تزی شیء

تزی شی یا تزو شی (۲۹ نوامبر ۱۸۳۵–۱۵ نوامبر ۱۹۰۸)، ملکه قدرتمند و پرنفوذ دودمان چینگ بود که ۴۷ سال از سال ۱۸۶۱ تا زمان مرگ در سال ۱۹۰۸ میلادی در عمل حکمران چین بود.

تزوشیء در ابتدا و دوران جوانی به عنوان صیغه امپراتور شیان‌فنگ به دربار راه یافت. او به تدریج در حرم رشد کرد و فرزندی را به دنیا آورد که بعد از مرگ همسرش شیان‌فنگ، تونگ‌ژی امپراتور چین شد. ملکه مادر تزی شی همراه با ملکه مادر سیان نایب السلطنه های امپراتور خردسال تونگ‌ژی بودند؛ که بین سال‌های ۱۸۶۱ تا ۱۸۷۲ حکومت کردند. بعد از اتمام دوره حکومت به عنوان نایب السلطنه آنها همچنان قدرتی زیاد بر امور مهم و کارکنان دولتی اعمال می کردند و تونگ‌ژی تا پایان زندگی‌اش از دخالت نامادری‌‌اش سیان و به ویژه مادرش تزی شی رنج شدیدی میبرد.

تزی شی در سال ۱۸۷۵ با درگذشت پسرش، گوانجو خردسال از اقوام خود را بر مسند امپراتوری چین نشاند و دوباره با ملکه مادر سیان به راس امپراتوری بازگشتند و با مرگ سیان در ۱۸۸۱ تنها نایب السلطنه شد. پس از بازنشستگی ظاهری نیمه‌کاره در سال‌های ۱۸۸۹ تا ۱۸۹۸ فقط برای خانواده سلطنتی تصمیم گیری کرده و به حکومت کمک می‌کرد و بجای کاخ ممنوعه در کاخ تابستانی اقامت گزید.

تزی شی حکمرانی محافظه کار بود، پس با سیاست های اصلاحات گوانگجو مخالف بود و به همین خاطر بر زده او کودتا کرد و مشاوران اصلاح‌طلب امپراتور را اعدام کرد و خود امپراتور را در خانه حبس کرد و دوباره اعلام نایب السلطنگی را کرد. با مرگ او سلسله چینگ بعد از چند سال برچیده شد. او پیش از مرگش پویی دو ساله را به تخت امپراتوری نشاند.