حوضه آبریز گاوخونی
حوضه آبریز گاوخونی یکی از حوضه‌های بستهٔ ایران است که در تقسیم‌بندی حوضه‌های آبریز ایران، حوضهٔ فرعی به‌شمار می‌رود و زیرمجموعهٔ حوضهٔ آبریز فلات مرکزی است. مساحت این حوضه، ۴۱٬۵۵۰ کیلومتر مربع است و رود اصلی آن زاینده‌رود است. 87/3 درصد آن در استان اصفهان، 4/9 در استان چهارمحال و بختیاری، 4/6 در استان فارس و 3/2 در استان یزد واقع شده است. در سالهای اخیر، آورد حوضه‌ی زاینده رود به دلایل مختلف از جمله خشکسالی کاهش زیادی داشته است.
جغرافیا
رود اصلی این حوضه، زاینده‌رود است که از ارتفاعات زردکوه در زاگرس سرچشمه می‌گیرد و پس از طی ۴۰۵ کیلومتر وارد گاوخونی می‌شود. حوضه گاوخونی نیز در شرق رشته‌کوه زاگرس قرار دارد و از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده‌است. بخش غربی آن، درهٔ زاینده‌رود است و با حرکت به سوی شرق، ارتفاع آن کاسته شده و دشت‌ها گسترش می‌یابد. رودهای این حوضه به تالاب گاوخونی می‌ریزند. وسعت این تالاب متغیر است و در دوران پرآبی به ۵۰۰ کیلومتر مربع می‌رسد.
قسمت عمده‌ای از حوضه به‌خصوص در پایین‌دست دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. حداکثر میزان بارش حوضه در کوهرنگ 1400 میلی‌متر و حداقل بارش حوضه در ورزنه 88 میلی‌متر می‌باشد. متوسط بارش در اصفهان 130 میلی‌متر در سال می‌باشد. بخش عمده‌ای از بارندگی حوضه در ماههای زمستان رخ می‌دهد و در فصل تابستان بارش موثری وجود ندارد. متوسط سالانه تبخیر و تعرق پتانسیل در حوضه 1500 میلی‌متر است. لذا بدون دسترسی به منابع قابل اطمینان آب، کشاورزی در سطح حوضه زاینده‌رود ممکن نخواهد بود.
زیرحوضه‌ها
برپایهٔ دستورالعمل تقسیم‌بندی حوضه‌های ایران، حوضهٔ آبریز گاوخونی به زیرحوضه‌های زیر تقسیم می‌شود:
| کد | نام اختصاری زیرحوضه | مساحت کیلومتر مربع | تعداد زیرحوضه‌ها |
|---|---|---|---|
| ۴۲۱ | زاینده‌رود | ۲۶٬۸۶۴ | ۹ |
| ۴۲۲ | غرب باتلاق | ۱۱٬۰۱۹ | ۴ |
| ۴۲۳ | شرق باتلاق | ۳٬۱۷۸ | – |
| ۴۲۴ | باتلاق گاوخونی | ۴۸۹ | – |
منابع
- ↑ دستورالعمل و ضوابط تقسیم بندی و کدگذاری حوضه‌های آبریز و محدوده‌های مطالعاتی در سطح کشور. شرکت مدیریت منابع ایران. دی ۱۳۸۳. ص. ۶. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۶.
- ↑ اسناد راهبردی برنامه ششم توسعه استان اصفهان (1400-1396 ) -جلد سوم: حوزه‌های فرابخشی (PDF). اصفهان: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان. ۱۳۹۶. ص. ۶۶.
- ↑ افشین، یدالله (۱۳۷۳). رودهای ایران. ج. ۱. وزارت نیرو - مهندسین مشاور جاماب. صص. ۵۹–۶۲.
- ↑ خاتون‌آبادی، سیداحمد (۱۳۸۸). «کاوش در تاریخچه رودخانه زاینده‌رود». مجموعه مقالات، سخنرانی‌هاو دیدگاههای همایش بررسی بحران زاینده‌رود. سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان: ۲۲.
- ↑ دستورالعمل و ضوابط تقسیم بندی و کدگذاری حوضه‌های آبریز و محدوده‌های مطالعاتی در سطح کشور. شرکت مدیریت منابع ایران. دی ۱۳۸۳. ص. ۱۱۲–۱۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۶.