سورنا (ربات)
ربات سورنا ربات انسان‌نمایی است که توسط دانشگاه تهران ساخته شده‌است. نام‌گذاری این ربات بر اساس نام سردار اشکانی، سورنا، انجام گرفته‌است. ربات سورنا در۴ نسل طراحی و ساخته شده است و امکانات آن در هر مرحله پیشرفته می شود.
سورنا ۱
تیم مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشکده مهندسی مکانیک پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران، با همکاری انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن و با دستیابی به دانش و فناوری طراحی، ساخت و برنامه‌ریزی ربات‌های انسان‌نما، اقدام به طراحی و ساخت ربات انسان‌نمای سورنا ۱ نمود. سورنا ۱ تنها به عنوان نمادی برای اعلام آغاز پروژه طراحی، ساخت و هوشمندسازی ربات انسان‌نما، در سال ۱۳۸۷ ارائه شد. این ربات ۱۶۵ سانتیمتر قد و ۶۰ کیلوگرم وزن دارد و از قابلیت حرکت بر روی مسیر از قبل تعیین شده توسط موتورهای DC و سیستم مسیریاب و همچنین، حرکت و فعالیت به صورت دستی از طریق اپراتور برخوردار بوده‌است. علاوه بر این، سورنا۱ قابلیت تکلم متن‌های از پیش تعیین شده (در تمامی مراحل فعالیت) را نیز دارا بوده‌است. سورنا ۱ در روز ۲۴ آذر ماه ۱۳۸۷ در همایش انتخاب نوآوران برتر کشور رونمایی شد.
سورنا ۲
در راستای تکمیل و توسعه ربات انسان‌نمای سورنا ۱، مراحل طراحی وساخت نسل دوم ربات سورنا مجدداً در مرکز سیستم‌های پیشرفته دانشگاه تهران آغاز گردید. این ربات که در ابعاد و وزن مشابه انسان ساخته شده‌است قادر است همانند یک انسان ولی با سرعتی آهسته‌تر و با ترکیبی از حرکات دست، سر و پا گام بردارد. داشتن مجموعاً ۲۲ درجه آزادی در بالاتنه و پایین‌تنه و گام برداشتن با حفظ تعادل از ویژگی‌های بارز این نسل از ربات سورنا محسوب می‌شود. سورنا۲ محصول بیش از ۱۰۰۰۰ نفر ساعت کار فشرده میباشد. مشخصات فنی سورنا ۲ در جدول زیر آورده شده‌است.
| مشخصات سورنا۲ | توضیح |
|---|---|
| قد | ۱۴۵ سانتیمتر |
| وزن | ۴۵ کیلوگرم |
| درجات آزادی | ۲۲ درجه (۱۲ درجه پائین‌تنه، ۸ درجه دست‌ها و ۲ درجه سر) |
| مکانیزم حرکت | گام برداشتن با حفظ تعادل |
| سیستم کنترل | MIMO Stable Control System |
| پردازنده‌های داخلی | میکروکنترلرهای AVR, DSP |
| سیستم‌های محرک | موتور DC، سروموتور، هارمونیک درایو و گیربکس سیاره‌ای |
| سنسورها | Gyroscope, Accelerometer, Force Sensors, Pan and Tilt Sensors |
| تجهیزات جانبی | دوربین، میکروفن و speaker |
سورنا ۳
پروژه ربات سورنا ۳ با هدف توسعه و ساخت ربات انسان‌نما با قابلیت‌های واقعی‌تر و طبیعی‌تر نسبت به نسل‌های پیشین خود و همچنین بسترسازی به منظور کاربرد فن‌آوری‌های گسترش‌یافته آن در حوزه‌ها وقالب‌هایی نظیر ربات‌های امدادگر و به‌توان به ویژه در کاربردهای پزشکی تعریف گردید.
در هفته پایانی آبان ۱۳۹۴ از ربات انسان‌نمای سورنا ۳ رونمایی شد. این ربات توسط تیمی از پژوهشگران ایرانی دانشگاه تهران تحت عنوان مرکز سیستم‌ها و فن‌آوری‌های پیشرفته (Center of Advanced Systems and Technologies) یا همان CAST ساخته شده‌است. از توانایی‌های ویژه آن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- امکان دویدن
- بازی فوتبال
- بالا رفتن از پله
- فارسی صحبت کردن
- مجموعاً ۳۵ درجه آزادی در بالاتنه و پایین‌تنه
- افزایش سرعت گام برداری
- توانایی چرخش
- توانایی بالارفتن از سطح شیب‌دار
- قابلیت تشخیص و شناسایی چهره و اشیاء
- قابلیت گریپینگ
- قابلیت تشخیص صدا و جملات
سورنا ۴
نسل چهارم این ربات با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۸ رونمایی شد. درجات آزادی این ربات به ۴۳ درجه افزایش پیدا کرده و از انعطاف بیشتری در حرکات بالاتنه برخوردار شده است. در حالی که سرعت میانگین در سورنا ۳ به 0.3 کیلومتر بر ساعت میرسید، سورنا ۴ با سرعت 0.7 کیلومتر بر ساعت مینواند حرکت کند. قد این ربات ۱۷۰ سانتی متر و وزن آن نیز ۶۸ کیلوگرم میباشد.
قابلیت‌های نرم‌افزاری و هوش مصنوعی ربات نیز در مقایسه با نسل‌های قبلی بهبود یافته است و می‌تواند به کمک هوش مصنوعی متن فارسی را به صوت و صوت فارسی را به متن تبدیل کند و به کمک دو دوربین عمق موجود بر روی ربات اجسام را تشخیص دهد و آن‌ها را با دستش دنبال کند.
در سال ۲۰۲۰ انجمن مهندسان مکانیک آمریکا در گزارشی از این ربات در میان ۱۰ ربات انسان نما سال ۲۰۲۰ به عنوان یک ربات پژوهشی نام برد.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «سورنا در تاریخ». وب سایت رسمی ربات سورنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۶ آذر ۱۳۹۱.
- ↑ بازتاب گسترده رونمایی از سورنا 3 در رسانه‌های جهان + تصاویر خبرگزاری انتخاب
- ↑ "10 Humanoid Robots of 2020". Retrieved 2022-06-29.