بگوئیم - نگوئیم -

این رشته گفتارها از آغاز با انتقاد زبان‌شناسان روبه‌رو شد که می‌توان آن را در سه گروه جای داد:

• ۱ گروهی که باور داشتند واژه‌های بین‌المللی که به اسم خاص تبدیل شده‌اند، نباید ترجمه شوند و باید درست به‌صورت بین‌المللیِ آن به‌کار روند، مانند: اتوبوس، هلی‌کوپتر، کامپیوتر، موبایل و … این گروه باور داشتند برای پاک‌سازی پارسی، نخست باید واژگان بی‌شمار جعلی را پاک‌سازی کرد که نه عربی است و نه فارسی. واژگانی که در ایران از باب‌های عربی ساخته شد ولی در معنایی به‌کار می‌رود که در زبان عربی هیچ کاربردی ندارد؛ برای نمونه استنطاق در فارسی یعنی بازجویی کردن بر وزن استفعال از نطق. استمهال (از مهلت)، استهلال (از هلال) به‌معنی درخواست هلال (هلال ماه دیدن).
  

این دیدگاه باور دارد که زبان پارسی خواهران و گویش‌های زیادی دارد و می‌توان از گنجایش و توانایی آن‌ها برای جایگزین واژگان عربی کمک گرفت.

• ۲- گروهی که باور داشتند باید همهٔ واژگان بیگانه را پاک‌سازی کرد.
• ۳- گروهی که باور داشتند ابتدا باید همهٔ واژگان بیگانهٔ غربی را پاک‌سازی کرد و در جایگاه نخست از گنجایش واژگان قرآنی به‌جای آن‌ها یاری گرفت!

در پی انتقادها، این رشته گفتارها تعطیل شد، ولی شماری از هوادارانِ دیدگاه نخست، خود دست‌به‌کار شدند و کتابچه‌هایی به‌صورت آنلاین در مورد جایگزینی واژه‌های بیگانه و استانداردسازی و یکسان‌نگاری به فارسی منتشر کردند.

تعدادی از واژگان پیشنهادی فرهنگستان

• برهم‌کنش زبان‌های فارسی و عربی
• فهرست واژگان عربی با ریشه فارسی
• فرهنگ‌های واژگان زبان فارسی

• پارسی سره از ناسره
• واژگان پهلوی و فارسی میانه
• راهنمای زبان‌های ایرانی، جلد اول زبان‌های ایرانی باستان و ایرانی میانه، رودریگر اشمیت، ترجمه آرمان بختیاری و همکاران، انتشارات ققنوس، چاپ اول زمستان ۱۳۸۲
• Lazard, The Rise of The New Persian Language, CHI IV, Cambridge 1975, 592–632 and ۶۹۲–۶۹۶
• Lazard, Pahavi, parsi, dari: Les langues de l'Iran d'apres Ibn al-Muqaffa, in Iran and Islam, in memory of the late Vladimir Minorski, Edinburgh ۱۹۷۱، ۳۶۱–۳۹۱.

• مصاحبه بی‌بی‌سی با چند تن از صاحب نظران و بررسی سه دیدگاه
• اهمیت زبان فارسی در عصر دهکده جهانی
• وب‌گاهی برای یافتن برابر فارسی واژه‌های بیگانه
• پارسی سره از ناسره [۱]
• واژگان پهلوی و فارسی میانه [۲]
• فرهنگستان زبان و ادب فارسی ـ وبگاه فرهنگستان
• وبگاه کاربرگه واژه گزینی
• جستجو در واژه‌های مصوب فرهنگستان ـ وبگاه فرهنگستان
• دستور خط فارسی ـ وبگاه فرهنگستان
• وبگاه زبان فارسی
• پهرست: درگاه زبان و ادب پارسی (فارسی،دری، تاجیکی) این وبگاه ویژه همه پارسی زبانان گیتی است و بر آن است تا حوزه تمدنی زبان پارسی را پاسداری کند و زنده بدارد.