دهلیز (قلب)

خون برگشته از تمام قسمت‌های بدن، به‌استثنای شش‌ها به‌وسیلهٔ سه سیاهرگ (ورید) به داخل دهلیز راست می‌ریزد. این سه سیاهرگ عبارتند از:

• بزرگ سیاهرگ زبرین که خون قسمت‌های بالای بدن (قفسهٔ سینه، سر و گردن و اندام‌های فوقانی) را به دهلیز راست می‌آورد.
• بزرگ سیاهرگ زیرین که خون قسمت‌های پائین (شکم و اندام‌های تحتانی) را در دهلیز راست می‌ریزد.
• سینوس تاجی (Coronary Sinus)، که خون تیرهٔ قسمت اعظم ماهیچهٔ قلب را به دهلیز راست می‌آورد. در ناحیه سینوس تاجی، در بین سینوس اکلیلی (کرونری) و سیاهرگ قلبی بزرگ دریچه‌ای به نام ویوسنس وجود دارد.

دهلیز راست خون را از طریق بزرگ‌سیاهرگ زیرین و بزرگ‌سیاهرگ زبرین دریافت نموده و از دریچهٔ سه‌لتی به بطن راست منتقل می‌کند. خون سیاهرگی در دیاستول قلبی در دهلیز راست جمع شده با آغاز سیستول قلبی از طریق دریچه سه لتی وارد بطن راست می‌شود.

دهلیز چپ یکی از دو دهلیز قلب است که در سمت چپ قرار گرفته‌است. دهلیز چپ خون اکسیژنه را از طریق سیاهرگ ریوی دریافت نموده از راه دریچهٔ میترال (دولَختی) آن را به بطن چپ منتقل می‌کند. خون برگشتی از شش‌ها که خونی اکسیژن دار و روشن است از طریق سیاهرگ‌های ششی به داخل دهلیز چپ می‌ریزد. خون ریوی در سیستول قلبی در دهلیز چپ جمع شده با آغاز دیاستول از طریق دریچه میترال وارد بطن چپ می‌شود.

به دلیل بالاتر بودن فشار در گردش خون قلب چپ دیواره دهلیز چپ قطورتر از دهلیز راست می‌باشد اما از حجم درونی آنها برابر است.

همهٔ پستانداران و پرندگان همچون انسان دارای دو بطن هستند که با وجود تفاوت‌هایی که از نظر اندازه و شکل دارند، همان وظایف را در قلب بر عهده دارند.

در دوزیستان قلب دارای دو دهلیز ولی تنها یک بطن است؛ بنابراین خون سیاهرگی و سرخرگی کاملاً با یک‌دیگر مخلوط می‌شوند و بازده قلب به شدت کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل اکسیژن‌رسانی به تمامی بافت‌های بدن از طریق دستگاه گردش خون کفایت نمی‌کند؛ و تنفس از راه پوست مکملی برای جبران این نقص به‌شمار می‌آید. در بطن برخی گونه‌های دوزیستان دیوارهٔ کوچکی وجود دارد که بخشی از بطن را به دو بخش تقسیم می‌کند.

ماهیها تنها دارای یک دهلیز و یک بطن هستند. ماهی‌ها برخلاف سایر مهره‌داران که دستگاه گردش خون مضاعفی دارند (دو حلقه، یکی از آن‌ها مسیر خون از قلب به شش‌ها و سپس دوباره به قلب؛ و دیگری مسیر خون از قلب به اندام‌های مختلف بدن و سپس به قلب است)، دارای دستگاه گردش خون ساده یا تک‌حلقه‌ای هستند. به این ترتیب، خون از بطن خارج شده و در ابتدا به شش‌ها رفته، سپس اکسیژن را در امتداد مسیرش به سراسر بافت‌های بدن می‌رساند، و آنگاه با قلب بازمی‌گردد و به دهلیز می‌ریزد.

• "Atrium (heart)". ویکی‌پدیای انگلیسی (به انگلیسی). Retrieved 2020-03-31.