خانات کریمه
خانات کِریمه (زبان تاتاری کریمه: Qırım Hanlığı، روسی: Крымское ханство، ترکی عثمانی: Kırım Hanlığı) دولتی بود که تاتارهای کریمه از ۱۴۴۱ تا ۱۷۸۳ میلادی بر آن حکومت می‌کردند. این دولت در شمال دریای سیاه و در جنوب اوکراین کنونی واقع بود و از سال ۱۴۷۸ به بعد تابع دولت عثمانی محسوب می‌شد. در سال ۱۷۷۴ پس از شکست عثمانی در جنگ با روسیه قرارداد کوچک‌کاینارجا میان این دو کشور، خانات کریمه را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت.
خانات کریمه قریم یورتی Qırım Yurtu خانات کریمه | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۴۴۱–۱۷۸۳ | |||||||||
خانات کریمه در ۱۶۰۰ میلادی | |||||||||
| وضعیت | خراجگذار امپراتوری عثمانی (۱۴۷۸–۱۷۷۴) | ||||||||
| پایتخت | باغچه‌سرای | ||||||||
| زبان(های) رایج | تاتاری کریمه، ترکی عثمانی | ||||||||
| دین(ها) | اسلام | ||||||||
| حکومت | پادشاهی موروثی | ||||||||
| خان | |||||||||
• ۱۴۴۹–۱۴۶۶ | حاجی گرای اول (اولین) | ||||||||
• ۱۷۷۷–۱۷۸۳ | شاهین گرای (آخرین) | ||||||||
| تاریخ | |||||||||
• بنیان‌گذاری | ۱۴۴۱ | ||||||||
• توسط امپراتوری روسیه تسخیر شد | ۱۷۸۳ | ||||||||
| |||||||||
خاقان‌های کریمه همگی نوادگان توغا تیمور، هجدهمین پسر جوچی فرزند بزرگ چنگیزخان، بودند. این خانات در میان بازماندگان اردوی طلایی مغولان، بیشترین مدت حیات را داشتند. حکومت خانات کریمه سرانجام در ۱۷۸۳ میلادی در زمان حکومت کاترین کبیر بدست امپراتوری روسیه فتح شده و ضمیمه این کشور شد.
پایتخت خانات کریمه شهر باغچه‌سرای بود که در شبه‌جزیره کریمه واقع شده‌است. این شبه‌جزیره در اصل جزئی از خاک اوکراین است که امروزه عملاً توسط روسیه ضمیمه شده‌است.