دوقطبی (مدار الکتریکی)

در مدارهای الکتریکی به هر زوج از سرهای یک بخش از مدار که جریان رفت یکی از سرها با جریان برگشت سر دیگر برابر باشد یک قطب می‌گویند. از اصطلاح یک‌قطبی برای اشاره به یک شبکهٔ دوسر، و از دوقطبی یا دودَهانه‌ یا دودریچه‌ای برای اشاره به یک شبکهٔ چهارسر که سرهای آن از دو جفت تشکیل شده‌اند استفاده می‌شود. منظور از جفت بودن سرها در اینجا این است که اگر سر ۱ و ۱' با هم جفت باشند، آنگاه در هر لحظه و برای هر نوع اتصال خارجی‌ای، جریان داخل‌شده به سر ۱ با جریان خارج‌شده از سر ۱' برابر است. این موضوع برای سرهای ۲ و ۲' هم صادق است.

در دوقطبی‌ها معمولاً قطب سمت چپ را قطب ورودی (v_۱ و i_۱) و قطبی که در سمت راست قرار دارد را قطب خروجی در نظر می‌گیرند (v_۲ و i_۲).

علاوه بر دستگاه‌های دوقطبی رایج مانند ترانسفورماتورها سلف‌های تزویج‌شده و ژیراتورها، بسیاری از دستگاه‌های سه‌سر مانند ترانزیستورها و لامپ‌های خلاء نیز به عنوان دوقطبی در نظر گرفته می‌شوند. آرایش‌های امیتر مشترک، کُلکتور مشترک و بیس مشترک در ترانزیستورها از این جمله هستند که برای به دست آمدن آن‌ها به ترتیب پایه‌های بیس، امیتر و کلکتور به عنوان پایهٔ مشترک بین دو قطب در نظر گرفته می‌شود.