بتا بلاکر
بتا بلاکرها (به انگلیسی: Beta blockers) یا مسدودکننده گیرنده آدرنرژیک بتا به گروهی از داروها گفته می‌شود که نقش آنتاگونیست رقابتی را برای اتصال به گیرنده‌های آدرنرژیک ایفا می‌کنند. در سیستم سمپاتیک واسطه‌هایی مانند اپی‌نفرین اثراتشان را به وسیله دو نوع گیرنده در سطح سلول‌ها (به نام گیرنده بتا و آلفا) اعمال می‌کنند.
| بلوک‌کننده بتا | |
|---|---|
| کلاس دارویی | |
فرمول اسکلتی پروپرانولول نخستین نمونه موفق کلینیکی از بلوک‌کننده بتا | |
| شناسه‌های دسته‌بندی | |
| موارد مصرف | زیادی فشار خون، آریتمی قلب، غیره. |
| کد ای‌تی‌سی | C07 |
| هدف زیستی | گیرنده بتا |
| داده‌های بالینی | |
| در وبگاه دراگز | Drug Classes |
| سازمان مصرف‌کنندگان | Best Buy Drugs |
| وب‌ام‌دی | MedicineNet RxList |
| پیوند به بیرونی | |
| سمپ | D000319 |
| در ویکی‌داده | |
انواع گیرنده بتا
در سیستم سمپاتیک سه نوع گیرنده بتا یعنی بتا یک، بتا دو و بتا سه داریم.
- گیرنده‌های بتا یک (β۱) به صورت عمده در قلب و کلیه قرار دارند.
- گیرنده‌های بتا دو (β۲) اغلب در ریه، دستگاه گوارش، کبد، رحم، عضلات صاف جدار عروق و عضلات اسکلتی وجود دارند.
- گیرنده بتا سه (β۳) در سلول‌های چربی مشاهده می‌شود.
بلوک کننده‌های بتا اغلب بلوک‌کننده غیر اختصاصی و باهدف اثر بر گیرنده بتا یک بوده که در قلب و عروق قرار دارد لذا با بلوک بتا یک، موجب کاهش تعداد ضربان قلب و کاهش فشارخون می‌شوند. البته بتا بلوکرهای غیر اختصاصی مانند پروپرانولول با بلوک همزمان گیرنده‌های بتا دو که در برونشها قرار دارند می‌توانند موجب تنگی نفس به خصوص در بیماران آسمی شوند لذا در مواردی که بیمار دارای تنگی نفس باشد باید از داروهای بلوک‌کننده بتا که به‌طور اختصاصی عمل می‌کنند استفاده کرد؛ مثلاً داروی بیزاپرولول، یک بلوک‌کننده بتا یک می‌باشد و بنابراین با بلوک کردن گیرنده‌های بتا یک در قلب، عمل نموده و گیرنده‌های بتا دو که در برونشها قرار دارند را مورد تأثیر قرار نمی‌دهد.
کاربرد داروها
این داروها در مداوای بیماریهای شریان‌های کرونری از جمله آنژین صدری کاربرد دارد.
بلوک کنندهٔ بتا باعث مهار آدرنرژیک درگیرنده بتا-یک یا بتا-دو یا هر دو گیرنده بتا آدرنرژیک می‌شود.