سرخرگچه
سرخرگچه (به انگلیسی:Arteriole) رگ‌های خونی با قطری کم هستند که به عنوان عضوی از شبکه رگ‌هایی که ریز جریان در آنها جریان دارد، سرخرگ‌ها را به مویرگ‌ها وصل می‌کنند. بیشترین مقاومت در مسیر جریان خون در سرخرگچه‌ها است.
| سرخرگ: سرخرگچه | |
|---|---|
| نگاره‌ای از مویرگ‌ها | |
| سرخرگچه خرگوش (بزرگنمایی ۱۰۰ برابر) | |
| لاتین | arteriola |
ریز جریان (به انگلیسی: Microcirculation) نام جریان حمل خونی است که خون را به رگ‌های کوچکتر درون بافت‌های بدن می‌رساند و دارای ۳ بخش اصلی، پیش مویرگی، مویرگی و پس مویرگی است. ریز جریان در شبکه‌ای از سرخرگچه‌های پایانه‌ای، مویرگ‌ها و ریزرگ‌ها که خون مویرگی را تخلیه می‌کنند جریان می‌یابد. سرخرگچه‌های ناحیهٔ سرخرگی این شبکه توسط سلول‌های نرم ماهیچه‌ای پوشانده شده‌اندکه قطر این سرخرگچه هارا از ۱۰ تا ۱۰۰ میکرومتر متغیر می‌سازند.
نقش سرخرگچه هادر شبکهٔ ریز جریان به این صورت است که نخستین بخش ریز جریان، پیش مویرگی با تثبیت سرعت و فشار جریان خون در سرخرگچه هاتوسط لایه درون رگی و فرایند شل و سفت شدن لایه ماهیچه‌ای دور سرخرگ‌چهآغاز می‌شود. هنگام بخش دوم، مویرگی، سرخرگچه هاخون را به مویرگ‌ها با قطر ۵ تا ۸ میکرومتر که دارای هیچگونه لایهٔ ماهیچه‌ای نیستند منتقل می‌کنند. سپس در بخش سوم، پس مویرگی خون منتقل شده از طریق مویرگ‌ها به ریزرگ‌ها [۶] با قطر ۱۰ تا ۲۰۰ میکرومتر و دارای لایه ماهیچه‌ای حمل می‌شود.
در شرایط طبیعی و سلامتی کامل بدن سطح درونی تمامی رگ‌های بدن از جمله سرخرگچه هاتوسط لایه درون رگی پوشیده شده‌است. با بالا رفتن سن و افزایش آلودگی هوا قطر سرخرگچه هاکاهش می‌یابد که منجر به افزایش خون و عوارض دیگر می‌شود. قطر سرخرگچه هامی‌تواند توسط داروهای ویژه‌ای که دیوارهٔ این رگ‌ها را شل می‌کنند کنترل شود. همچنین موادی چون دای اکسید کربن، اکسیژن، مواد قلیایی یا اسیدی و هورمون‌ها می‌توانند بر اندازهٔ سرخرگچه هاموثر باشند به ویژه در سرخرگچه‌های موجود در ماهیچه‌های اسکلتی.