زبان حتی
زبان حتی زبانی است که توسط حتیان در میان ۲ تا ۳ هزار سال پیش از میلاد در آسیای کوچک سخن گفته میشد. دانشمندان آن را جدا از زبان هند و اروپایی هیتی که زبان امپراتوری هیتیها بود میدانند.
حاتی | |
---|---|
منطقه | آناتولی |
قومیت | حاتیها |
منقرضشده | ۱۱۰۰ پیش از میلاد? |
ردهبندی نشده (شاید حاتی کاسکی) | |
کدهای زبان | |
ایزو ۳–۶۳۹ | xht |
نمونه زبان
دیدگاه محافظهکارانه این است که این زبان زبانی منفرد بودهاست و با همسایگان سامی و هند و اروپایی خود ارتباطی نداشتهاست. با این وجود گمانهزنیهایی بر پایه نامهای افراد و جاینامها ممکن است به زبان کاسکی وابسته باشد. همانندیهای ویژهای میان زبان حاتی و زبانهای قفقازی هم کارتولی (مانند گرجی و…) و هم شمالغربی (مانند آبخازی و…) این گمانه را میان زبانشناسان ایجاد کردهاست که یک بلوک زبانی از قفقاز به آناتولی مرکزی کشیده شدهاست.
برخی واژههای دانسته شده عبارتاند از:
- alef = 'واژه'
- ashaf = 'خدا'
- fa-zari = 'گونه انسان، مردم'
- fel = 'خانه'
- *findu = 'می (شراب)' (که در ترکیب findu-qqaram یافت شد "چمچه می (ملاقه شراب)")
- fur = 'سرزمین'
- Furun-Katte = 'شاه سرزمین'، خدای جنگ حتی
- Furu-Semu =خدایان خورشید حتی
- Hanfasuit =خدایان تخت حتی
- hilamar = 'نیایشگاه'
- Kasku = خدای ماه حتی
- katte = 'شاه'
- -nifas = 'نشستن'
- pinu = 'فرزند'
- zari = 'نابود شدنی، فانی'
- -zi = 'گذاشتن'
منابع
- ↑ Hattian – Britannica Online Encyclopedia
- ↑ Ivanov, Vyacheslav V. , "On the Relationship of Hattic to the Northwest Caucasian Languages," in B. B. Piotrovskij, Vyacheslav V. Ivanov and Vladislav G. Ardzinba, eds. , Anatoliya – Ancient Anatolia, Moscow: Nauka (1985) 26 – 59 (in Russian)
- ↑ John Colarusso, Peoples of the Caucasus; in Introduction to the Encyclopedia of Cultures and Daily Life (1997); Pepper Pike, Ohio: Eastword Publications
- ↑ Ardzinba, V.G. , 1979. “Nekotorye sxodnye strukturnye priznaki xattskogo i abxazo-adygskix jazykov”. Peredneasiatskij Sbornik III: istorija i filologija stran drevnego vostoka, 26-37. Moscow: Nauka
- ↑ Dunaevskaja, I. M. & D´jakonov, I. M. 1979. “Xattskij (protoxettskij) jazyk”. Jazyki Azii i Afriki, III. Jazyki drevnej perednej Azii (nesemitskie), Iberijsko-Kavkazskie jazyki, Paleoaziatskie jazyki, ed. by G. D. Sanžeev, 79-83. Moskva. Nauka