تذروها
تَذَروها (به لاتین: Tetrao) یک سرده از پرندگان زیرخانواده تذرویان (سیاه‌خروسیان) است که با نام ستبرخروس (به انگلیسی: capercaillie) نیز شناخته می‌شوند. این‌ها بزرگترین سیاه‌خروس‌های زنده هستند.
| تذروها | |
|---|---|
| ستبرخروس اوراسیایی (Tetrao urogallus) | |
رده‌بندی علمی 
| |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | ماکیان‌سانان |
| تیره: | قرقاولان |
| زیرخانواده: | تذرویان |
| سرده: | تذروها Linnaeus, 1758 |
| گونه نماد | |
| Tetrao urogallus (سیاه‌خروس جنگلی) Linnaeus, 1758
| |
| Species | |
واژه‌شناسی
نام سرده (Tetrao) یک واژه هندواروپایی Teter است که در زبان لاتین Tetraon، در زبان سانسکریت Tittirah، در زبان پهلوی Titar، در زبان سغدی tt’rw و در پارسی باستان تذَرو بوده‌است. در فرهنگ دهخدا آمده‌است که واژه «تَذَرج» معرب واژه «تذرو» است و آن مرغی صحرایی شبیه به خروس باشد (فرهنگ برهان و انجمن آرا). مرغ معروف خوشرفتار که اکثر در پای سرو گردد، از این جهت عاشق سرو گویند. (فرهنگ رشیدی). تَذْرُج هم واژه‌ای است برای تَدْرُج (از فرهنگ المنجد). همچنین «تَدَرو» و تَدرُج نام‌های دیگر «تَذَرو» هستند (انجمن آرا). تذرو یکی از پرندگان در شعرهای بسیاری از شاعران ایران زمین مانند فردوسی و عطار و نیز پرنده‌ای در شعرهای حافظ بوده‌است. در شعر هوشنگ ابتهاج نیز، تَذَرو به معنی قرقاول است.
آرایه‌شناسی
سرده تذروها (Tetrao)، در سال ۱۷۵۸ میلادی توسط کارل لینه، طبیعت‌شناس سوئدی در در دهمین ویرایش "سامانه طبیعت (کتاب)" معرفی شد. نام این سرده از واژه لاتین برای پرندگان شکاری (game birds) احتمالاً به معنی «سیاه‌خروس سیاه» است. سیاه‌خروس سیاه توسط لینه در سرده تذروها Tetrao بود اما اکنون در سرده (سیاه‌خروس‌ها) Lyrurus جای دارد. گونه نماد این سرده، سیاه‌خروس جنگلی (Tetrao urogallus) توسط جرج رابرت گری در سال ۱۸۴۰ معرفی شد.
گونه‌ها
این سرده دارای دو گونه است.
| نگاره | نام علمی | نام رایج | پراکندگی |
|---|---|---|---|
| Tetrao urogallus | سیاه‌خروس جنگلی | Europe to western Russia | |
| Tetrao urogalloides | Black-billed capercaillie | eastern Russia as well as parts of northern Mongolia and China |
گونه‌های سنگواره
گونه‌هی سنگواره این سرده عبارتند از:
- Tetrao conjugens (پلیوسن اولیه در مرکز اروپا)
- Tetrao rhodopensis (پلیوسن اولیه در دورکوا (Dorkovo)، بلغارستان)
- Tetrao partium (پلیوسن اولیه-پلیستوسن اولیه در جنوب شرق اروپا)
- Tetrao macropus (پلیوسن پسین-پلیستوسن اولیه در مجارستان)
- Tetrao praeurogallus (پلیستوسن اولیه تا میانی در شرق اروپا)
منابع
- ↑ نورائی، علی (۱۳۷۸). فرهنگ ریشه واژگان فارسی (.(An Etymological Dictionary of Persian, English and other Indo-European Languages). --. ص. ۸۲۳.
- ↑ Linnaeus, Carl (1758). Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (به Latin). Vol. Volume 1 (10th ed.). Holmiae (Stockholm): Laurentii Salvii. p. 159.
- ↑ Jobling, James A. (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. p. 383. ISBN 978-1-4081-2501-4.
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, eds. (July 2021). "Pheasants, partridges, francolins". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. Retrieved 23 August 2021.
- ↑ Gray, George Robert (1840). A List of the Genera of Birds: with an Indication of the Typical Species of Each Genus. London: R. and J.E. Taylor. p. 62.
- ↑ Peters, James Lee, ed. (1934). Check-List of Birds of the World. Vol. Volume 2. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. p. 24.