تاریخ ترکیه

تاریخ ترکیه تاریخ سرزمینی است که امروزه جمهوری ترکیه را تشکیل می‌دهد و شامل آناتولی، تراکیه شرقی و بخشی از کردستان و ارمنستان بزرگ می‌باشد.

پس از سقوط هیتی‌ها در سال ۱۱۷۸ پیش از میلاد، با شروع شکوفایی تمدن یونان، ایالت‌های جدید فریجیا و لیدیا در سواحل غربی مستحکم شدند. آنها و بقیه آناتولی نسبتاً کمی بعد در امپراتوری ایران هخامنشی ادغام شدند.

با افزایش قدرت ایران، سیستم حکومت محلی آنها در آناتولی به بسیاری از شهرهای بندری اجازه رشد و ثروت را داد. تمام آناتولی به ساتراپی‌های مختلف تقسیم شد که توسط ساتراپ‌ها (فرمانداران) منصوب شده توسط فرمانروایان مرکزی ایران اداره می‌شدند. اولین دولتی که توسط مردمان همسایه، ارمنستان نامیده می‌شد، ایالت ارمنستان ارمنی بود که از قرن ششم قبل از میلاد بخش‌هایی از شرق ترکیه را شامل می‌شد که به ساتراپی ارمنستان تحت حکومت هخامنشیان تبدیل شد. برخی از ساتراپ‌ها به‌طور دوره ای قیام می‌کردند اما خطر جدی ایجاد نمی‌کردند. در قرن پنجم قبل از میلاد، داریوش اول جاده سلطنتی را ساخت که شهر اصلی شوش را به شهر ساردیس در غرب آناتولی متصل می‌کرد.

آناتولی نقشی محوری در تاریخ هخامنشیان داشت. در اوایل قرن پنجم قبل از میلاد، برخی از شهرهای ایونی که تحت حکومت پارسیان بودند، شورش کردند که به شورش ایونیایی ختم شد. این شورش پس از آن که به راحتی توسط مقامات ایرانی سرکوب شد، مقدمه مستقیم جنگ‌های یونان و ایران شد که یکی از سرنوشت سازترین جنگ‌های تاریخ اروپا بود.

حکومت ایرانیان هخامنشی در آناتولی با فتوحات اسکندر مقدونی و شکست دادن داریوش سوم در بین سال‌های ۳۳۴ تا ۳۳۰ پیش از میلاد به پایان رسید. اسکندر در نبردهای متوالی کنترل کل منطقه را از ایران خارج کرد.

از حدود سال ۱۲۰۰ قبل از میلاد، سواحل غربی آناتولی توسط یونانیان بائولی و ایونی به عنوان محل زندگی انتخاب شد. شهرهای مهم متعددی از جمله میلتوس، افسس، اسمیرنا و بیزانتیوم توسط این مستعمره نشینان تأسیس گردید که دومی توسط استعمارگران یونانی از مگارا در سال ۶۵۷ قبل از میلاد تأسیس شد. تمام تراکیا و مردم بومی تراکیا در اواخر قرن ششم قبل از میلاد توسط داریوش بزرگ فتح شدند و در سال ۴۹۲ قبل از میلاد پس از لشکرکشی مردونیوس در اولین حمله ایرانیان به یونان، مجدداً تحت تسلط امپراتوری قرار گرفتند. قلمرو تراکیا بعداً توسط پادشاهی اودریس که توسط ترس یکم تأسیس شد، احتمالاً پس از شکست ایران در یونان، متحد شد.

قبل از گسترش پادشاهی مقدونیه، تراکیه پس از عقب‌نشینی ایرانیان پس از شکست نهایی آنها در سرزمین اصلی یونان، به سه اردوگاه (شرق، مرکزی و غربی) تقسیم شد. یکی از فرمانروایان برجسته تراکیاهای شرقی سرسوبلپتس بود که تلاش کرد قدرت خود را بر بسیاری از قبایل تراکیا گسترش دهد. او در نهایت توسط مقدونی‌ها شکست خورد. تراکیاها معمولاً شهرساز نبودند، بزرگترین شهرهای تراکیا در واقع روستاهای بزرگ بودند. و تنها شهر آنها سئوتوپولیس بود.

امپراتوری هخامنشی ایران در سال ۳۳۴ قبل از میلاد به دست اسکندر مقدونی افتاد، که منجر به افزایش همگونی فرهنگی و یونانی شدن در این منطقه شد.

در سال ۳۲۴، کنستانتین اول، بیزانس را به عنوان پایتخت جدید امپراتوری روم انتخاب کرد و نام آن را به روم جدید تغییر داد. پس از مرگ تئودوسیوس اول در سال ۳۹۵ و تقسیم دائمی امپراتوری روم بین دو پسرش، این شهر که عموماً به عنوان قسطنطنیه شناخته می‌شد، پایتخت امپراتوری روم شرقی شد. این که بعدها توسط مورخان به عنوان امپراتوری بیزانس شناخته شد، تا اواخر قرون وسطی بر بیشتر قلمرو ترکیه امروزی حکومت می‌کرد، در حالی که مابقی قلمرو در دستان ایرانیان ساسانی باقی ماند.

ترکمن‌های سلجوقی یک امپراتوری قرون وسطایی ایجاد کردند که منطقه وسیعی از هندوکش تا شرق آناتولی و از آسیای مرکزی تا خلیج فارس را تحت کنترل داشت. سلجوقیان از سرزمین خود در نزدیکی دریای آرال، ابتدا به خراسان و سپس به سرزمین اصلی ایران پیشروی کردند و در نهایت شرق آناتولی را فتح کردند.

امپراتوری سلجوقی توسط طغرل بیگ (۱۰۱۶-۱۰۶۳) در سال ۱۰۳۷ تأسیس شد. طغرل توسط پدربزرگش بزرگ شد، سلجوقی-بیگ نام خود را به امپراتوری سلجوقی و سلسله سلجوقی داد. سلجوقیان صحنه سیاسی درهم شکسته شرق جهان اسلام را متحد کردند و در جنگهای صلیبی اول و دوم نقش اساسی داشتند. سلجوقیان که از نظر فرهنگ و زبان بسیار فارسی شده بودند، نقش مهمی در توسعه سنت ترکی-فارسی ایفا کردند و حتی فرهنگ ایرانی را به آناتولی صادر کردند.

قدرت و اعتبار امپراتوری عثمانی در قرون ۱۶ و ۱۷، به ویژه در دوران سلطنت سلیمان به اوج خود رسید. این امپراتوری اغلب در تضاد با امپراتوری مقدس روم در پیشروی مستمر خود به سمت اروپای مرکزی از طریق بالکان و بخش جنوبی مشترک المنافع لهستان-لیتوانی بود. علاوه بر این، عثمانی ها اغلب بر سر اختلافات ارضی با ایران در جنگ بودند که به آنها اجازه می داد تا وارث رنسانس تیموری شوند. در دریا، امپراتوری با لیگ های مقدس، متشکل از هابسبورگ اسپانیا، جمهوری ونیز و شوالیه های سنت جان، برای کنترل مدیترانه مبارزه کرد. در اقیانوس هند، نیروی دریایی عثمانی برای دفاع از انحصار سنتی خود بر مسیرهای تجاری دریایی بین آسیای شرقی و اروپای غربی، اغلب با ناوگان پرتغالی مقابله می کرد. این مسیرها با اکتشاف پرتغالی دماغه امید خوب در سال ۱۴۸۸ با رقابت جدیدی روبرو شدند.