برنامه انسان و زیست‌کره
برنامه انسان و زیست‌کره (MAB یا MaB)، برنامه‌ای است که توسط یونسکو در سال ۱۹۷۱ بنیان‌گذاری شد. هدف از این برنامه نزدیک کردن همکاری‌های میان رشته‌ای مدیریت، پژوهش و آموزش در جهت حفظ اکوسیستم و استفاده از منابع طبیعی در جهت توسعه پایدار و معرفی و حفاظت از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره می‌باشد.
تاریخچه
در ربع قرن گذشته سازمان جهانی یونسکو برنامه‌های زیست‌محیطی گوناگونی را در نقاط مختلف دنیا اجرا کرده‌است که در رابطه با نیاز این کشورها از دیدگاه کمبود تحقیقات و کارهای مطالعاتی انجام شده فقط قدمی برای آشنائی با مسائل برداشته شده‌است. بیشتر مطالعات در زمینه‌های آموزشی، کشاورزی، دامپروری، چراگاه‌ها، حافظت منابع طبیعی و حیات‌وحش و غیره در کشورهای در حال توسعه توسط کارشناسان و با همکاری متخصصین سازمان ملل و یونسکو انجام گرفته که «برنامه انسان و زیست‌کره» از جمله این موارد بوده‌است.
در سال ۱۹۷۱ سازمان جهانی یونسکو با توجه به نیاز کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته، برنامه‌ای تحت عنوان انسان و زیست‌کره (MAB) در سطح جهانی به مرحله انجام درآورد، جلسات شورای هماهنگی هر دو سال یکبار و اجلاس‌های عمومی و منطقه‌ای نیز در فاصله دو سال به‌طور مرتب تشکیل می‌گردد.
شورای هماهنگی
کشورهای عضو جلسه هماهنگی این برنامه هریک دارای کمیته ملی هستند، که این کمیته رسیدگی به کارهای برنامه و پروژه‌های آن را به عهده دارد. گزارش کارهای انجام‌شده جهت دبیرکل برنامه و گروه کار بین‌المللی فرستاده می‌شود که این گزارش‌ها یا به صورت خبر در نشریه Nature and Resources یونسکو یا در نشریه‌های مآب منعکس می‌شود و برای آگاهی سایر کشورهای عضو توزیع می‌گردد.
در هیجدهمین اجلاسیه عمومی انسان و زیست‌کره که در نوامبر ۱۹۷۴ انجام گرفت ایران به عضویت شورای هماهنگی برنامه انسان و زیست‌کره انتخاب گردید، ولی ایران نتوانست نماینده‌ای به چهارمین جلسه شورای هماهنگی که در ۱۸ تا ۲۶ نوامبر ۱۹۷۵ تشکیل گردید بفرستد.
طرح‌ها
برنامه انسان و زیست‌کره دارای ۱۴ طرح بشرح زیر می‌باشد:
- اثرات اکولوژیکی توسعه فعالیت‌های انسانی در اکوسیستم مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری.
- اثرات اکولوژیکی بهره‌برداری‌های گوناگون از زمین در جنگل‌های منطقه مدیترانه و معتدله.
- اثرات فعالیت‌های انسان و بهره‌برداری‌های زمین در چراگاه‌های منطقه ساوان و علفزار (منطقه معتدله تا منطقه خشک).
- روش‌های آبیاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک.
- اثرات اکولوژیک فعالیت‌های انسان پرارزش و منابع دریاچه‌ها، مردابها، رودخانه‌ها، دلتاها، خورها، مناطق ساحلی.
- اثرات فعالیت‌های انسان در اکوسیستم مناطق کوهستانی و توندرا.
- اکولوژیکی و استفاده صحیح از اکوسیستم‌های جزایر.
- حفاظت منابع طبیعی.
- کاربرد حشره‌کش‌ها و کود شیمیائی و تأثیر آن در محیط.
- اثرات اصولی کارهای مهندسی در انسان و محیط‌زیست او.
- سیستم‌های شهری.
مطالعات اکولوژیک در جوامع انسانی، به عنوان پایه‌ای برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی با تأکید در تأثیر متقابل بین جوامع انسانی و محیطی اطراف آن وسائل و مشکلات ناشی از جریان‌های انرژی. - تأثیر متقابل بین دگرگونی‌های محیطی و تطابق دموگرافی و ساختمان ژنتیکی جمعیت.
- ادراک خواص محیطی.
- آلودگی‌های محیطی.
جستارهای وابسته
- دستورالعمل ۲۱
منابع
- جمالی، ویکتوریا: برنامه انسان و کره مسکون. در: مجله «محیط‌شناسی» سال ۱۳۵۵ - شماره ۶. صص ۱۷۷ تا ۱۸۰
- مقاله همسنگ در ویکی‌پدیای انگلیسی