عقاب (شعر)
عقاب شعر بلندی است از پرویز ناتل خانلری که سال ۱۳۲۱ در مجلّهٔ مهر در تهران منتشر و به صادق هدایت پیشکش شد. شعر این‌گونه آغاز می‌شود:
| عقاب | |
|---|---|
| قالب | مثنوی |
| پدیدآورنده | پرویز ناتل خانلری |
| سال انتشار | ۱۳۲۱ |
| شمار ابیات | ۸۱ |
| شخصیت‌ها | عقاب، زاغ |
| گشت غمناک دل و جان عقاب | چو ازو دور شد ایّام شباب | |
| دید کش دُور به انجام رسید | آفتابش به لب بام رسید | |
| باید از هستی دل برگیرد | ره سوی عالم دیگر گیرد… |
اهمیت
دانشنامه ایرانیکا «عقاب» را سرشناس‌ترین شعر فارسی قرن بیستم دانسته‌است.محمدرضا شفیعی کدکنی در بررسی شعرِ دورهٔ شهریور ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد می‌گوید:
در مایه‌های سنتی شاید موفق‌ترین شعر این دوره- و همهٔ دوره‌های اخیر- «عقاب» خانلری باشد، اگرچه او خود از چهره‌های برجستهٔ تجدد ادبی این سال‌هاست.
روح‌الله هادی (دانشیار دانشگاه تهران) این شعر را با توجه به دلیلِ سرایش، تقدیم آن به صادق هدایت، نقل جمله‌ای از خواص الحیوان، زمانِ انتشار، و پاسخِ شاعران دیگر به آن، از ماندگارترین سروده‌های معاصر می‌داند.
فخرالدین مزارعی با شعری تحت عنوان «پاسخ عقاب» به استقبال این شعر رفته‌است.
مضمون
برخی نویسندگان مضمونِ شعر عقاب را الهام‌گرفته از حکایتی در داستان دختر سروان اثر الکساندر پوشکین می‌دانند.
منابع
- ↑ "KHANLARI, PARVIZ". Encyclopaedia Iranica.
- ↑ شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۰). ادوار شعر فارسی. سخن. ص. ۵۶.
- ↑ هادی، روح‌الله (۱۳۹۰). «رد پای عقاب». ادب فارسی. ۱ (۳-۵): ۴۹-۷۸.
- ↑ «درباره دو منظومه عقاب و بازگشت».
- ↑ شامیان ساروکلائی، اکبر (۱۳۹۴). «نمادشناسی تصویر «عقاب» در شعر معاصر فارسی» (PDF). هشتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی.
- ↑ پیرانی، منصور (۱۳۹۴). «مقایسه شعر «عقاب» از پرویز ناتل خانلری و «نسر» از عمر ابوریشه» (PDF). ادبیات تطبیقی (۱۱): ۹۰-۱۱۶.
پیوند به بیرون
- شعر عقاب با صدای پرویز ناتل خانلری در یوتیوب