حساب کاربری
​
زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
لینک کوتاه

شبستان

شبستان قسمتی است از مسجدهای بزرگ که دارای سقف است. شبستان‌ها فضاهای سرپوشیده و دارای ستون‌های یک شکل و موازی‌اند که از یک طرف به صحن مسجد راه دارند. همچنین شَبستان مکانی بود در خانهٔ پادشاهان قدیم که خلوت‌خانه و حرم‌سرا و خوابگاه آنان به شمار می‌آمد. در دورهٔ قاجار در ایران شبستان را اندرون، اندرونی و زنانه می‌گفتند.

شبستان مسجد تبریز

شبستان که در آن نماز گزارده می شود، یکی از فضاهای اصلی همه مساجد بوده است، که معمولاً دارای دو بخش زنانه و مردانه است. اکثر مساجد دارای شبستان زمستانی و تابستانی می باشند. این فضا که محراب در آن واقع است، در بعضی از مساجد با ستون و در بعضی دیگر بدون ستون می‌باشد. شبستان‌های بدون ستون از ویژگی‌های مساجد عثمانی می‌باشد.

واژهٔ شبستان برای دلالت بر چنین فضاهایی در مسجدها، امری دیرینه نیست و از حدود سدهٔ دوازدهم هجری قمری است که در متون تاریخی به معنای فضای نمازخانه‌های مسجدها به کار برده شده است.

فهرست

  • ۱ انواع شبستان بر اساس شکل
    • ۱.۱ نوع اول: شبستان های طنبی
    • ۱.۲ نوع دوم: شبستان‌های گنبدخانه‌ای
    • ۱.۳ نوع سوم: شبستان ستون‌دار
    • ۱.۴ نوع چهارم: شبستان‌های مرکب
  • ۲ نگارخانه
  • ۳ منابع

انواع شبستان بر اساس شکل

نوع اول: شبستان های طنبی

که معمولاً متشکل از اتاقی مستطیلی و کم‌وبیش در مواردی با شکلی متفاوت است و جزء کم‌مساحت‌ترین شبستان‌ها به شمار می روند. پوشش سقف این مسجدها،گاه با طاق است و گاه تخت است.

نوع دوم: شبستان‌های گنبدخانه‌ای

این شبستان‌ها، فضاهایی معمولاً چهارگوش دارند که سقف آنها گنبدی است.

نوع سوم: شبستان ستون‌دار

که محصول قرارگیری سقف بر مجموعه‌ای از ستون‌ها است که گاه این سقف طاقی و گاه نیز تخت است.

نوع چهارم: شبستان‌های مرکب

محصول ترکیب لااقل دو نوع از سه نوع شبستان پیش گفته شده است.

  • شبستان (کلیسا)
  • شبستان زمستانی
  • معماری اسلامی
  • شوادون
  • دارالشتا

نگارخانه

  • شبستان کلیسای جامع سوآسون در پیکاردی، فرانسه

  • شبستان مسجد کاروانسرای دیر گچین

  • ورودی شبستان جامع "امام خمینی" در حرم فاطمه معصومه در شهر قم

  • شبستان مسجد جامع قم

منابع

  1. ↑ پیرنیا،محمدکریم.کتاب آشنایی با معماری اسلامی ناشر سروش دانش.
  2. ↑ محمدی،مریم کتاب معماری مساجد ایران در سده‌های نخستین اسلامی 1392 شابک: 9789640015124.
  3. ↑ طاهری،محمدمهدی.تحلیل ورقومی سازی داده های معماری مساجد تاریخی ۱۳۹۷.

بر پایهٔ: لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ شبستان

آخرین نظرات
  • حرم‌سرا
  • محراب
  • حرم سرا
  • محراب
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.