برهان حدوث
برهان حدوث یا راه خلقت، یکی از براهین اثبات وجود خداست.
پیشینه
برهان حدوث در کلام اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ تا جایی که به عنوان طریق ویژه متکلمان در اثبات خدا نامیده شدهاست.
مضمون برهان
- جهان متغیر و متحول است. (مشاهدات ما از جهان)
- آنچه متغیر و متحول است، حادث است. (بدیهی)
- نتیجه اول: جهان حادث است.
- جهان حادث است. (بر اساس نتیجه اول)
- هر چه حادث است به پدید آورنده نیاز دارد. (بدیهی)
- نتیجه نهایی: جهان به پدید آورنده نیاز دارد.
نقد برهان
حدوث به همان عوارض و اوصاف اجرام مادی مربوط است؛ از این رو نیاز به محدث نیز در محور همان اوصاف و عوارض اثبات میشود.
حدوث در محدوده تغییر است و اگر تغییر به برخی عوارض جسم محدود باشد، نیاز به محدث نیز در همان محدوده خواهد بود.
اشکالی بر نقد برهان
وجود و عدم اشیاء یکی از عوارض و اوصاف آنها است و یکی از تغییراتی که در اشیاء ممکن است به وجود بیاید تبدیل شدن آنها از عدم به وجود است؛ پس هر آنچه در اطراف ما وجود داشته باشد در آن تغییری رخ داده است پس یک حدث بوده و نیازمند محدث میباشد.
جستارهای وابسته
- مادهباوری
- حرکت جوهری
- فارابی
- نیکولا مالبرانش
- فخرالدین محمد سماکی استرآبادی
- معتزله
- التوحید (کتاب)
- علم کلام
- برهان حرکت
- تناسخ در اسلام