سیاه‌قلم
معنی سیاه‌قلم (chiaroscuro) را میتوان از روی اسمش کاملا متوجه شد که منظور نقاشی با رنگ سیاه را میرساند . و کاملا درست است سیاه قلم سبکی از نقاشی است که در آن تنها از طیف رنگی سیاه و از رنگ سفید استفاده می شود . در این سبک از هنر برای نقاشی از مداد های سیاه , پودر ذغال , مداد کنته , پودر گرافیت , محو کن , براشرها (قلمو های مخصوص) ،انواع پاکن ها و. . . کمک می گیرند، که بیشترین استفاده از مداد های سیاه، کنته و ذغال است که به طور معمول در سبک هایپر رئال (hyper realstic) و فرا واقع گرا یا سورئال از این تکنیک اسفاده میشود . در سیاه قلم از دو روش معمول سایه زنی و هاشور زنی استقبال شده است.
تاریخچه
تاریخته کاربرد سیاه قلم در ایران بسیار دیرینه است و با شروع نگارگری در سده هفتم هجری , همچون فنی از فنون نگارگری پیگیری شد . واژه سیاه قلم از زمان استاد کمال الملک باب شد . در آن زمان برخی از شاگردان استاد کمال الملک از ذغال مل (ترکیب ذغال و مل که با استفاده از قلمو بروی بوم کشیده میشد) برای کشیدن نقاشی استفاده میکردند .
خود این ذغال ها دارای انواع و اقسام مختلفی بودند که البته همچنان به صورت تخصصی تر و متریال های بهتر در ایران و کشور های اروپایی با استفاده از ذغال های مختلف و با کمک قلمو های مخصوص خلق هنر کرده و راه دیرینه ایرانی هارا ادامه میدهند . البته آموزش های غیر کارشناسانه سال های اخیر ایرانی ها لطمه های جدی به صنعت هنر و به خصوص تکنیک سیاه قلم وارد کرده است .
ذغال مل درواقع مخلوطی از ذغال سیاه و مل است که با استفاده از قلمو , برداشته شده و روی بوم نقاشی , نقش می بندد . البته به تازگی ذغال های مختلف کاربرد های خود را دارند به طور مثال ذغال فشرده شده برای ایجاد رنگ های خاکستری و مشکی پر رنگ استفاده میشوند . مداد ذغالی یا همان کنته برای ایجاد جزئیات و ضریف کاری ها مورد استفاده فراوان قرار میگیرد . از آن سو پودر ذغال برای ایجاد سایه بسیار نرم و لطیف و یک دست با استفاده از قلمو به صورت ذغال مل تهیه و استفاده میشود .
کاربردهای دیگرِ این واژه:
- در هنر
- سیاه‌قلم آب‌مرکبی: از اسلوب‌های نقاشی
- سیاه‌قلم ادیبان (Suiboko): از اسلوب‌های نقاشی خاوردور
- سیاه‌قلم روی فلز یا مینای سیاه (Niello)
- آب‌کاری سیاه‌قلم، از فنون قلم‌زنی
- سیاه‌قلم تیزابی، نام دیگر چاپ فلزی
- افراد
- محمد سیاه‌قلم، نگارگر
همچنین ببینید
- ابوالقاسم قلم‌سیاه، فیزیک‌دان اهل ایران