رشد شخصیت

رشد شخصیت شامل ساخت پویا و ساختارشکنی ویژگی‌های یکپارچه ای است که فرد را از نظر ویژگی‌های رفتاری بین فردی متمایز می‌کند. رشد شخصیت دائماً در حال تغییر است و تابع عوامل زمینه‌ای و تجربیات تغییردهنده زندگی است. رشد شخصیت در توصیف دارای چندین بُعد است و ماهیتی وابسته به هر شخص دارد. رشد شخصیتی را می‌توان به‌عنوان یک پیوستار با درجات شدتی و تغییری متفاوت در نظر گرفت. ماهیت بسته به شخص بودن این مفهوم ریشه در هنجارهای اجتماعی در رفتارهای مورد انتظار، ابراز وجود شخص و رشد شخصی/فردی دارد. دیدگاه غالب در روان‌شناسی شخصیت نشان می‌دهد که شخصیت زود ظهور می‌کند و در طول عمر فرد به رشد خود ادامه می‌دهد. اعتقاد بر این است که ویژگی‌های شخصیتی بزرگسالان مبنایی در مزاج دوران نوزادی آنان دارد. به این معنی که تفاوت‌های فردی در مزاج و رفتار در اوایل زندگی فرد ظاهر می‌شوند و به‌طور بالقوه قبل از اینکه با کمک زبان خودآگاهی در فرد ایجاد شود، شخصیت رشد می‌کند. مدل پنج عاملی شخصیت ابعاد مزاج دوران کودکی را ترسیم می‌کند. این مدل نشان می‌دهد که تفاوت‌های فردی در سطوح ویژگی‌های شخصیتی متناظر (میزان روان رنجورخویی، میزان برون‌گرایی، میزان گشودگی به تجربه، میزان توافق‌پذیری و میزان وظیفه‌شناسی) از سنین پایینی وجود دارند.

نظریه‌ها

نظریه‌های مختلفی برای رشد شخصیت انسانی وجود دارد.

نظریه روانکاوی

نظریه روانکاوی شخصیت توسط زیگموند فروید ایجاد شد. این نظریه شامل سه ایده اصلی است که شخصیت را می‌سازد، نهاد، خود و فراخود. این سه خصیصه بخش‌های خود را کنترل می‌کنند. برا اساس این نظریه، شخصیت با سه ویژگی متضاد نظریه روانکاوی شکل می‌گیرد.

نظریه صفت

نظریه صفت شخصیت یکی از نظریه‌های اصلی در مطالعه شخصیت است. بر اساس این نظریه، صفات شخصیت را می‌سازند. صفات را می‌توان به عنوان الگوهای رفتار، فکر یا احساسات توصیف کرد.

نظریه شناختی اجتماعی

نظریه تکاملی رشد

نظریه تکاملی رشد شخصیت اساساً مبتنی بر فرایند تکاملی انتخاب طبیعی است. از دیدگاه تکاملی، تکامل منجر به تغییراتی در ذهن انسان شده. انتخاب طبیعی این تغییرات را بر اساس سودمندی آنها برای انسان اصلاح کرده. به دلیل پیچیدگی‌های انسانی، بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی متضاد به طرق مختلف سودمند هستند. انسان‌های اولیه به دلیل فرهنگ قبیله ای جمع گرا بودند. شخصیت افراد در یک قبیله بسیار شبیه بود. بر اساس این نظریه، تقسیم کار منجر به تمایز در ویژگی‌های شخصیتی به منظور دستیابی به کارایی بالاتر شد. تمایز در ویژگی‌های شخصیتی عملکرد انسان‌ها را افزایش می‌داد و بنابراین از طریق انتخاب طبیعی انسان‌ها با محیط سازگار می‌شدند و انسان‌ها از طریق تکامل به رشد شخصیت و فردیت خود ادامه داده‌اند.

نظریه انسان‌گرایانه

روان‌شناسی انسان‌گرایانه بر انتخاب‌های فردی به‌عنوان اعمالی اختیاری تأکید می‌کند که در نهایت رشد شخصی را تعیین می‌کنند. ویژگی‌های شخصیتی فردی، اگرچه برای خود یکپارچه ضروری است، اما تنها بخش‌هایی هستند که کل تجربیات قابل مشاهده انسانی را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین، رشد شخصیت بر حسب اقدام هدفمندی که در جهت تجربه و تسلط بر انتخاب آزاد (اختیار) است، بیان می‌شود. روان‌شناسی انسان‌گرایانه به‌جای عناصر تقسیم‌بندی‌شده ویژگی‌های شخصیتی مانند احساسات، افکار یا رفتار، این عناصر را به عنوان کارکردهایی از بودن در یک سیستم فراگیرتر مانند جوامع، فرهنگ‌ها یا روابط بین‌فردی ادغام می‌کند. در نتیجه، رشد شخصیت در معرض تغییر در معنای شخصی و اهداف فردی در دستیابی به خود ایدئال است.

