رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا
رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا (به انگلیسی: President of the United States) ریاست یکی از قوای سه‌گانه در دولت ایالات متحدهٔ آمریکا را بر عهده دارد. رئیس‌جمهور شاخه اجرایی دولت فدرال را هدایت می‌کند و فرماندۀ کل نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا است.
| رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا | |
|---|---|
| President of the United StatesU.S. President | |
نشان رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا | |
پرچم رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا | |
| لقب | آقای رئیس‌جمهور (غیررسمی) جناب (رسمی) |
| وضعیت | رئیس کشور رئیس حکومت |
| کوته‌نوشت | POTUS |
| عضوی از | کابینه ایالات متحده آمریکا
شورای سیاست داخلی ایالات متحده شورای اقتصاد ملی شورای امنیت ملی ایالات متحده آمریکا |
| اقامت‌گاه | کاخ سفید |
| جایگاه | واشینگتن، دی.سی. |
| نامزدکننده | احزاب سیاسی در ایالات متحده آمریکا یا اعلام نامزدی توسط خودش |
| گمارنده | مجمع گزینندگان (ایالات متحده آمریکا) |
| مدت دوره | چهار سال، یک بار تمدید متمم بیست و دوم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا |
| سند انتصاب | قانون اساسی ایالات متحده آمریکا |
| دارندهٔ افتتاحی | جرج واشینگتن ۳۰ آوریل ۱۷۸۹ |
| بنیادگذاری | قانون اساسی ایالات متحده آمریکا ۴ مارس ۱۷۸۹ |
| جانشین | معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، خط جانشینی ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا |
| حقوق | سالانه ۴۰۰ هزار دلار |
| وبگاه | وبگاه رسمی |
قدرت ریاست‌جمهوری از زمان شکل‌گیری آن، همانند قدرت تمامی ارگان‌های دولت فدرال رشد کرده‌است. از اوایل قرن ۲۰ ریاست‌جمهوری با افزایش قدرت قابل توجهی در دوران ریاست‌جمهوری فرانکلین روزولت، نقش پررنگ‌تری در صحنۀ سیاسی آمریکا داشته‌است. در دوران معاصر، همچنین از رئیس‌جمهور به‌عنوان رهبر تنها ابرقدرت باقی‌مانده و به‌عنوان یکی از قدرتمندترین شخصیت‌های سیاسی جهان یاد می‌شود. رئیس‌جمهور به‌عنوان رهبر ملتی با بزرگترین اقتصاد جهان، دارای قدرت سخت و نرم داخلی و بین‌المللی است.
مادۀ دوم قانون اساسی قوۀ مجریه دولت فدرال را تأسیس می‌کند و قدرت اجرایی را به رئیس‌جمهور می‌سپارد. این قدرت شامل اجرای قوانین فدرال و مسئولیت انتصاب مسئولان اجرایی، دیپلماتیک، نظارتی و قضایی فدرال است. بر اساس مقررات قانون اساسی که رئیس‌جمهور را قادر می‌سازد سفیران کشور را تعیین کند و سفیران دیگر کشور ها را بپذیرد و معاهدات را با قدرت‌های خارجی منعقد کند و قوانین مرتبط که بعداً توسط کنگره تصویب شده‌است، رئیس‌جمهور را به‌عنوان تعیین‌کنندۀ اصلی سیاست خارجی ایالات متحده قرار می‌دهد.
رئیس‌جمهور همچنین در قوانین فدرال و سیاست‌گذاری داخلی نقش اصلی را ایفا می‌کند. به عنوان بخشی از سیستم تعادل میان قوا در ایالات متحده، مادۀ اول، بند ۷ قانون اساسی به رئیس‌جمهور این اختیار را می‌دهد که قوانین فدرال را امضا یا وتو کند.
