دستکاری روان‌شناختی

دستکاری روان‌شناختی (مهندسی افکار عمومی به انگلیسی: manipulation) نوعی از تأثیر اجتماعی است که هدف آن تغییر رفتار یا ادراک دیگران به‌ویژه عوام از طریق تاکتیک‌های غیرمستقیم، فریبکارانه یا ناشایست است. با پیشبرد منافع دستگیرنده، غالباً با هزینه دیگری، چنین روش‌هایی می‌تواند سوء استفاده و شیطنت تلقی شود.

تأثیر اجتماعی دستکاری روانشناختی لزوماً منفی نیست. به عنوان مثال، افرادی مانند دوستان، خانواده و پزشکان می‌توانند ترغیب شوند که عادات و رفتارهای ناخوشایند را تغییر دهند. تأثیر اجتماعی معمولاً در صورت احترام به حق تأثیرگذار در پذیرش یا رد آن، بی‌ضرر تلقی می‌شود و به‌طور غیرقانونی اجباری نیست. بسته به بستر و انگیزه‌ها، نفوذ اجتماعی ممکن است دستکاری نادرست باشد. دستکاری هوشیارانه و هوشمندانه عادت‌ها و عقاید سازمان‌یافته توده‌ها یکی از عناصر مهم جامعه دموکراتیک است. آنها این سازوکار نادیده جامعه را دستکاری می‌کنند. ادوارد جیمز برنایز یکی از بزرگان مهندسی افکار عمومی است.

اختلال شخصیت هیستریک افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستوریونی معمولاً از نظر اجتماعی و حرفه ای دارای عملکرد بالا هستند. آنها معمولاً علی‌رغم تمایل به استفاده از آنها برای دستکاری دیگران در ساختن مرکز توجه، مهارتهای اجتماعی خوبی دارند.