دستگاه اعداد پایه ۱۶
دستگاه اعداد پایه ۱۶ یا دستگاه شانزده‌شانزدهی (به انگلیسی: hexadecimal) (هِگزادِسیمال) (به اختصار hex)، در علوم رایانه و ریاضیات، سامانهٔ عددنویسی بر پایه ۱۶ می‌باشد. این سیستم از نمادهای ۰ تا ۹ برای مقادیر صفر تا نه و از حروف A, B, C, D, E, F برای مقادیر ده تا پانزده استفاده می‌کند. عددنویسی به صورت هِگزادِسیمال به‌طور گسترده‌ای توسط طراحان و برنامه‌نویسان سیستم‌های رایانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در رایانش، هِگزادِسیمال معمولاً با پیشوند "0x" آغاز می‌شود.
تبدیل
تبدیل اعداد دودویی به شانزده‌شانزدهی از تبدیل دودویی به ده‌دهی ساده‌تر است؛ مثلاً در تبدیل ده‌دهی داریم:
| ۰۱۰۱۱۱۱۰۱۰۱۱۰۱۰۱۰۰۱۰۲ | = ۲۶۲۱۴۴۱۰ + ۶۵۵۳۶۱۰ + ۳۲۷۶۸۱۰ + ۱۶۳۸۴۱۰ + ۸۱۹۲۱۰ + ۲۰۴۸۱۰ + ۵۱۲۱۰ + ۲۵۶۱۰ + ۶۴۱۰ + ۱۶۱۰ + ۲۱۰ |
| = ۳۸۷۹۲۲۱۰ |
همین عدد در تبدیل از دودویی به شانزده‌شانزدهی با جدا کردن ۴ رقم ۴ رقم از سمت راست عدد به صورت زیر محاسبه‌پذیر است:
| ۰۱۰۱۱۱۱۰۱۰۱۱۰۱۰۱۰۰۱۰۲ | = | ۰۱۰۱ | ۱۱۱۰ | ۱۰۱۱ | ۰۱۰۱ | ۰۰۱۰۲ |
| = | ۵ | E | B | ۵ | ۲۱۶ | |
| = | ۵EB52۱۶ | |||||
جستارهای وابسته
منابع
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Hexadecimal». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ تیر ۱۳۹۰.