دوزله

این ساز از دو لوله مسی (یا نئی) که به موازات هم بسته و محکم شده‌اند، تشکیل شده‌است. بعضی از دوزله‌ها از جنس پر دال (نوعی پرنده شبیه به عقاب) یا استخوان قلم مرغان دیگر ساخته می‌شود. هر کدام از لوله‌ها دارای قمیشی یک زبانه و مستقل از یکدیگر هستند. در طول هر لوله شش سوراخ وجود دارد. سوراخ‌ها در طول دو لوله در کنار هم قرار می‌گیرند. انتهای پایینی لوله‌ها، باز است. دوزله در طول‌های مختلفی ساخته می‌شود که کوچکترین آن حدود ۲۲ سانتی‌متر و قطری حدود ۲ سانتی‌متر دارد.

وسعت ساز حدود یک تا دو اکتاو است که بسته به بزرگی و کوچکی ساز در میدان صدایی متفاوتی قرار می‌گیرد.

به وسیله سه انگشت وسطی هر دو دست که روی سوراخ‌های ساز قرار می‌گیرند، انجام می‌شود. شست‌ها ساز را از پشت می‌گیرند. نوازنده زبانه را در داخل دهان قرار داده و در آن می‌دمد.

دوزله‌سازی رایج در میان عشایر ایران است و در بعضی از مناطق ایران آن را جفته یا جفتی می‌نامند. این ساز به نام‌های دونی (در بلوچستان)، دونای، جفتی، دوآهنگ، دوزله (در هرمزگان، کردستان، آذربایجان، کرمانشاه و ایلام) و قشمه (در خراسان) نیز معروف است.

• سازشناسی، تألیف پرویز منصوری از انتشارات اداره کل آموزش هنری وزارت فرهنگ و هنر ۱۳۵۵