بحران کریمه (۲۰۱۴)

بحران ۲۰۱۴ کریمه یک بحران دیپلماتیک منطقه‌ای و بین‌المللی در شبه‌جزیره کریمه واقع در جنوب اوکراین است که در ماه‌های فوریه و مارس سال ۲۰۱۴ در این جمهوری خودمختار رخ داد. این بحران متعاقب انقلاب ۲۰۱۴ اوکراین رخ داد؛ که در جریان آن رئیس‌جمهور اوکراین ویکتور یانوکوویچ که از جناح طرفدار روسیه بود سرنگون شد و سیاست‌مداران طرفدار اروپا در شهر کیف پایتخت اوکراین به قدرت رسیدند.

در پی این تحولات گروهی از روس‌تبارهای اوکراین در مناطق شرقی و جنوبی اوکراین از جمله کریمه اعتراضاتی را علیه حکومت جدید اوکراین ترتیب دادند. شبه‌جزیره کریمه که در ساحل دریای سیاه واقع شده بخشی از اوکراین بود اما یک جمهوری خودمختار به شمار می رفت. بسیاری از معترضان که دولت جدید اوکراین را نامشروع و برآمده از یک کودتا می‌دانستند، پرچم‌های روسیه را با خود حمل و از ورود نظامیان روسیه استقبال کردند. به گفته سفیر روسیه در سازمان ملل، ویکتور یانوکوویچ هم از ولادیمیر پوتین درخواست کرد تا برای «برقراری مشروعیت، صلح، قانون، نظم و ثبات و دفاع از مردم اوکراین» از نیروهای مسلح روسیه استفاده شود. یانوکویچ مدعی شده که «زندگی و امنیت و حقوق مردم اوکراین به ویژه در کریمه مورد تهدید قرار گرفته است».

در روز ۲۶ فوریه روس‌ها حدود ۱۵۰ هزار نفر از نیروهای خود را برای یک رزمایش در طول مرزهای اوکراین مستقر کردند. یک روز بعد نظامیان مسلح با نقاب و بدون یونیفرم ساختمان‌های مهم کریمه و فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های مهم را به تصرف خود درآوردند. در همین روز پارلمان کریمه دولت این جمهوری خودمختار را برکنار کرده و سرگئی آکسینوف را به عنوان نخست‌وزیر جدید برگزید. پس از آن نیروهای روسی که بر اساس توافق‌های دوجانبه در کریمه مستقر هستند تقویت شدند.

آکسینوف بلافاصله اعلام کرد که دولت جدید اوکراین را قبول ندارد و تمام نیروهای نظامی و امنیتی شبه جزیره فقط بایستی از دولت کریمه دستور بگیرند و همچنین از روسیه «برای حفظ صلح و آرامش» درخواست کمک کرد. در روز یکم مارس اولکساندر تورچینوف، رئیس‌جمهور موقت اوکراین صدارت آکسینوف را بی‌اعتبار و غیرقانونی و حضور نیروهای روسی را تجاوز به خاک اوکراین اعلام کرده است اما وزیرخارجه روسیه اعلام کرده که تحرکات نظامی ناوگان دریای سیاه نیروی دریایی روسیه کاملاً مطابق با توافقنامه‌های اصولی روسیه و اوکراین است. در روز یکم مارس پارلمان روسیه هم به نخست‌وزیر ولادیمیر پوتین اجازه داد تا از نیروهای نظامی روسیه در اوکراین استفاده کند.

در پی این تحولات بیشتر نیروهای نظامی مستقر در کریمه به مقامات جمهوری کریمه اعلام وفاداری کردند. از جمله پایگاه هوایی سواستوپول که ۴۵ جنگنده میگ-۲۹ در آن مستقر است. از جمله دنیس بورزوفسکی که در روز ۲۸ فوریه به عنوان فرمانده نیروی دریایی اوکراین انتخاب شده بود، دو روز بعد در مقابل نخست‌وزیر کریمه سوگند یاد کرد که به کریمه وفادار باشد و فقط از فرمانده عالی سواستوپول فرمان بگیرد. آکسیونوف نیز تأسیس نیروی دریایی مستقل کریمه را اعلام کرد و بورزوفسکی را به عنوان اولین فرمانده نیروی دریایی آن انتخاب کرد.