پدیده انتشار

قانون پخش مولکولی، سال ۱۸۴۸ میلادی توسط دانشمند فیزیک‌دان و شیمی‌دان اسکاتلندی توماس گراهام بیان شد.

گراهام به‌طور تجربی دریافت که سرعت نفوذ گاز با جذر وزن مولکولی گاز، به‌طور معکوس متناسب است.

بر اساس قانون انتشار، سرعت نفوذ گازها (تعداد مولکول‌های عبور کرده از حفره در ثانیه) به وزن مولکولی گازها بستگی دارد. در واقع گازهایی که وزن مولکولی کم تری دارند سریع تر از گازهایی که وزن بیشتری دارند، از درون حفره عبور می‌کنند؛ بنابراین گازی که دارای وزن مولکولی پایین‌تری است، سرعت نفوذ مولکولی بالاتری دارد بنابراین زمان مربوط به نفوذ آن کم‌تر است؛ بنابراین مولکول‌های سبک‌تر، سرعت بالاتری دارند.

انتشار از غشای سلول به دو روند جداگانه موسوم به انتشار ساده و انتشار تسهیل شده تقسیم می‌شود.

انتشار ساده

انتشار ساده به معنی حرکت جنبشی مولکول‌ها یا یون‌ها از طریق یک منفذ در غشا بدون لزوم ترکیب شدن با پروتئین‌های حامل در غشا است.

انتشار تسهیل شده

انتشار تسهیل شده، به واسطهٔ مادهٔ حامل نیز نامیده می‌شود. زیرا ماده‌ای که به این روش انتقال می‌یابد معمولاً نمی‌تواند بدون اینکه یک پروتئین حامل اختصاصی به آن کمک کند از غشا بگذرد یعنی کانال پروتئینی انتشار ماده را به طرف دیگر غشا تسهیل می‌کند. انتشار تسهیل شده قابل اشباع شدن است.

• قوانین فیک در پخش
• اثر کرکندال
• انتشار مولکولی