافات قومی با خاک یکسان و تنها پی‌های ساروجی آن مانده‌است اما قلعه گلشن با ساروج ومجهز بوده بنا اغالی بزرگ که در دوران اوخر نادرشاه شکوه ومنزلت داشته .

پیش از حمله اعراب در این محل بنایی به نام دروازه دوزخ و بهشت وجود داشته که تخریب شده‌است و آثار آن در تنب گوشنوئیه مشرف بر شهر فارغان که در دوران رئیس عبدالجلیل مرمت نموده باقی مانده‌است. در جنوب میمند قبرها و دخمه‌هایی وجود دارد که در زبان محلی به آن سنگریا خرفت خانه می‌گویند و مردم محلی برای ساخت خانه‌های خود از سنگ‌های موجود در آن‌ها استفاده می‌کردند.

چاه‌های با بدنه ساروجی و باستانی در این منطقه وجود دارند.

کوره آجرپزی باستانی در این محل وجود دارد. معدن گچ درکناره غربی این منطقه وجود دارد. سد باستانی نارمند در این محل وجود دارد.

پوشش گیاهی

درختان نخل و انار و انجیر و لیمو و انگور در این ناحیه وجود دارند.

گیاهان گلسرخ و کنجد و عدس و ماش به هندوستان حمل می‌شد فارسنامه ناصری ۱۳۴۶ همانا ونک. درسال‌های پادشاهی ملوک هرمز در جزیره هرمز در تابستان یخ وجود داشته وبفروش می‌رفته واین یخ از کوه فارغان تأمین میشه چون نزدیک‌ترین محل به هرمز کوه تشگرد هست

داروهای گیاهی سنتی این محل هوم نوش است که از شیره خرما درست می‌شود و برای بهبود و تسکین یا بیهوش کردن در طب استفاده داشته‌است.

صنعت و کشاورزی

باغات این ناحیه مرکبات و گردو می‌باشد. کشت (کولک) پنبه شلتوک در این منطقه رواج دارد. صنعت‌هایی که از قدیم در این ناحیه وجود داشته سفالگری و کوره‌های ذوب فلز و پارچه بافی و و تولید چرم با رنگ طبیعی و دباغی مشک آبخوری با پوست و پارچه و تولید زیورآلات بوده‌اند. وکالت درخت نارنگی از دوران رئیس غریبشاه بزرگ صورت گرفته ومادر این درخت به سیاهو انتقال داده.

فرهنگ و گویش (فارغنی)

گویش فارغنی

فرهنگ و گویش تمام این ناحیه یکسان بوده و این امر موجب می‌شود که به کل این ناحیه فارغانات

(فارغان زمین) گفته شود. همه آیین هاتمام مراسم و سنت‌های این ناحیه ریشه کاملاً ایرانی دارد. آیین تعزیه خوانی از دوران صفوی در این ناحیه وجود دارد.

سنت‌های محلی

داستان محلی گوهر شب چراغ از داستان‌های محلی این ناحیه است. سنت ههل مشو برای درخواست باران و بازی های بومی محلی کَلموچ، دارچلکا، لپنگ، دار توُپا، وعروسکی بنام گاروُک چمکی(برای دختران) در این منطقه جریان دارد.

۶ - کتاب جغرافیایِ تاریخیِ فارغان زمین