تاب‌آوری روانی

ایجاد تاب آوری در افراد مستلزم تلاش هایی در جهت آموختن و پرداختن به مؤلفه های مهم و اساسی تاب آوری می باشد.

ایجاد تاب آوری همچون عضله سازی، نیازمند تلاش آگاهانه و مستمر برای تقویت چهار مؤلفه مهم است. این چهار مولفه عبارتند از : خودآگاهی، خودمراقبتی، اندیشه ورزی و حفظ دیدگاه وسیعتر

عواملی همچون عدم برآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانه‌های گروهی و… از عمده‌ترین تأثیرگذاران بر بهداشت روانی هستند. افراد تاب‌آور در مواجهه با موانع، آگاهانه و هوشیارانه عمل می‌کنند. خودآگاهی دارند، یعنی احساسات و هیجان‌های خود را می‌شناسند، و از علت این احساسات نیز باخبرند و هیجان‌های خود را به شیوهٔ سالم مدیریت می‌کنند. از سوی دیگر همدلی دارند یعنی احساسات و رفتارهای اطرافیانشان را نیز درک می‌کنند، و در نتیجه بر خود، محیط و اطرافیانشان تأثیر مثبتی می‌گذارند. می‌پذیرند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است و می‌دانند زندگی پر از چالش است. از طرف دیگر داشتن برخی از ویژگی‌های فردی از قبیل ااعتماد به نفس، حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی، توانایی در حل مسئله، توانایی برقراری رابطه با نزدیکان و صحبت کردن در مورد مشکلات سخت، توانایی درخواست به موقع و صحیح کمک و کمک کردن به دیگران جزو ویژگی‌هایی است که اگر افراد برخوردار از آنها باشند، می‌توانند در موقعیت‌های پراسترس با موفقیت بیرون آمده و حتی از این شرایط سخت و بغرنج دستاوردهای مفیدی نیز کسب کنند. تاب‌آوری از جمله این ویژگی‌های بسیار مهم است که می‌تواند در بالاترین سطح بهداشت روانی افراد تأثیر به‌سزایی داشته باشد. افراد تاب‌آور منبع کنترل درونی دارند، خود را مسئول شرایط خویش می‌دانند و برای هر مشکل یا شکست، منابع بیرونی را سرزنش نمی‌کنند. آنها سهم خود را در امور زندگی، همراه با مسئولیت، پذیرفته‌اند و بر این باورند که هر عملی که انجام می‌دهند بر زندگیشان بازتاب پیدا می‌کند.

فرد تاب‌آور، نحوهٔ استدلال و نگرش متفاوتی در مواجهه با شرایط ناگوار اتخاذ می‌کند و به جای فاجعه ساختن از مشکل و گرفتار شدن در تبعات آن، به خود و توانایی‌هایش توجه بیشتری می‌کند؛ به‌طور مثال، چنین شخصی ممکن است یک موقعیت پرمخاطره را یک فرصت در نظر بگیرد نه یک تهدید و در دشواری‌ها به جای اضطراب، موفقیت را تجربه کند؛ بنابراین تاب‌آوری موجب سازگاری مناسب در مواجهه با مشکلات می‌شود و این، چیزی بیش از اجتناب ساده از پیامدهای منفی است.

عزت نفس نقش مهمی در کنار آمدن با استرس‌های زندگی دارد. چنانچه فرد به توانمندی‌های خود باور داشته باشد، در مقابله با مشکلات بسیار مؤثرتر عمل می کند. در زندگی خود معنا و هدف داشته باشیم. افرادی که در زندگی هدف مشخصی ندارند و معنای مهمی برای زندگی خود پیدا نکرده‌اند، با هر سختی و مشکلی، از هم می‌پاشند و انگیزهٔ خود را از دست می‌دهند. ارتباطات خود را توسعه بدهیم. داشتن روابط عاطفی و اجتماعی محکم، عامل بسیار مهمی در سلامت روان انسان به شمار می‌رود و هنگام بروز بحران‌های زندگی پشتوانهٔ بسیار مفیدی محسوب می‌شود؛ بنابراین روابط دوستانه و خانوادگی خود را تقویت کنید. نسبت به تغییرات انعطاف‌پذیر باشید. زندگی یعنی تغییر. اگر نسبت به تغییرات زندگی منعطف نباشید، همواره در بیم و هراس باقی می‌مانید و توانایی مواجه شدن با آن را از دست می‌دهید. مهارت‌های سالم برای مقابله با مشکلات را بیاموزیم و تمرین کنیم. در فرزندپروری تحمل شکست را به فرزندانمان بیاموزیم.

سبک زندگی سالم را سرلوحهٔ خود قرار دهیم. مقابله‌های مسئله‌مدار و هیجان‌مدار سالم را بیاموزیم. خوشبین باشیم. نگاه واقع‌بینانه توأم با مثبت‌اندیشی سبب می‌شود درک مناسبی از مسئله داشته باشیم و به شیوه‌ای متناسب عمل کنیم. دلبستگی‌های مثبت ایجاد کنیم. تلاش کردن به حفظ روحیهٔ ما کمک می‌کند؛ و تلاش و چالش برای حفظ سلامت روان و احساس شادکامی و رضایت از زندگی لازم است.

امروزه به دلیل وجود تولید محتوای تخصصی پایگاههای فعال در حوزه تاب آوری، ابعاد مختلف این مهارت نوین شناسایی و اطلاع رسانی گردیده است. در این بخش به‌صورت گزینشی به برخی از مهمترین و کاربردی ترین حوزه های تاب آوری اشاره خواهیم داشت:

• تاب آوری خانواده و راهبردهای اساسی ایجاد آن

• تاب آوری کودکان و شیوه های پرورش آن

• نقش مدارس در ایجاد تاب آوری

• تاب آوری و سوگ

• تاب آوری زنان

• تاب آوری در بحران

• تاب آوری در سالمندان

• تاب آوری در نظام سلامت

• تاب آوری مبتلایان به ایدز

• تاب آوری در مبتلایان بیماریهای روان نتی

• تاب آوری چیست؟
• خانه تاب آوری ایران
• تاب آوری اجتماعی چیست؟
• مقالات تاب آوری (دانلود)، مرجع دانش (پایگاه سیویلیکا)
• باشگاه تاب آوری ایرانیان