حسین بن روح نوبختی
حسین بن روح نوبختی ( شیخ ابوالقاسم حسین بن روح بن ابی بحر نوبختی) (فوت ۳۲۶ ق -۹۳۷ م) سومین نایب خاص ((حدود ۳۰۵ تا ۳۲۶ ه.ق)) بمدت ۲۰ سال (۹۱۷ تا۹۳۷ میلادی) نایب امام زمان در دوران غیبت صغری بود.
| زندگی | |
|---|---|
| نسب | نرجس خاتون (مادر) • حسن عسکری (پدر) |
| مهدی | زندگی • غیبت • غیبت صغری • غیبت کبری • ظهور • رجعت |
| نام‌ها | بقیةالله • قائم آل محمد • صاحب‌الزمان • ولی عصر |
| شخصیت‌ها | |
| نواب اربعه | عثمان بن سعید • محمد بن عثمان • حسین بن روح نوبختی • علی بن محمد سمری |
| شخصیت‌های ظهور | سفیانی • شیصبانی • ابقع • اصهب • سید قمی • سید خراسانی • شعیب بن صالح • سید یمانی • مصری • سید حسنی • نفس زکیه |
| مدّعیان مهدویت (متمهدی) | ابومحمد شریعی • محمد نوربخش • محمد احمد • سید علی‌محمد باب • حسین منصور حلاج • محمد بن نصیر نمیری • محمد بن علی شلمغانی • ابوطاهر محمد بن علی بن هلال • احمد بن هلال کرخی • محمد جونپوری • سید محمد مشعشع • محمد قحطانی |
| مکان‌ها | |
| منسوب به مهدی | سامرا • سرداب مقدس • مسجد سهله • مسجد جمکران • مسجد کوفه • مهدیه |
| مرتبط با ظهور | وادی یابس • بیت‌المقدس • بیداء • وادی‌السلام • مسجد حله |
| زیارات | |
| دعای عهد • دعای ندبه • زیارت آل یاسین • دعای فرج | |
| نشانه‌های ظهور | |
| خروج سفیانی • صیحه آسمانی • قیام یمانی • قیام خراسانی • خروج سید حسنی • کشته‌شدن نفس زکیه • نبرد قرقیسیا | |
| آثار مرتبط | |
| الغیبة • الغیبة (طوسی) • الغیبة (نعمانی) • کمال‌الدین و تمام‌النعمة • دارالسلام • نجم‌الثاقب • العقبری الحسان • ملاحم و الفتن • بحارالانوار • مکیال‌المکارم • عصرالظهور • صحیفه مهدیه • توقیع | |
| موعود در دیگر ادیان | |
| ماشیح • سوشیانس • فارقلیط • مهر/میترا • هوشیدر • هوشیدرماه • کریشنا • ویشنو | |
| مفاهیم وابسته | |
| فرجام‌شناسی اسلامی • آخرالزمان • دجال • انتظار • رخدادهای پس از ظهور • انتظار مکتب اعتراض • ظهور بسیار نزدیک است • نهی توقیت | |
ابوجعفر محمد بن علی الشلمقانی (اعدام شده در سال ۳۲۲/ ۹۳۳م) دستیار حسین روح و مأمور او در بغداد و حسین منصور حلاج به مخالفت با نیابت حسین ابن روح پرداخته و با نفوذی که خاندان نوبختی داشتند، توسط خلافت عباسی اعدام شدند.
زندگی
حسین بن ابی بحر را مورّخان و محدّثان گاهی «نوبختی» زمانی «روحی»، گاهی «حسین بن روح بن بنی نوبخت» و بعضاً «قمی» گفته‌اند. در بعضی از روایات آمده که وی اهل قم بوده‌است، برخی دیگر معتقدند که ملقّب شدن نوبختی به «قمی»، بخاطر شدّت علاقه و ارتباط وی با قم و علمای آن سامان بوده‌است.
وی از خانواده نوبختی بود و با ابوسهل نوبختی نسبت داشت که در تبیین علم کلام دوازده امامی نقش مهمی دارد. حسین بن روح علاوه بر آنکه در میان شیعیان بغداد از موقعیت اجتماعی خوبی بهره‌مند بود، در میان دستگاه خلافت عباسی بخصوص آل فرات نیز از نفوذ و احترام قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود.
وثوق و علم
او از نزدیکان مورد اعتماد محمد بن عثمان (دوّمین نایب خاص) بود و رابط بین او، عثمان بن سعید و شیعیان بود.
فقهای بزرگ در آن عصر با تمام علم و فقاهت از وی پیروی می‌کردند. «علی بن بابویه» (پدر شیخ صدوق) برای دیدار با حسین بن روح به بغداد رفت، و پاسخ پرسشهایش را از وی دریافت کرد و به قم بازگشت.
نیابت
وی به سفارش محمد ابن عثمان پس از مرگ جانشین او شد. و تا ۲۰ سال (تا ۳۲۶ ق -۹۳۷ میلادی) در این مسند باقی ماند.وی از خانواده نوبختی بود و با ابوسهل نوبختی نسبت داشت که در تبیین کلام دوازده امامی نقش مهمی دارد.
وفات
حسین بن روح در ۱۸ شعبان سال ۳۲۶ هجری در گذشت. قبر وی در محله نوبختیه در جانب غربی بغداد در وسط بازار عطاران، در انتهای کوچه‌ای است که در آنجا بقعه و صحن مختصری بنا کرده‌اند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «کدام نائب خاص امام زمان (عج) ایرانی بود؟». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲ تیر ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۳.
- ↑ Encyclopædia Iranica
- ↑ (Momen 1985، صص. 163)
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، نقش نوبختیان در پیشبرد افکار شیعه (قسمت اول) بایگانی‌شده در ۲۰ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، پایگاه اطلاع‌رسانی مطالعات شیعه‌شناسی، 2۶-07-1384
- ↑ Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1981). Islamic Messianism: The Idea of Mahdī in Twelver Shīʻism. Suny press. ISBN 978-0873954426. ص۹۲.
- ↑ (Klemm 2007)
- ↑ Sachedina, Abdulaziz Abdulhussein (1981). Islamic Messianism: The Idea of Mahdī in Twelver Shīʻism. Suny press. ISBN 978-0873954426. ص۹۲.
- ↑ https://www.menbarha.ir/content/279
منابع
- Said Amir Arjomand, ḤOSAYN B. RUḤ, دانشنامه ایرانیکا، December 15, 2004.
- مهدی موعود (ترجمه جلد ۱۳ بحار الانوار)، علی دوانی، صفحه ۶۷۶–۷۵۶
- سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۶۸۰–۶۸۱
- آخرین امید، صفحهٔ ۹۹