بلاش (شاهنشاه ساسانی)

پس از شکست فاحش و کشته شدن پیروز یکم، در میدان جنگ با هیاطله، تعداد زیادی از ایرانیان، در دست شاه خشنواز (اخشنوار - خشنوار) در اسارت بودند. بعد از جنگ درحالیکه بلاش جانشین پیروز شده بود، قباد یکم پسر دیگر پیروز، به عنوان گروگانی در قبال دریافت غرامت جنگی، در نزد هیاطله باقی‌مانده بود. بلاش با خشنواز داخل مذاکره شده، قرار داد صلح بسته شد تا اسیران به ایران استرداد شوند، بشرط اینکه ایران سالیانه مبلغی به او بپردازد. از رویدادهای زمان پادشاهی وی، قطع باج سالانه‌ایست که روم برای پاسداری از دربند قفقاز، به ایران می‌پرداخت.

بلاش پس از استرداد اسراء، متوجه امور ارمنستان شد. سردار ارامنه واهان مامیکونیان از شاه درخواست کرد که آزادی مذهب عیسوی در ارمنستان اعلان شود و آتشکده‌ها را خاموش کنند. بلاش درخواست وی را قبول کرد و مذهب عیسوی در ارمنستان رسمیت یافت. این نکته به دشمنی مسیحی‌های آن حدود با ایران تا حدی پایان داد. در روایات مسیحی سریانی و ارمنی از بلاش به نیکی یاد شده‌است.

در روزگار او روحانیان زرتشتی از شاه و دربار نیروی بیشتری داشتند. قباد یکم، پسر پیروز، در مدت اقامت در نزد خشنواز پادشاه هیاطله، توانسته بود، اعتماد او را بخود جلب کرده، و تهیهٔ مقدمات سلطنت خود را، با کمک هیاطله فراهم آورد. از این روست که درست مقارن عزیمت قباد، از نزد هیاطله، به طرف ایران، بزرگان ایران بلاش را در تیسفون توقیف و عزل و نابینا کردند چون گمان می‌کردند سلطنت قباد باعث کم شدن فشار هیاطله و تخلیهٔ کشور، از قوای بیگانه خواهد شد. شاید هم مسامحه‌ای که بلاش در مقابل مسیحیان انجام داده بود، روحانیون را نسبت به او خشمگین کرده بود. بدینگونه با عزل و توقیف او، در سال ۴۸۸ میلادی، پسر پیروز یکم، قباد یکم به سلطنت نشست.

• زرین کوب، عبدالحسین. تاریخ مردم ایران. تهران: انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۴
• پیرنیا، حسن (مشیرالدوله). تاریخ باستانی ایران. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۶۲
• تورج دریایی؛ شاهنشاهی ساسانی