در پی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحدۀ آمریکا، هر ۴ سال یک‌بار در بیستم ژانویه، رئیس‌جمهورِ منتخب ایالات متحدۀ آمریکا به‌همراه معاون رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا با ادای سوگند، مسئولیت اجراییِ دولت ایالات متحدهٔ آمریکا را بر عهده می‌گیرند. رئیس‌جمهور در حضور قاضی ارشد ایالات متحده آمریکا این‌گونه سوگند می‌خورد: «من رسماً سوگند یاد می‌کنم که مسئولیت ریاست‌جمهوری ایالات متحده را صادقانه انجام دهم و تا آنجا که در توان دارم از قانون اساسی ایالات متحدۀ آمریکا صیانت، حمایت و دفاع کنم.» براساس متمم بیست و دوم قانون اساسی، که در سال ۱۹۵۱ تصویب شد، هیچ شخصی که برای دو دوره ریاست‌جمهوری انتخاب شده‌باشد، نمی‌تواند برای دوره سوم نامزد شود.
هم اکنون جو بایدن به‌عنوان چهل و ششمین رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا مشغول‌به‌کار است.
تاریخچه
جایگاه کنونی رئیس‌جمهور در نظام سیاسی ایالات متحده به مراتب با نظرات بنیانگذاران آمریکا این کشور تفاوت‌دارد. تدوین کنندگان قانون اساسی در آخرین سال‌های قرن هجدهم به نهاد ریاست‌جمهوری به‌عنوان مجری و اداره‌کنندهٔ قوانین نگاه می‌کردند و وظایف اندکی را برای وی در قانون اساسی در نظر گرفتند. آنان امیدوار بودند کشوری را تأسیس نمایند که در آن قدرت واقعی در دست نمایندگان ملت و دولت‌های ایالتی باشد و دولت فدرال صرفاً به امور خارجی و هماهنگی میان ایالت‌ها بپردازد. قانون اساسی، ورود دولت فدرال به اقتصاد و وضع مالیات را منع‌کرده و همین دو مورد بخش وسیعی از اختیارات را از رئیس‌جمهور سلب کرده‌است. تعداد بسیار اندک کارکنان و وزرای رؤسای جمهور اولیه، نظیر جرج واشینگتن و توماس جفرسون، بیانگر آن است که در سال‌های اولیهٔ حیات ایالات متحده تا چه اندازه رئیس‌جمهور و دولت وی فاقد اختیارات بودند. اما طی سالیان متمادی، این وضعیت دگرگون شد.
اکنون رئیس‌جمهور از نقش چشم‌گیری در تحولات سیاسی و اجتماعی کشور برخوردار است. وی با انتخاب وزرا، آن‌گونه که خود صلاح می‌داند، تصمیم‌گیری می‌کند و در بسیاری از مواقع نیز، با استفاده از حق وتو، بر روند قانونگذاری کنگره تأثیر می‌گذارد. فرماندهی کل نیروهای مسلح و ادارهٔ دیپلماسی خارجی کاملاً در اختیار رئیس‌جمهور است و وی در صحنه بین‌المللی راساً تصمیم می‌گیرد. به‌علاوه با تأسیس تعداد زیادی وزارتخانه (کابینه ایالات متحده آمریکا) و سازمان‌های مستقل تحت‌نظر ستاد کارکنان ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، وی و مشاورانش در مسائلی نظیر آموزش، اقتصاد، محیط زیست، منابع زیرزمینی و حمل‌ونقل دخالت می‌کند. درحالی‌که در سالیان نه‌چندان دور، این موضوعات در حوزهٔ صلاحیت انحصاری دولت‌های ایالتی بود.
