بهداشتکار دهان و دندان
بهداشتکار دهان و دندان یا هایژنیست دندان (به انگلیسی: Dental hygienist) متخصصی است که پس از طی کردن دوره‌های آموزش رسمی و معتبر در دانشکده‌های دندانپزشکی به ارائهٔ خدمات و سرویس در ارتباط با بهداشت دهان و دندان زیر نظر یک دندانپزشک یا به‌طور مستقل می‌پردازد.
بهداشتکار دهان و دندان | |
| پیشه | |
|---|---|
نوع پیشه | حرفه |
زمینه‌های فعالیت | دندانپزشکی |
بهداشتکار دهان و دندان در ایران
در ایران به دلیل کمبود شدید دندانپزشک در مناطق شهری و نبود دندانپزشک در مناطق روستایی و عشایری آموزشکده بهداشت دهان در دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۴ تأسیس شد. پس از انقلاب ۵۷ در سال ۱۳۶۰ با تصویب «قانون تربیت بهداشتکار دهان و دندان به منظور گسترش خدمات درمانی و بهداشتی در روستاها» وارد مرحلهٔ تازه‌ای شد و در حدود ۶۰۰۰ بهداشتکار دهان و دندان با تعهد ارائهٔ خدت ۶ ساله در مناطق روستایی و محروم تربیت و جذب شدند. این افراد پس از طی این دوره و پشت سر گذاردن یک آزمون می‌توانستند وارد دوره پزشکی دندانپزشکی شوند. روز تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی بنام روز دندانپزشک نیز نامگذاری گردید.
وظایف و اختیارات بهداشتکار دهان و دندان در ایران
طبق آیین‌نامه «قانون تربیت بهداشتکار دهان و دندان به منظور گسترش خدمات درمانی و بهداشتی در روستاها» که توسط وزارت بهداری وقت تهیه شده‌است وظایف بهداشت کار در ماده ۱۰ به شرح ذیل ارائه شده‌است:
- بهداشتکار برای تشخیص مجاز به معاینهٔ بیماران دهان و دندان و رادیوگرافی بوده و به درمان‌هایی که در شرح وظایف برای او مجاز شناخته شده اقدام و موارد خارج از صلاحیت خود را به مرکز ذی‌صلاح ارجاع می‌دهد.
- بهداشتکار می‌تواند در حدود صلاحیت فنی خود بیمار را جهت انجام برخی آزمایش‌های پاراکلینیکی فقط به آزمایشگاه‌های بهداری محل معرفی نماید.
- بهداشتکار جهت ارتقاء سطح بهداشت دهان افراد جامعه ضمن انجام خدمت خود موظف به آموزش فردی و گروهی به صورت مستقیم یا از طریق رسانه‌های گروهی بر طبق برنامه تنظیم شده مراکز آموزشی بهداشتی، درمانی می‌باشد.
- بهداشتکار برای حفظ بهداشت دهان و دندان افراد جامعه مجاز به جرم‌گیری و بروساژ دندان‌ها می‌باشد.
- بهداشتکار مجاز به بیرون آوردن (کشیدن) دندان‌های عادی و عقل و ریشه‌های قابل رؤیت می‌باشد. جراحی دندان‌های عقل و دندان‌ها و ریشه‌های غیرعادی یا نهفته در الوئل از حدود صلاحیت فنی بهداشتکار خارج می‌باشد.
- بهداشتکار مجاز به ترمیم (پر کردن) دندان‌های پوسیده در حد مینا و عاج می‌باشد. پولیکدمی و درمان کانال ریشه از حدود صلاحیت فنی بهداشت کار خارج است.
- بهداشتکار جهت بازتوانی دستگاه جونده فقط مجاز به ساختن دست دندان کامل و پلاک‌های پارسیل اگریلیک می‌باشد.
طبق ماده ۱۱ و ۱۲ آیین‌نامه مربوط اختیارات بهداشتکار "بهداشتکار حق نوشتن نسخه نداشته و داروهای مصرفی جهت خدمات مجاز منحصراً بوسیلهٔ شبکه‌های بهداری تأمین می‌گردد. خروج از حدود اختیارات و وظایف فوق دخالت غیر مجاز در امور پزشکی و تابع قوانین جزایی مربوطه می‌باشد."
جستارهای وابسته
- دستیار دندانپزشک
منابع
- ↑ «شرح وظایف بهداشتکار دهان و دندان | معاونت درمان». ta.mui.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.
- ↑ «معرفی رشته بهداشتکار دهان و دندان». sherafat.sch.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.
- ↑ «تبعات زیان‌بار تحریف قانون بهداشتکاران دهان و دندان». سایت خبری تحلیلی تابناک|اخبار ایران و جهان. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.
- ↑ «مرکز پژوهش‌ها - قانون اصلاح قانون تربیت بهداشتکار دهان و دندان به منظور گسترش خدمات درمانی و بهداشتی در روستاها مصوب1360.1.23». rc.majlis.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.
- ↑ «آیین‌نامه اجرایی قانون تربیت بهداشتکار دهان و دندان به منظور گسترش خدمات درمانی و بهداشتی در روستاها مصوب 23/1/1360». وزارت بهداشت و درمان جمهوری اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۶.
- ↑ «احیای دوباره طرحی قدیمی؟». hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.
- ↑ «کاردان بهداشت دهان | دندانه». www.dandane.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.
- ↑ «بهداشتکار دهان و دندان». danesh.roshd.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۲۴.