حقیقت و روش

حقیقت و روش به آلمانی: Wahrheit und Methode کتابی است که در سال ۱۹۶۰ توسط فیلسوف هانس-گئورگ گادامر منتشر شد و دربارهٔ مفهوم هرمنوتیک فلسفی مانند اثر هستی و زمان مارتین هایدگر در سال ۱۹۲۷ است. این کتاب اثر اصلی گادامر به حساب می‌آید.

در واقع این کتاب واکنشی بود به روش­‌های پوزیتویستی مدرنیته که از سوی دانشمندان علوم طبیعی (Naturwissenschaften) به مثابه‌­ی یگانه روش درست و موثق برای شناخت جهان پیرامون مطرح می­‌شد.

علوم انسانی (Geisteswissenschaften)، در این میان بواسطه­‌ی ضدیت با مکتب­‌های مدرسی و شیوه­‌های کلیسایی و نیز ذهنیت مخدوش از قرون وسطا، بکلی از گردونه­‌ی شناخت و حتی اعتبار خارج شد؛ انتظار دانشمندان این روزگاران، این بود که هر شناختی باید در هر زمان و مکانی در این کره­‌ی خاکی، یکسان، پیش­‌بینی­‌پذیر و قابل تعمیم باشد؛ همانند آب که در همه­ جا در دمای صد درجه می­‌جوشد! در این گیرودار، گادامر توانست با نوشتن کتاب حقیقت و روش، چارچوب کلی و بنیادی علوم انسانی را پی­‌ریزی کند و به زمانه­‌ی خود بفهماند که مقایسه­‌ی انسان با آب، اشتباه و چه بسا نابخردانه است؛ چرا که انسانها از یک «خودآگاهی معنی­‌دار تاریخی» (wirkungsgeschichtliches Bewußtsein) برخوردارند که شبکه­‌ای پیچیده از تاریخ و فرهنگ و عقاید و باورها را به گرد آنان تنیده است. حقیقت و روش سبب گردید که فلسفه و جامعه­‌شناسی جرات بکار بردن یک روش علمی برای تحقیقات خود بیابند. این کتاب، موج بزرگی از اندیشمندان را با خود همراه ساخت و «هرمنوتیک» را به عنوان یک روش پذیرفته در علوم انسانی بازشناساند. [2]

گادامر به شدت به ایده‌های فلاسفهٔ هرمنوتیک رومانتیک مانند فریدریش شلایرماخر و ویلهلم دیلتای توجه کرده و بیان می‌کند که معنی از طریق ارتباطات درون ذهنی ایجاد می‌شود. در اینجا دیگر مخاطب و الزامات بعد فهم ملاک نیست و اصل بر خود فهم و ایده اولیه نشات گرفته از ذهن مولف است که قوام پذیر است و خواه ناخواه بر روان گیرندگان جای می گیرد.