عوامل اثرگذار

صفات و الگوهای شخصیتی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی، معاملاتی و تصادفی است.

عوامل ژنتیکی

عوامل محیطی

تعاملات ژن و محیط

ثبات و پایداری شخصیت

در طول طول عمر یک فرد، نشان داده شده‌است که ثبات شخصیت آنها متغیر است، اگرچه این تغییرپذیری در بزرگسالی افزایش می‌یابد. ژنتیک رفتاری می‌تواند تغییرات تجربه شده در طول عمر را توضیح دهد. تغییرات در انتقال بین کودکی، نوجوانی و بزرگسالی بسیار مشهود هستند. از کودکی تا اواسط نوجوانی، میزان تفاوت‌های فردی در شخصیت، عمدتاً به دلیل تأثیرات محیطی افزایش می‌یابد. با این حال، تأثیرات ژنتیکی نقش بزرگ‌تری نسبت به تأثیرات محیطی در بزرگسالی بازی می‌کند و در نتیجه تفاوت‌های فردی کمتری در شخصیت بین افرادی که دارای ژنتیک مشابه هستند دیده می‌شود. پایداری شخصیت در طی طول عمر با یک مطالعه طولی بر روی افراد در طول پنجاه سال از نوجوانی تا بزرگسالی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این مطالعه طولی نشان داد که شخصیت انعطاف‌پذیر است، اگرچه تغییرات در سطح انعطاف‌پذیری در بزرگسالی تثبیت می‌شوند.

منابع

↑ Wrzus, Cornelia (2021), "Processes of personality development: An update of the TESSERA framework", The Handbook of Personality Dynamics and Processes, Elsevier: 101–123, doi:10.1016/b978-0-12-813995-0.00005-4, ISBN 978-0-12-813995-0, retrieved 2022-01-21
↑ Hang, Yuzhan; Soto, Christopher J.; Lee, Billy; Mõttus, René (2021-04-02). "Social Expectations and Abilities to Meet Them as Possible Mechanisms of Youth Personality Development". doi:10.31234/osf.io/8yp6x. Retrieved 2022-01-21.
↑ BILOHUR, V. (2019). Formation and Development of Personality Established by Change and Growth. Humanities Bulletin of Zaporizhzhe State Engineering Academy, 76, 77–89.
↑ Caspi A, Roberts BW (2001). "Personality development across the life course: The argument for change and continuity". Psychological Inquiry. 12 (2): 49–66. doi:10.1207/s15327965pli1202_01.
↑ Roberts, B. W. , Wood, D. , & Caspi, A. (2010). The development of personality traits in adulthood. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervi (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed. , pp. 375-398). New York, NY: Guilford Press.
↑ Rothbart MK, Ahadi SA, Evans DE (2000). "Temperament and personality: Origins and outcomes". Journal of Personality and Social Psychology. 78 (1): 122–135. doi:10.1037/0022-3514.78.1.122. PMID 10653510.
↑ Putnam SP, Ellis LK, Rothbart MK (2001). "The structure of temperament from infancy through adolescence". Advances in Research on Temperament. Germany: Pabst Science: 165–182.
↑ Deal JE, Halverson CF, Havill V, Martin R (2005). "Temperament factors as longitudinal predictors of young adult personality". Merrill-Palmer Quarterly. 51 (3): 315–334. doi:10.1353/mpq.2005.0015.
↑ Hettema PJ, Deary IJ (11 November 2013). Foundations of Personality. Springer Science & Business Media. p. 7. ISBN 978-94-011-1660-2.
↑ Penke, Lars; Denissen, Jaap J. A.; Miller, Geoffrey F. (August 2007). "The Evolution of Personality Variation in Humans and Other Animals" (PDF). European Journal of Personality. 21 (5): 549–587. doi:10.1002/per.629. ISSN 0890-2070.
↑ Bell, M. G. (2010, January 1). Consciousness: The Evolution Of The Self And Personal Individuality. Retrieved November 1, 2014, from www.agenthuman.com/product/evolution_self_personal_individuality.html#selfevol
↑ Taylor, Eugene (July 2000). ""What is Man, Psychologist, that Thou Art So Unmindful of him?": Henry A. Murray on the Historical Relation between Classical Personality Theory and Humanistic Psychology". Journal of Humanistic Psychology. 40 (3): 29–42. doi:10.1177/0022167800403003. ISSN 0022-1678.
↑ Fraley RC, Roberts BW (January 2005). "Patterns of continuity: a dynamic model for conceptualizing the stability of individual differences in psychological constructs across the life course". Psychological Review. 112 (1): 60–74. doi:10.1037/0033-295x.112.1.60. PMID 15631588.
↑ Mõttus R, Briley DA, Zheng A, Mann FD, Engelhardt LE, Tackett JL, Harden KP, Tucker-Drob EM (September 2019). "Kids becoming less alike: A behavioral genetic analysis of developmental increases in personality variance from childhood to adolescence". Journal of Personality and Social Psychology. 117 (3): 635–658. doi:10.1037/pspp0000194. PMC 6687565. PMID 30920282.
↑ Damian, Rodica Ioana; Spengler, Marion; Sutu, Andreea; Roberts, Brent W. (September 2019). "Sixteen going on sixty-six: A longitudinal study of personality stability and change across 50 years". Journal of Personality and Social Psychology (به انگلیسی). 117 (3): 674–695. doi:10.1037/pspp0000210. ISSN 1939-1315. PMID 30113194.

