حمام خان (یزد)

سال ۱۲۱۲ ه.ق، در بازار یزد، کنار بازارهای کاشی گری و تبریزیان، حمامی بنا شد که آن را “گرمخانه نور” می نامیدند. اکنون هم با نام “حمام خان” در بین مردم شهرت دارد. این حمام که در ضلع جنوب غربی “میدان خان” قرار دارد. سال ۱۲۲۴ ه.ق، این بنای زیبا که هنوز پابرجا و سالم بود را مرمت کردند که در این اقدام، در فضای شاه نشینش، نقاشی هایی نیز ترسیم شد.

در ساخت حمام های سنتی معمولا از الگوهایی یکسان استفاده شده است. در ساخت حمام خان هم مانند سایر حمام ها به دلیل کارکردشان و میزان رطوبت موجود در آن ها، از مصالح مرغوب استفاده شده است. در طراحی تمام سقف های بنای حمام خان، از طاقِ تویزه ای (طاق نوعی سقف قوسی شکل است و به دندانه های قوسی شکل داخل طاق که سنگینی سقف را به دیوار منتقل می کند تويزه گفته می شود) استفاده شده است که نمونه آن، در قسمت سربینه حمام (با چهار ستون و یک سقف) مشاهده می شود. همچنین قرارگیری بنا در عمق زمین، هم باعث کاهش تبادل حرارتی بین فضای داخلی و بیرون می شد و هم با تقویت دیوارهای جانبی، ساختمان را در برابر زلزله و رانش ایمن می کرد.[۱]

“حمام خان” که با شماره ثبت ۲۴۰۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است، در سال ۱۳۷۳ ه.ش به رستوران و چایخانه تغیر کاربری داد.

• حمام خان یزد یا گرمخانه نور

• حمام خان (گرمخانه نور)