جنگ اجتماعی (۹۱-۸۷ پ.م.)

جنگ اجتماعی به موارد زیر اشاره دارد:

• جنگ اجتماعی (۳۵۷–۳۵۵ پ.م.) یا جنگ متفقین، بین امپراتوری دوم آتن و متحدان کیوس، رودس و جزیره کوس و همچنین بیزانس درگرفت.
• جنگ اجتماعی (۲۲۰–۲۱۷ پ.م.)، در میان ایالات جنوبی یونان جنگی رخ داد.
• جنگ اجتماعی (۹۱-۸۷ پ.م.) یا جنگ ایتالیایی یا مارسیک، بین جمهوری روم با چندین ایالت متحد ایتالیا درگرفت.

جنگ اجتماعی در سال ۹۱ پیش از میلاد با شورش متحدان ایتالیایی آغاز شد. به استثنای ونوسیا، سایر لاتین ها به طور کلی به روم وفادار ماندند. اتروسک ها و آمبریها، که قدرتمندترین قبیله‌های متحدان بودند، عمدتا در آغاز اعلان بی طرفی کردند. به زودی از طرف رم به آنها پیشنهاد شهروندی داده شد تا از پیوستن آنها به شورش متحدان جلوگیری شود. متحدان شورشی نه تنها جدایی رسمی از رم بلکه سازماندهی مجدد "ایتالیا" (اصطلاح رومی برای شبه جزیره) را به عنوان فدراسیون مستقل خود، با پایتختی کورفینیوم خواستار شدند. (در مدرن آبروتزو) که به «ایتالیکا» تغییر نام داد. برای پرداخت هزینه سربازان، سکه ضرب کردند که به عنوان تبلیغ علیه رم استفاده می شد. سکه ها هشت جنگجو را در حال سوگند نشان می دهند که احتمالاً نماینده قبیله های مارسی، پیسنتین، پائلینی، ماروچینی، وستینی، فرنتانی، سامنیت ها و هیربینی هستند.

لوکیوس ژولیوس سزار در طول کنسولگری خود، از «لکس جولیا» حمایت مالی می‌کرد. این قانون به تمام جوامع لاتین و ایتالیایی شهروندی کامل ارائه می‌کرد که علیه روم قیام نکرده بودند. این کار عمدتاً برای جلوگیری از پیوستن اتروسک‌ها به شورش آمبریاها انجام شد.

با این حال، قانون گزینه شهروندی را به کل جوامع و نه به افراد پیشنهاد می‌کرد. این بدان معناست که هر جامعه فردی باید پیش از اجرایی شدن قانون، به احتمال زیاد با رأی‌گیری در مجمع، قانون را تصویب می‌کرد. همچنین تحت لکس جولیا امکان اعطای شهروندی به عنوان پاداش برای خدمات نظامی برجسته در این زمینه وجود داشت.

فرض بر این است که لکس جولیا با یک اساسنامه تکمیلی، لکس پلاتیا پاپیریا که بیان می‌کرد یک مرد ثبت نام شده از یک دولت متحد ایتالیایی می‌تواند با ارائه خود به یک پراتور رومی در مدت ۶۰ روز پس از تصویب قانون، تابعیت رومی را به دست آورد. این قانون به ایتالیایی‌هایی که علیه روم شورش کرده بودند، تابعیت رومی اعطا کرد.