اختیارات ریاست‌جمهوری
فرماندهی کل قوا (ارتش آمریکا و دیگر تجهیزات نظامی) انتخاب افراد برگزیده در دولت
اختیارات تأمین امنیت ملی
- فرماندهی کل نیروهای مسلح و نیروهای شبه‌نظامی
- انعقاد قرارداد با کشورهای خارجی
- معرفی سفریران
- پذیرش سفیران دیگر کشورهای جهان
- اعلام جنگ و صلح
- اعمال تحریم علیه یک کشور
- اعلام وضعیت فوق‌العاده ملی
اختیارات قانونگذاری
- ارائهٔ اطلاعات موردنیاز کنگره
- درخواست تصویب قانون از کنگره
- دعوت مجالس قانونگذاری به جلسات فوق‌العادهٔ کنگره
- اعلام تعطیلی موقت کنگره درصورت اختلاف نظر میان مجالس بر سر زمان تعطیلی
- وتوی مصوبات کنگره
اختیارات اداری
- مسئول و ناظر اجرای صحیح قوانین
- معرفی وزرا و مقامات بلندپایهٔ اداری به کنگره (همانند وزرای کابینه یا رئیس بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا)
- درخواست دریافت گزارش از مقامات دولتی
- پرکردن پست‌های خالی دولتی در زمان تعطیلی کنگره
اختیارات قضایی
- درخواست بخشش و عفو برای محکومان (به‌استثنای محکومان استیضاح)
- معرفی قضات دیوان عالی فدرال (دیوان عالی فدرال ایالات متحده آمریکا)
امنیت
حفاظت امنیتی از جان رئیس‌جمهور و خانوادهٔ رئیس‌جمهور و همچنین رئیس‌جمهورهای سابق ایالات متحدهٔ آمریکا و خانواده‌شان بر عهدهٔ سرویس مخفی ایالات متحدهٔ آمریکا است.
جستارهای وابسته
- فهرست رؤسای جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا
- سخنرانی وضعیت کشور
- نیروی هوایی یکم: هواپیمای ویژهٔ رئیس‌جمهور آمریکا
- بانوی اول ایالات متحده
- کابینه ایالات متحده آمریکا
- دفتر بیضوی، دفتر رسمی رئیس‌جمهور
- رئیس‌جمهور موقت (آمریکا)
- شورای ملی امنیت ایالات متحده آمریکا
- کتابخانه ریاست جمهوری (آمریکا)
- دفتر ملی بایگانی و مدارک آمریکا
- فهرست رؤسای جمهور کشور آمریکا
منابع
- ↑ "چطوری رئیس‌جمهور را خطاب کنیم؛ او قربان یا اعلی‌احضرت نیست! فقط آقای رئیس‌جمهور". نیویورک تایمز.
- ↑ Ford, Henry Jones (1908). "The Influence of State Politics in Expanding Federal Power". Proceedings of the American Political Science Association. 5: 53–63. doi:10.2307/3038511. JSTOR 3038511.
- ↑ Von Drehle, David (February 2, 2017). "Is Steve Bannon the Second Most Powerful Man in the World?". Time.
- ↑ "Who should be the world's most powerful person?". The Guardian. London. January 3, 2008.
- ↑ Meacham, Jon (December 20, 2008). "Meacham: The History of Power". Newsweek. Retrieved September 4, 2010.
- ↑ Zakaria, Fareed (December 20, 2008). "The Newsweek 50: Barack Obama". Newsweek. Retrieved September 4, 2010.
- ↑ استعفای دو محافظ دیگرِ باراک اوباما در رابطه با حادثهٔ کلمبیا، بی‌بی‌سی فارسی
- آلکسی دوتوکویل، تحلیل دموکراسی در آمریکا، رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای (مترجم)، تهران: زَوّار، چاپ اول، ۱۳۴۷
- آندره موروا، تاریخ آمریکا، نجفقلی معزی (مترجم)، تهران: اقبال، چاپ دوم، ۱۳۸۳
- مارکوس وب، ایالات متحدهٔ آمریکا، فاطمه شاداب (مترجم)، تهران: ققنوس، چاپ اول، ۱۳۸۳
- امیرعلی ابوالفتح، برآورد استراتژیک ایالات متحدهٔ آمریکا، تهران: مؤسسهٔ فرهنگیِ مطالعات و تحقیقات بین‌المللیِ اَبرار معاصر تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱
- فرانک ال. شوئل، آمریکا چگونه آمریکا شد؟، ابراهیم صدقیانی (مترجم)، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم، ۱۳۸۳
- حسین حمیدی‌نیا، ایالات متحدهٔ آمریکا، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول، ۱۳۸۲