تالیدومید
تالیدومید (Thalidomide) که با نام‌های کُنترگان، تالیدکس و تالومید نیز شناخته می‌شود، دارویی است که برای درمان تعدادی از سرطان‌ها (از جمله مولتیپل میلوما)، بیماری پیوند در مقابل میزبان و تعدادی از بیماری‌های پوستی از جمله عوارض جذام استفاده می‌شود. این دارو در مواردی از شرایط مرتبط با اچ‌آی‌وی استفاده شده است اما چنین استفاده‌ای با افزایش سطح ویروس همراه بوده است. تالیدومید به‌صورت خوراکی تجویز می‌شود.
| داده‌های بالینی | |
|---|---|
| تلفظ | /θəˈlɪdəmaɪd/ |
| نام‌های تجاری | کُنترگان، تالومید، تالیدکس و غیره |
| نام‌های دیگر | α-Phthalimidoglutarimide |
| AHFS/Drugs.com | monograph |
| مدلاین پلاس | a699032 |
| داده‌ها |
|
| رده‌بندی داروهایبارداری |
|
| روش مصرف دارو | کپسول خوراکی |
| کد ATC |
|
| وضعیت قانونی | |
| وضعیت قانونی | |
| داده‌های فارماکوکینتیک | |
| زیست فراهمی | 90% |
| پیوند پروتئینی | 55% and 66% for the (R)-(+)- and (S)-(−)-enantiomers, respectively |
| متابولیسم | کبد (minimally via CYP2C19-mediated 5-hydroxylation; mostly via non-enzymatic hydrolysis at the four amide sites) |
| نیمه‌عمر حذف | ۵–۷.۵ ساعت (بسته به دوز مصرف) |
| دفع | ادرار، مدفوع و منی |
| شناسه‌ها | |
نام آیوپاک
| |
| شمارهٔ CAS |
|
| پاب‌کم CID |
|
| IUPHAR/BPS |
|
| دراگ‌بنک |
|
| کم‌اسپایدر |
|
| UNII |
|
| KEGG |
|
| ChEBI |
|
| ChEMBL |
|
| CompTox Dashboard (EPA) |
|
| ECHA InfoCard | 100.000.029 |
| داده‌های فیزیکی و شیمیایی | |
| فرمول شیمیایی | C13H10N2O4 |
| جرم مولی | ۲۵۸٫۲۳۳ g·mol |
| مدل سه بعدی (جی‌مول) |
|
| دست‌سانی | Racemic mixture |
| |
| |
| (what is this?) (verify) | |
اثرات جانبی رایج این دارو شامل خواب‌آلودگی، ضایعات پوستی و سرگیجه است. اثرات جانبی شدید شامل سندرم تجزیهٔ تومور، لخته‌شدن خون و نوروپاتی محیطی است. استفاده در بارداری ممکن است به جنین آسیب برساند و منجر به ناهنجاری اندام‌ها شود. در مردانی که از این دارو استفاده می کنند، اگر شریک جنسی ممکن است باردار شود، پیشگیری از بارداری ضروری است. تالیدومید، یک داروی تعدیل‌کنندهٔ ایمنی است و با مکانیسم های مختلفی از جمله تحریک لنفوسیت‌های تی و کاهش تولید فاکتور نکروز توموری آلفا عمل می‌کند.
مصرف تالیدومید در دورهٔ آبستنی به نقص عضو شدید کودک منجر می‌شود. این دارو بدون بررسی کافی وارد بازار شد، با مشاهدهٔ نقائص مادرزادیِ شدید در کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری از این دارو استفاده کرده‌بودند، مصرف آن ممنوع شد. این دارو از ۱۹۵۷ تا ۱۹۶۱ رایج بود و در آن سال فروش آن متوقف شد.
این دارو در نهایت در سال ۱۹۹۸ در ایالات متحده برای استفاده به‌عنوان درمانی برای سرطان، مورد تأیید قرار گرفت. این دارو در فهرست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت قرار دارد و اکنون به‌عنوان یک داروی ژنریک در دسترس است.
تاریخچه
شرکت آلمانی گروننتال در سال ۱۹۵۷ میلادی، برای درمان تهوع حاملگی، دارویی آرام‌بخش با نام تجاری «کونترگان» را که حاوی مادهٔ «تالیدومید» بود به بازار عرضه کرد. پیش از این‌که این دارو در سال ۱۹۶۱ میلادی، برای همیشه از بازار خارج شود، حدود ده هزار کودک در سراسر جهان بر اثر مصرف این دارو توسط مادرانشان با نقض عضو متولد شدند. این کودکان ناشنوا یا نابینا بودند یا از مشکلات قلبی رنج می‌بردند. بسیاری هم با دست و پای کوتاه یا اختلال‌های مغزی و.. به‌دنیا آمدند.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "Thalidomide". فرهنگ انگلیسی آکسفورد. انتشارات دانشگاه آکسفورد. 2nd ed. 1989.
- ↑ Teo SK, Colburn WA, Tracewell WG, Kook KA, Stirling DI, Jaworsky MS, et al. (2004). "Clinical pharmacokinetics of thalidomide". Clinical Pharmacokinetics. 43 (5): 311–27. doi:10.2165/00003088-200443050-00004. PMID 15080764. S2CID 37728304.
- ↑ "Thalidomide Monograph for Professionals". Drugs.com (به انگلیسی). Retrieved 2022-07-21.
- ↑ British national formulary : BNF 76 (76 ed.). Pharmaceutical Press. 2018. p. 936. ISBN 9780857113382.
- ↑ پزشکان برای درمان تومور مغزیِ کودکان از “تالیدومید” استفاده می‌کنند: سایت پزشکان بدون مرز
- ↑ World Health Organization (2019). "World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019". hdl:10665/325771.
{{}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ «عذرخواهی شرکت داروسازی گروننتال با نیم قرن تاخیر – DW – ۱۳۹۱/۶/۱۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۱.
- ↑ German drug company apologizes for notorious drug thalidomide - 50 years later, CBS News
پیوند به بیرون
- تصاویر کودکان تالیدومی
- تالیدومید، آخرین جنایت جنگی نازی‌ها