بشکن
بِشْکَن یا اَنْگُشْتَک، آواز برآوردن در حال طرب و نشاط از میان سرانگشت ابهام به سرانگشت سبابه یا از میان دو سبابه است. معمولاً هر آوازی که از انگشتان شخص در حال رقص و غیره بیرون آید، را بشکن میگویند.
پیرامون واژه
معمولاً «بشکن» با لفظ «زدن» به کار دارد:
- ۱- زدن بشکن با استفاده از انگشتان یک دست: این حالت که سادهترین حالت بشکن زدن است و صدای کمتری نسبت به سایر بشکنها دارد. در این حالت انگشت شصت به محکمی از روی انگشت وسط کشیده میشود.
- ۲- زدن بشکن با استفاده از انگشتان دو دست مدل ۱: در این حالت در سه انگشت راست دو انگشت آخری چپ را گرفته و انگشت سبابه راست از روی سبابهٔ چپ به وسطی چپ کشیده میشود. در ضمن شصت چپ نیز برروی دست راست قرار میگیرد.
- ۳- زدن بشکن با استفاده از انگشتا ن دو دست مدل ۲: دراین حالت که مشابه حالت بالا است فقط با این تفاوت که انگشتان حالت ایستاده به خود میگیرند
- ۴- زدن بشکن با استفاده از انگشتان دو دست مدل ۳: دست چپ به حالت مشت درآمده و انگشت سبابه و وسط بر روی مشت قرار گرفته و انگشت سبابه از روی انگشت چپ به روی مشت کشیده میشود
ثبت جهانی
این عمل بعنوان یک حرکت فرهنگی اصیل اقوام ایرانی وبعنوان میراث فرهنگی ایران در سال 2009 به ثبت سازمان جهانی یونسکو رسیده است. کد ثبت اثر UNCC2580IR45120
کاربردهای بشکن
هنگامیکه حالت طرب و شادمانی وجود دارد از بشکن استفاده میشود. در برخی موارد نیز که موسیقی وجود ندارد برای دادن ریتم از آن استفاده میشود.
منابع
دهخدا، علیاکبر، لغتنامهٔ دهخدا، تهران، سرواژهٔ «بشکن».