بودالالو

بودالالو روستایی است که در استان اردبیل، شهرستان اردبیل، بخش هیر، دهستان فولادلوی جنوبی قرار دارد. این روستا که هم اکنون به دهستان تبدیل شده است به عنوان مرکز فولادلوی جنوبی می باشد و به لحاظ موقعیت جغرافیایی بهتر نسبت به سایر روستاهای همجوار، از زمانهای دور دارای اهمیت بیشتری بوده است. در لغتنامه دهخدا از این روستا به عنوان قشلاق طایفه خامسلو نام برده شده است؛ با اینکه این عنوان غلط نیست اما اما تعریف دقیقی هم نیست. طایفه خامسلو تنها یکی از چندین طایفه محلی بوده اند که در مواقع مشخصی از سال در این روستا اتراق می کرده اند. اساساً این روستا ساکنان خاص خود را داشته است. نام این روستا از بدو بودالالو نبوده بلکه به علمقلی قشلاقی معروف بوده است.این روستا با روستاهای همجوار از دوران باستان منطقه ای سوق الجیشی بوده و حکم قشلاق داشته اند چراکه در طرف شرقی این منطقه کوههای باغرو واقع است و مراتع آن ییلاق های قبایل و ایلات منطقه بوده است که در فصل گرم سال به آن کوچ می شود و هم اکنون نیز ادامه دارد. لازم به ذکر است این کوهها مرز استان گیلان و اردبیل است. کوههای باغرو در این منطقه به دو رشته ى خط الرأسی با عمق نسبی تبدیل می شود که حدفاصل دریاچه نئور و منطقه فولادلوی جنوبی است با این توضیح که حد شرقی این خط الرأس دریاچه زیبای نئور و حد غربی آن دهستان بودالالو است. سه راهی منطقه گردشگری دریاچه نئور، و مسیر طبیعتگردی سوباتان، نیز از روستای بودالالو منشعب می شود( طول مسیر جاده از روستای بودالالو تا سد دریاچه نئور ١٣ کیلومتر می باشد).این منطقه شبیه یک دشت کوچکیست که از چهار طرف با کوهها و تپه ها احاطه شده است و یک رودخانه فصلی در آن جریان دارد. این رودخانه با خشکسالی های ادامه دار از دهه 80 خشک شده است؛ سرچشمه این رودخانه از خط الرأس جنوب غربی دریاچه نئور است که در گویش محلی به کوههای «چوبان پیر» یعنی «چوپان پیر» معروف است که تاریخ افسانه ای دارد و ارتفاع آن تقریباً ۲۶۰۰ متر از سطح دریاهای آزاد است.این داستان افسانه ای مشخص نیست که در چه دوره ای خلق شده است ولی در تاریخ شفاهی، فرهنگ و فولکلور منطقه به صورت سینه به سینه نقل شده است و از اینقرار است که چوپانی سالخورده بر بالای این کوه مشغول چرای گوسفندان خود بوده است که در ظهر تابستان گرمای شدیدی حاکم شده چوپان و گوسفندانش را در آستانه تلف شدن قرار می دهد و چوپان طبق آیین رایج وقت خود به عنوان قربانی کردن به مظاهر طبیعت از خدایگان طلب می کند که چشمه ای از آنجا جاری سازد تا او و گوسفندانش را از هلاکت نجات دهد و عهد می بندد که اگر چنین شود هفت گوسفند به میمنت آن قربانی کند؛ او در تکاپو بوده است که متوجه چشمه آبیً در نزدیکی خود می شود، خود و گوسفندانش سیراب می شوند و به این ترتیب از چنگ تشنگی رهایی می یابند و اما بالاخره لحظه سخت و پرهزینه ایفای عهد فرا می رسد. چوپان در یک لحظه فقر و فلاکت خود را از ذهن گذرانده به خود و گوسفندانش نگاه می کند و در ذهن به سرزنش خود می پردازد و چنگ در موهای بلندش زده به فکر فرو میرود و ناخواسته هفت شپش از موهایش کنده می کشد و بدین نحو از ایفای عهد شانه خالی می کند که ناگهان خود و گوسفندانش تبدیل سنگ می شوند. قله «چوبان پیر» که توضیح آن گذشت، در جنوب شرقی روستای بودالالو قرار دارد، اما درست در نقطه شرقی این روستا، قله ای با ارتفاع تقریبی 2700 متر بنام «آق دیو اولن» قرار دارد که تاریخ و گفته های مربوط به آن کمی متفاوت است؛ آنچه از این کوه به صورت سینه به سینه و شفاهی نقل شده این است که دیو سیاه (حاکم اقلیم غرب) و دیو سفید (حاکم اقلیم شرق) در نبردی با همدیگر بر سر حاکمیت منطقه در قله این کوه به هم می رسند و نزاعی سهمگین ادامه می یابد تا اینکه دست از نزاع برداشته و به پیشنهاد همدیگر بنا را بر این می گذارند که دیو سیاه از سمت غرب و دیو سفید از سمت شرق در مسابقه ای زورآزمایی شروع به شکافتن کوه نمایند؛ دیو سفید از سمت شرق به غرب و دیو سیاه از سمت غرب به شرق شروع به کندن کوه می نمایند، حال اگر دیو سفید زودتر از دیو سیاه از سمت غرب درآید به او و تاریکی¬اش غلبه خواهدکرد و اگر دیو سیاه پیروز شود نتیجه برعکس خواهدشد. بالاخره در چالشی سخت، دیو سیاه و دیو سفید شروع به کندن می نمایند که نهایتا" در دل کوه هردو به هم می رسند، دیو سیاه به نیرنگ و فریب در زیر کوه، دیو سفید را به بند کشیده مدفون می کند و از دل کوه به سمت شرق درآمده روشنایی را با تاریکی مغلوب و به حاکمیت خود در می آورد و از آن به بعد مردمان این منطقه بر این باورند که دیو سفید روزی از بند رها شده و بیرون خواهدآمد و بر دیو سیاه غلبه خواهدکرد. در میان بومیان این منطقه نام این کوه به «آق دیو اولن» -به معنی : کوهی که دیو سفید در آن مدفون شده - معروف شده است. این داستان نه افسانه بلکه اسطوره رایج دوران زرتشتی دوران باستان را تداعی می کند. جالب توجه این که بر اساس نشانه های موجود، اگر عقیده بر خاستگاه این اسطوره از همان زمانهای باستان باشد بیراه نخواهدبود. جاده آسفالته دریاچه نئور از سمت نیمه غرب و جنوب غربی به شرق و شمال شرقی، در تماس با این کوه، آن را دور زده به سد دریاچه نئور می رسد.(نقل از تألیف و گردآوری های در دست نگارش تاریخ شفاهی فولادلو به کوشش آقای کامبیز بهرامی بودالالو).

بودالالو

اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	اردبیل
شهرستان	اردبیل
بخش	هیر
دهستان	فولادلوی جنوبی
مردم
جمعیت	۳۵۲ نفر (سرشماری ۹۵)
کد آماری	۰۲۴۷۸۴