حساب کاربری
​
تغیر مسیر یافته از - تئوری مدل
زمان تقریبی مطالعه: 1 دقیقه
لینک کوتاه

نظریه مدل

نظریه مدل (به انگلیسی: Model Theory) در ریاضیات مطالعهٔ ساختارهای ریاضی از یک مرتبه بالاتر است.

در تعریف اولیه منظور از ساختار، یک ساختار جبری ست پس موضوع این نظریه به جبر مربوط می‌شود و از طرفی نگاه معناشناسی منطقی به ساختارها دارد که این نظریه را در دامنهٔ منطق ریاضی قرار می‌دهد.

فهرست

  • ۱ نظریه مدل چیست؟
  • ۲ قضایای اساسی
  • ۳ پانویس
  • ۴ منابع

نظریه مدل چیست؟

در تعریف اولیه منظور از ساختار، یک ساختار جبری ست پس موضوع این نظریه به جبر مربوط می‌شود و از طرفی نگاه معناشناسی منطقی به ساختارها دارد که این نظریه را در دامنهٔ منطق ریاضی قرار می‌دهد.

اساتید مختلف چند تعریف از گستره و موضوع بحث این نظریه بیان می‌کنند:

  • فرا ریاضیاتِ دستگاه‌های جبری
  • جبر جهانی + منطق مرتبه اول = نظریه مدل
  • میدان‌ها- هندسه جبری = نظریه مدل (که البته این بیان به واقعیت کنونی این شاخهٔ مطالعاتی نزدیکتر است)

قضایای اساسی

  • قضیهٔ فشردگی: مجموعهٔ Γ {\displaystyle \Gamma }
    از جمله‌ها در زبان L {\displaystyle {\mathcal {L}}}
    مدل دارد اگر و فقط اگر هر زیر مجموعهٔ متناهی از آن مدل داشته باشد.
  • قضیهٔ لوفِن‌هایم-اسکولِم: فرض کنید Γ {\displaystyle \Gamma }
    مجموعه‌ای سازگار از جمله‌ها در زبان L {\displaystyle {\mathcal {L}}}
    باشد و L = κ {\displaystyle {\mathcal {L}}={\boldsymbol {\kappa }}}
    اگر Γ {\displaystyle \Gamma }
    مدلی نامتناهی داشته باشد آنگاه برای هر عدد اصلی κ ≤ λ {\displaystyle {\boldsymbol {\kappa }}\leq {\boldsymbol {\lambda }}}
    ، مدلی به اندازهٔ λ {\displaystyle {\boldsymbol {\lambda }}}
    دارد.

پانویس

  1. ↑ به گفتهٔ آلفرد تارسکی یکی از بنیان‌گذاران نظریه مدل، که مَلسِف این عبارت را عنوان کتاب خود قرار داده (به انگلیسی: MetaMathematics of Algebric Systems)
  2. ↑ چَنگ و کیسلر (به انگلیسی: C.C Chang, J.J Keisler) (سال 1990)، نظریه مدل (به انگلیسی: Model Theory)، انتشارات North Hall
  3. ↑ هاجِز (به انگلیسی: W. Hodges) (سال 1997)، کوتاه ترین نظریهٔ مدل (به انگلیسی: A Shorter Model Theory)، انتشارات دانشگاه کمبریج، شابک ۰-۵۲۱-۵۸۷۱۳-۱

منابع

  • محمد اردشیر (۱۳۸۳)، منطق ریاضی، انتشارات هرمس با همکاری مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها، شابک ۹۶۴-۳۶۳-۲۲۹-۶
آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.