دریک
دَریک سکه زر در دوره هخامنشی، با وزن ۸/۳۵ تا ۸/۴۲ گرم بوده‌است. بر یک طرف آن نگاره‌ای از یک کماندار هخامنشی در حال دویدن است که کمانی در دست چپ و نیزه‌ای در دست راست دارد. ضرب این سکه را جزو اصلاحات پولی داریوش بزرگ هخامنشی برشمرده‌اند، ولی برخی باور دارند که دریک پیش از زمان او هم ضرب می‌شده‌است. آنچه مسلم است اینک ضرب سکهٔ زر از امتیازهای ویژه شاه بود. گمان می‌رود تاریخ نخستین ضرب سکه دریک ۵۱۴ پیش از میلاد باشد.
در زمان هخامنشیان هیچ‌یک از ساتراپ‌ها و فرمانداران محلی حق نداشتند بدون پروانه داریوش به نام خود سکه زنند، تنها اجازه داشتند با پروانه داریوش سکهٔ نقره بزنند، چرا که ضرب سکهٔ دریک در انحصار مرکز بود.
عیار سکه‌های دریک بسیار بالا بود و با آزمایش روی نمونه‌های به دست آمده روشن شده‌است که فلزش تنها ۳٪ آلیاژ می‌داشته‌است. این نابی بالا مایهٔ رواج این سکه شد و همواره سکه‌های طلای هخامنشی سخت معتبر بودند. در پایان دوران هخامنشی دودریکی هم ضرب شد. کیفیت سکه‌های زر در تمام دوران هخامنشی ثابت ماند.
نقش کماندار پارسی در درازای دو سده پادشاهی هخامنشیان دگرگونی‌هایی داشت. از آنجا که سکه‌های هخامنشی تاریخ ضرب ندارند از روی نشانه‌های دیگر نقش‌های مربوط به دوران هر پادشاه را تعیین کرده‌اند. سکه‌های هخامنشی جز موارد استثنایی تنها در یک سو دارای نقش هستند و پشت آنها بیشتر فرورفتگی چهارگوش شکل و ناهمواری‌های نا به سامانی هست. این‌ها اثر قسمت برجستهٔ سندانی‌است که هنگام چکش‌زدن بر سکه گذاشته می‌شد.
در دورهٔ ۲۰۰ ساله پادشاهی هخامنشیان، سکه‌های نیم دریکی و یک چهارم دریکی نیز ضرب شدند. اخیرا پس از گذشت حدود ۲۵۰۰ سال، به پاس زنده نگاه داشتن نام داریوش بزرگ یک رمزارز با نام داریک ( Darik - DRC ) توسط گروهی ملی گرا ثبت شده است.
طایفه ی دریکوند. در استان لرستان طایفه ای با همین نام یعنی نام خانوادگی دریکوند به زبان لری دیرکوند وجود دارد که بنا بر شواهد و سخن بزرگان این طایفه اجداد آنها خزانه دار مورد اعتماد مالی در زمان هخامنش بوده اند و بر همین اساس تا به امروز نام خانوادگی میر دریکوند را حفظ کرده اند، با استناد به کتاب معتبر طایفه ای از تبار هخامنش مراد حسین پاپی بالاگریوه.
نام دریک
دریک را داریک هم گفته‌اند، اما آوایش درست آن دَریک است. بنابر نظریه ارنست هرتسفلد، دریک از نام داریوش گرفته شده‌است. ابراهیم پورداوود، ایران‌شناس، معتقد بود که یونانیان، نام سکه طلا در زمان داریوش بزرگ هخامنشی را چون منسوب به داریوش بود به یونانی «دریکوس» (Dreikos) یا «داریک» یا «دریک» به معنی «داریوشی» می‌نامیدند. اما برخی پژوهشگران بر این باور هستند که دریک از واژه ذَریگ یا زریگ در زبان پارسی باستان به معنی زرین (صفت نسبی از ستاک «دَرَنیه» (در اوستایی «زَرَنیه») به معنی زر) گرفته شده‌است.
پیشنهاد پول تازه
برخی پژوهشگران، این واژه را همراه دینار به عنوان نامی مناسب برای پول پیشنهاد داده‌اند و دینار را نامی روامند در شاهنامه دانسته‌اند. اما ابراهیم پور داوود، ایران‌شناس، ریشه واژه دینار را در اصل از واژه یونانی «دناریوس» می‌دانست.
پانویس
- ↑ ارنست هرتسفلد، ACHAEMENID DYNASTY; Herzfeld, p. 146; for the contrary view,,، p. 621; DARIUS iii
- ↑ در نوشته‌های یونانی، سکه دریک را δαρεικός στατήρ، dareikós statḗr نوشته‌اند.
- ↑ پورداوود، ابراهیم، انتشارات اساطیر، تهران، ۱۳۸۱
- ↑ «زریک. (زَ)(اِ) طلایی مساوی دریک. رجوع به ایران باستان ج ۲ ص ۱۴۹۴ و ۱۴۹۵ شود». لغتنامه دهخدا. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۹۰.
- ↑ دری و دینار: پیشنهاد دو نام برای واحد پول رسمی کشور
- ↑ پورداوود، ابراهیم، هرمزد نامه، انتشارات اساطیر، تهران، ۱۳۸۱
- ↑ [۱]
منابع
- A. D. H. Bivar, “Achaemenid Coins, Weights and Measures,” in Camb. Hist. Iran II, pp. 610–39.
- E. Herzfeld, “Notes on the Achaemenid Coinage and Some Sasanian Mint-Names,” in J. Allan, H. Mattingly, and E. S. G. Robinson, eds. , Transactions of the International Numismatic Congress 1936, London, 1938, pp. 413–26.
- S. P. Noe, Two Hoards of Persian Sigloi, Numismatic Notes and Monographs 136, New York, 1956.
- E. S. G. Robinson, “The Beginnings of Achaemenid Coinage,” NC, 1958, pp. 187–93.
- D. Stronach, “Early Achaemenid Coinage. Perspectives from the Homeland,” Iranica Antiqua 24, 1989, pp. 255–79.
- B. V. Head, The Coinage of Lydia and Persia from the Earliest Time to the Fall of the Dynasty of the Achaemenids, London, 1877.
- Idem, “The Coinage of the Ancient Persians,” in Survey of Persian Art I, pp. 397–405.
- J. R. Melville-Jones, “Darics at Delphi,” Revue belge de numismatique et de sigillographie 125, 1979, pp. 25–36.