روح‌انگیز سامی‌نژاد
صدیقه سامی‌نژاد معروف به روح‌انگیز (۳ تیر ۱۲۹۵، بم – ۱۰ اردیبهشت ۱۳۷۶، تهران) بازیگر سینمای ایران بود. وی نخستین هنرپیشه زن اولین فیلم ناطق ایرانی به نام دختر لر است.
| روح‌انگیز سامی‌نژاد | |
|---|---|
روح‌انگیز در نقش گلنار در فیلم دختر لر (۱۳۱۲) | |
| نام در زمان تولد | صدیقه سامی‌نژاد |
| زادهٔ | ۳ تیر ۱۲۹۵ بم |
| درگذشت | ۱۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ (۸۰ سال) تهران |
| مدفن | قطعه ۳۶ ردیف ۴۴ شماره ۴۱ بهشت زهرا |
| محل زندگی | بم، بمبئی، تهران |
| ملیت | ایرانی  |
| پیشه | بازیگر |
| همسر(ها) | دماوندی نصرت‌الله محتشم برادر ماشاءالله عمرانی |
| والدین | میرزا اسدالله سکینه |
| صفحه در وبگاه IMDb | |
| صفحه در وبگاه سوره | |
زندگی‌نامه
صدیقه سامی‌نژاد در روز ۳ تیر ۱۲۹۵ در شهر بم در استان کرمان متولد شد و در سال ۱۳۰۸ به همراه همسرش دماوندی که در استودیو امپریال فیلم بمبئی به کار اشتغال داشت به هندوستان مهاجرت کرد و پس از ۱۸ سال به ایران بازگشت.
به دلیل استقبالی که از فیلم «دختر لر» در اکران عمومی صورت گرفت، سامی‌نژاد در فیلم «شیرین و فرهاد (۱۳۱۳)» ساخته عبدالحسین سپنتا نیز بازی کرد.
تحصیلات وی سیکل اول دبیرستان و پیشه اصلی او پرستاری بود.
وی به دلیل بازی و ظاهر شدن بدون حجاب در سینما مورد انتقاد شدید خانواده اش قرار گرفت و مجبور شد روزهای سختی را پشت سر بگذارد. وی در سال ۱۳۴۹ در مستند «سینمای ایران از مشروطه تا سپنتا» بخشی از این مصائب را شرح داد و گفت که همه جا همراه با محافظ می‌رفته تا مبادا مردم به او سنگ پرتاب کنند و به تلخی گریست.
وی پس از سه ازدواج ناموفق (که دومین آنها با نصرت‌الله محتشم بود) در حالی که فرزندی نداشت، سی سال آخر عمر را به تنهایی زندگی کرد و زمانی که درگذشت بسیاری تصور می‌کردند او سال‌ها پیش از آن درگذشته است.
سامی‌نژاد یک بار هم در سال ۱۳۴۹ برای فیلم «سینمای ایران: از مشروطیت تا سپنتا» ساخته محمد تهامی‌نژاد جلوی دوربین قرار گرفت و از گذشته‌اش و چگونگی ورودش به سینما و از مصائبی که در آن گذشت صحبت کرد و به تلخی گریست. وی در اینباره گفت:
«به خاطر ناراحتی‌هایی که در موقع فیلمبرداری و بعد از آنچه از طرف فامیل و چه از طرف مردم کشیدم، هرگز راضی نشدم در فیلم دیگری بازی کنم… هر موقع که از در شرکت می‌آمدیم بیرون، مجبور بودیم سه نفر مستحفظ داشته باشیم، یک شوفر و دو نفر کمک شوفر که شیشه پرت نکنند. هر جایی هم که می‌رفتیم باید یه چیزی سرمون می‌انداختیم تا کسی ما رو نشناسد…»
درگذشت
روح‌انگیز سامی‌نژاد تا صبح ۱۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ در طبقه پایین خانه‌ای دو طبقه واقع در خیابان پاسداران تهران، سروستان ششم زندگی می‌کرد و سرانجام در عصر چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ در تهران در سن ۸۰ سالگی درگذشت و در قطعه ۳۶ ردیف ۴۴ شماره ۴۱ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
فیلم‌شناسی
- دختر لر (۱۳۱۲)
- فردوسی (۱۳۱۳)
- شیرین و فرهاد (۱۳۱۳)
نگارخانه فیلم دختر لر
پانویس
- ↑ «سرگذشت تلخ اولین بازیگر زن سینمای ناطق ایران + عکس». www.khabaronline.ir. ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۷-۲۶.
- ↑ یوسف لطیف‌پور (۱۱ آبان ۱۳۹۴). «'کشف حجاب' در سینمای ایران؛ سنگ‌های مجازی و مصائب شهرت». بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۸.
منابع
- امید، جمال (بهار ۱۳۷۴)، تاریخ سینمای ایران ۱۳۵۷–۱۲۷۹، تهران: انتشارات روزنه
- «روح‌انگیز سامی‌نژاد». وبگاه سوره. دریافت‌شده در ۱۰ خرداد ۱۳۸۷.
- «اولین زن بازیگر ایرانی - آفتاب».
- «هنرمندان سینما- نگاهی جامعه شناختی از درون».
- «روح‌انگیز سامی‌نژاد». رادیو زمانه.
- «روح‌انگیز، نخستین بازیگر زن ایرانی در اواخر عمر + تصاویر».
- Hamid Reza Sadr, Iranian Cinema: A Political History, IB Tauris, 2006, p. 28.