سوشیونیکز

سوشیونیکز (Socionics)، در روانشناسی و جامعه‌شناسی، یک تئوری پردازش داده‌ها (پردازش شناختی) و تیپ شخصیتی است که با مدل داده روانی خود (آنرا با نام مدل آ می‌شناسند) و نیز مدل سازگاری میان افراد متمایز می‌شود. این روش با به هم پیوستن کارهای کارل یونگ در تیپ شخصیت و تئوری متابولیسم اطلاعات اثر آنتونی کپینسکی به وجود آمده‌است.

دیاگرام روابط بین هشت عنصر اطلاعاتی در سوشیونیکز.

سوشیونیکز در سال‌های دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، بدست آوشرا آکوستیناویچیوت، لیتوانیایی ارائه شد. او نام سوشیونیکز را از واژه جامعه (Society) برگرفت زیرا اعتقاد داشت که هر تیپ شخصیتی هدفی مجزا در جامعه دارد که با سوشیونیکز می‌توان آن را بیان کرد.

ایده مرکزی سوشیونیکز این است که اطلاعات را می‌توان به‌طور شهودی به هشت دسته تقسیم کرد که جنبه‌های اطلاعات یا عناصر اطلاعات نامیده می‌شوند.

۱۶ گونه شخصیتی

سوشیونیکز افراد را به ۱۶ گونه شخصیتی دسته‌بندی می‌کند. جدول زیر این ۱۶ گونه را به همراه نام‌های معمول آن‌ها نشان داده‌است.

نام رسمی	کد چهارحرفی سوشیونیکز	کد چهارحرفی ام‌بی‌تی‌آی	نقش اجتماعی	نمونه شخصیتی
Logical Sensory Extrovert (LSE)	ESTj	ESTJ	Administrator / Director	استیرلیتز
Logical Intuitive Extrovert (LIE)	ENTj	ENTJ	Enterpriser / Pioneer	جک لندن
Ethical Sensory Extrovert (ESE)	ESFj	ESFJ	Bonvivant / Enthusiast	ویکتور هوگو
Ethical Intuitive Extrovert (EIE)	ENFj	ENFJ	Mentor / Actor	هملت
Sensory Logical Extrovert (SLE)	ESTp	ESTP	Legionnaire / Conqueror	گئورگی ژوکوف
Sensory Ethical Extrovert (SEE)	ESFp	ESFP	Politician / Ambassador	ژولیوس سزار
Intuitive Logical Extrovert (ILE)	ENTp	ENTP	Seeker / Inventor	دن کیشوت
Intuitive Ethical Extrovert (IEE)	ENFp	ENFP	Psychologist / Reporter	توماس هنری هاکسلی
Logical Sensory Introvert (LSI)	ISTj	ISTP	Inspector / Pragmatist	ماکسیم گورکی
Logical Intuitive Introvert (LII)	INTj	INTP	Critic / Analyst	ماکسیمیلیان روبسپیر
Ethical Sensory Introvert (ESI)	ISFj	ISFP	Guardian / Conservator	تئودور درایزر
Ethical Intuitive Introvert (EII)	INFj	INFP	Humanist / Empath	فیودور داستایفسکی
Sensory Logical Introvert (SLI)	ISTp	ISTJ	Crafter / Mechanic	ژان گابن
Sensory Ethical Introvert (SEI)	ISFp	ISFJ	Mediator / Peacemaker	الکساندر دوما (پدر)
Intuitive Logical Introvert (ILI)	INTp	INTJ	Strategist / Mastermind	انوره دو بالزاک
Intuitive Ethical Introvert (IEI)	INFp	INFJ	Lyricist / Romantic	سرگئی یسنین

روابط

نحوه تبادل اطلاعات بین گونه‌ها را روابط میان‌شخصیتی می‌نامد که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند اما بهترین آن‌ها برای روابط طولانی‌مدت رابطه همزادی (Duality) است. در کل ۱۶ رابطه معادل برای ۱۶ گونه شخصیتی وجود دارد. در جدول زیر رابطه میان گونه‌های شخصیتی را می‌بینید.

