ذاتگرایی
ذاتگرایی یا سرشتباوری نگرشیست در روانشناسی که بر اساس آن ذهن، ساختارهای ذاتی معینی دارد و تجربه، نقش محدودی در پدید آمدن شناخت ایفا میکند.
به باور ذاتباوران، همانگونه که در رایانهها ساختار و سیستمعامل از پیش وجود دارد و پس از راهاندازی میتوان برنامهها و اطلاعاتی را به رایانه افزود، در انسانها هم شناخت به صورت مادرزادی در سرشت بشر حضور دارد و انسان میتواند در خلال زندگی شناخت خود را افزایش دهد.
این پرسش که چه مقدار از صفات آدمی خاستگاه ارثی دارد و چه مقدار از آن از راه تجربه شکل میگیرد موجب پدید آمدن دو دیدگاه متضاد ذاتگرایی در مقابل تجربهگرایی شدهاست. مجادله ذاتگرایی ـ تجربهگرایی که زمانی چالشی بزرگ برای روانشناسان به شمار میآمد امروزه با تاکید بر این مسئله که رفتار انسان محصول هم وراثت و هم تجربه است تا حدودی کمرنگ شدهاست.
این مجادله پیوند مستقیم با مسئله سرشت انسان دارد. برای نمونه کسانی که پرخاشگری را بخشی از سرشت و ماهیت انسان تعریف میکنند بر این باورند که انسانها ذاتاً برای پرخاشگری آمادگی دارند.
منابع
- ↑ «ذاتگرایی» [روانشناسی] همارزِ «نیتیویسم» (به انگلیسی: nativism)؛ منبع: گروه واژهگزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر هشتم. فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۰۸-۸ (ذیل سرواژهٔ ذاتگرایی)
- ↑ * برابرنهادههای فرهنگستان زبان فارسی: دفتر هشتم بایگانیشده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine. بازدید: نوامبر ۲۰۱۱.
- ↑ Wikipedia-bijdragers, "Aangeboren kennis," Wikipedia, de vrije encyclopedie, (accessed maart 18, 2011).
- ↑ روزنامه جام جم: سؤال پیرامون ماهیت ذهن و ارتباط آن با بدن، قدمتی به درازای تاریخ روانشناسی دارد، تاملی بر صورت مسئلهها و مباحث روانشناسی نوین، چهارشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۰.
- ↑ همان.