[1] Wrzus, Cornelia (2021), "Processes of personality development: An update of the TESSERA framework", The Handbook of Personality Dynamics and Processes, Elsevier: 101–123, doi:10.1016/b978-0-12-813995-0.00005-4, ISBN 978-0-12-813995-0, retrieved 2022-01-21

[2] Hang, Yuzhan; Soto, Christopher J.; Lee, Billy; Mõttus, René (2021-04-02). "Social Expectations and Abilities to Meet Them as Possible Mechanisms of Youth Personality Development". doi:10.31234/osf.io/8yp6x. Retrieved 2022-01-21.

[3] BILOHUR, V. (2019). Formation and Development of Personality Established by Change and Growth. Humanities Bulletin of Zaporizhzhe State Engineering Academy, 76, 77–89.

[4] Caspi A, Roberts BW (2001). "Personality development across the life course: The argument for change and continuity". Psychological Inquiry. 12 (2): 49–66. doi:10.1207/s15327965pli1202_01.

[Roberts,_B._W._2010_pp._375-39823-5] Roberts, B. W. , Wood, D. , & Caspi, A. (2010). The development of personality traits in adulthood. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervi (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed. , pp. 375-398). New York, NY: Guilford Press.

[6] Rothbart MK, Ahadi SA, Evans DE (2000). "Temperament and personality: Origins and outcomes". Journal of Personality and Social Psychology. 78 (1): 122–135. doi:10.1037/0022-3514.78.1.122. PMID 10653510.

[7] Putnam SP, Ellis LK, Rothbart MK (2001). "The structure of temperament from infancy through adolescence". Advances in Research on Temperament. Germany: Pabst Science: 165–182.

[8] Deal JE, Halverson CF, Havill V, Martin R (2005). "Temperament factors as longitudinal predictors of young adult personality". Merrill-Palmer Quarterly. 51 (3): 315–334. doi:10.1353/mpq.2005.0015.

[9] Hettema PJ, Deary IJ (11 November 2013). Foundations of Personality. Springer Science & Business Media. p. 7. ISBN 978-94-011-1660-2.

[10] Penke, Lars; Denissen, Jaap J. A.; Miller, Geoffrey F. (August 2007). "The Evolution of Personality Variation in Humans and Other Animals" (PDF). European Journal of Personality. 21 (5): 549–587. doi:10.1002/per.629. ISSN 0890-2070.

[Bell22-11] Bell, M. G. (2010, January 1). Consciousness: The Evolution Of The Self And Personal Individuality. Retrieved November 1, 2014, from www.agenthuman.com/product/evolution_self_personal_individuality.html#selfevol

[12] Taylor, Eugene (July 2000). ""What is Man, Psychologist, that Thou Art So Unmindful of him?": Henry A. Murray on the Historical Relation between Classical Personality Theory and Humanistic Psychology". Journal of Humanistic Psychology. 40 (3): 29–42. doi:10.1177/0022167800403003. ISSN 0022-1678.

[13] Fraley RC, Roberts BW (January 2005). "Patterns of continuity: a dynamic model for conceptualizing the stability of individual differences in psychological constructs across the life course". Psychological Review. 112 (1): 60–74. doi:10.1037/0033-295x.112.1.60. PMID 15631588.

[:1-14] Mõttus R, Briley DA, Zheng A, Mann FD, Engelhardt LE, Tackett JL, Harden KP, Tucker-Drob EM (September 2019). "Kids becoming less alike: A behavioral genetic analysis of developmental increases in personality variance from childhood to adolescence". Journal of Personality and Social Psychology. 117 (3): 635–658. doi:10.1037/pspp0000194. PMC 6687565. PMID 30920282.

[15] Damian, Rodica Ioana; Spengler, Marion; Sutu, Andreea; Roberts, Brent W. (September 2019). "Sixteen going on sixty-six: A longitudinal study of personality stability and change across 50 years". Journal of Personality and Social Psychology (به انگلیسی). 117 (3): 674–695. doi:10.1037/pspp0000210. ISSN 1939-1315. PMID 30113194.