جدول روابط میان‌شخصیتی
	ILE	SEI	ESE	LII	EIE	LSI	SLE	IEI	SEE	ILI	LIE	ESI	LSE	EII	IEE	SLI
ILE	Id	Du	Ac	Mr	Rq+	Sv+	Cp	Mg	Se	Ex	QI	Cf	Rq-	Sv-	Cg	Sd
SEI	Du	Id	Mr	Ac	Sv+	Rq+	Mg	Cp	Ex	Se	Cf	QI	Sv-	Rq-	Sd	Cg
ESE	Ac	Mr	Id	Du	Cg	Sd	Rq-	Sv-	QI	Cf	Se	Ex	Cp	Mg	Rq+	Sv+
LII	Mr	Ac	Du	Id	Sd	Cg	Sv-	Rq-	Cf	QI	Ex	Se	Mg	Cp	Sv+	Rq+
EIE	Rq-	Sv-	Cg	Sd	Id	Du	Ac	Mr	Rq+	Sv+	Cp	Mg	Se	Ex	QI	Cf
LSI	Sv-	Rq-	Sd	Cg	Du	Id	Mr	Ac	Sv+	Rq+	Mg	Cp	Ex	Se	Cf	QI
SLE	Cp	Mg	Rq+	Sv+	Ac	Mr	Id	Du	Cg	Sd	Rq-	Sv-	QI	Cf	Se	Ex
IEI	Mg	Cp	Sv+	Rq+	Mr	Ac	Du	Id	Sd	Cg	Sv-	Rq-	Cf	QI	Ex	Se
SEE	Se	Ex	QI	Cf	Rq-	Sv-	Cg	Sd	Id	Du	Ac	Mr	Rq+	Sv+	Cp	Mg
ILI	Ex	Se	Cf	QI	Sv-	Rq-	Sd	Cg	Du	Id	Mr	Ac	Sv+	Rq+	Mg	Cp
LIE	QI	Cf	Se	Ex	Cp	Mg	Rq+	Sv+	Ac	Mr	Id	Du	Cg	Sd	Rq-	Sv-
ESI	Cf	QI	Ex	Se	Mg	Cp	Sv+	Rq+	Mr	Ac	Du	Id	Sd	Cg	Sv-	Rq-
LSE	Rq+	Sv+	Cp	Mg	Se	Ex	QI	Cf	Rq-	Sv-	Cg	Sd	Id	Du	Ac	Mr
EII	Sv+	Rq+	Mg	Cp	Ex	Se	Cf	QI	Sv-	Rq-	Sd	Cg	Du	Id	Mr	Ac
IEE	Cg	Sd	Rq-	Sv-	QI	Cf	Se	Ex	Cp	Mg	Rq+	Sv+	Ac	Mr	Id	Du
SLI	Sd	Cg	Sv-	Rq-	Cf	QI	Ex	Se	Mg	Cp	Sv+	Rq+	Mr	Ac	Du	Id

کلید:

Du:همزادی؛ Ac:فعال‌سازی. Sd:نیمه‌همزادی؛ Mg:وهم؛ Mr:آینه؛ Id:هویت؛ Cp:همکاری؛ Cg:تجانس؛ QI:شبه‌هویت؛ Ex:خفه‌کردن؛ Se:ابر نفس؛ Cf:برخورد؛ Rq+:درخواست‌کننده؛ Rq-:گیرنده درخواست؛ Sv+:ناظر؛ Sv-:تحت‌نظارت.

همزادی (Du)

مفهومی پایه‌ای در سوشیونیکز است. روابط همزادی بر پایه حمایت و سود متقابل دو گونه شخصیتی است و معمولاً بین رابطه برای دوستی، صمیمیت و ازدواج به حساب می‌آید. همزادهای دوگانه چنین هستند:

LSE	—	EII
LIE	—	ESI
ESE	—	LII
EIE	—	LSI
SLE	—	IEI
SEE	—	ILI
ILE	—	SEI
IEE	—	SLI

فعال‌سازی (Ac)

فعال‌سازی (Activation) رابطه‌ای است که بین دو عضو یک چهارتایی مشابه رخ می‌دهد که در درون‌گرایی یا برون‌گرایی با یکدیگر مشابه هستند. این رابطه می‌تواند شبیه رابطه همزادی باشد اما قدرت آن از همزادی کمتر است.

نیمه‌همزادی (Sd)

نیمه‌همزادی (Semi-duality) شبیه رابطه همزادی است که در آن یک گونه تابع هدایتی دارد که تابع همزاد گردی (۵اُم) گونه دیگر را ارضا می‌کند.

وهم (Mg)

وهم (Mirage) رابطه‌ای است که در آن دو گونه می‌توانند به هم نزدیک شده و آسان شروع شود چون هر دو می‌توانند به خوبی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و در تفکر، احساس، دریافت یا شهود با هم مشترک هستند.

جستارهای وابسته

اناگرام‌های شخصیت - یک نوع گونه‌شناسی شخصیت انسانی که دارای ۹ تیپ شخصیتی است.

منابع

نظریه‌های شخصیت دوان شلتز