بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲
بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ (به کره‌ای: ۲۰۰۲년 아시아 경기대회)، که همچنین با عنوان بازی‌های آسیایی XIV (به کره‌ای: 제۱۴회 아시아 경기대회) هم شناخته می‌شود، یک رویداد بین‌المللی چند ورزشی می‌باشد که از ۲۹ سپتامبر تا ۱۴ اکتبر ۲۰۰۲ در بوسان، کره‌جنوبی برگزار شد و ۲ روز پیش از مراسم افتتاحیه این بازی‌ها، رقابت‌های رشتهٔ ورزشی فوتبال آغاز شد. بوسان پس از سئول که در سال ۱۹۸۶ میزبان بازی‌ها بود، دومین شهر کره‌جنوبی است که میزبانی این رویداد را برعهده داشته‌است. این دومین باری بود که کشور کره‌جنوبی میزبان بازی‌های آسیایی بود. در مجموع ۷٬۷۱۱ ورزشکار از ۴۴ کشور آسیا در ۴۱۹ رویداد که در ۳۸ رشتهٔ ورزشی انجام شد، به رقابت پرداختند. این بازی‌ها همچنین توسط چهار شهر همجوار بوسان برگزار شد: شهرهای اولسان، چانگ‌وون، ماسان و سانگ‌سان. این دوره از بازی‌های آسیاد توسط رئیس‌جمهور کره‌جنوبی، کیم دای جونگ، در ورزشگاه اصلی آسیاد بوسان افتتاح شد.
| بازی‌های آسیایی XIV | |||
|---|---|---|---|
نشان رسمی بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ | |||
| شهر میزبان | بوسان، کره جنوبی | ||
| شعار | چشم‌انداز جدید، آسیای جدید
New Vision, New Asia (کره‌ای: 새로운 비전, 새로운 아시아) | ||
| کشورهای شرکت‌کننده | ۴۴ | ||
| ورزشکاران | ۷٬۷۱۱ | ||
| رویدادها | ۴۱۹ رویداد در ۳۸ رشته ورزشی | ||
| افتتاحیه | ۲۹ سپتامبر | ||
| اختتامیه | ۱۴ اکتبر | ||
| افتتاح کننده | کیم دای جونگ | ||
| سوگند ورزشکار | مون دای سونگ ریو جی-هی | ||
| مشعل بازی‌ها | ها هیونگ-جو کیه سون-هوی | ||
| ورزشگاه | ورزشگاه آسیاد بوسان | ||
| |||
| وب‌گاه | اینجا | ||
در جدول پایانی مدال‌ها، چین در صدر قرار گرفت و پس از این تیم، کشور میزبان، کره‌جنوبی و ژاپن در رده‌های دوم و سوم جای گرفتند. کره‌جنوبی با کسب ۹۶ نشان طلا رکورد تازه‌ای را به نام خود ثبت کرد. در طول برگزاری این دوره از بازی‌های آسیایی، ۲۲ رکورد جهانی و ۴۳ رکورد آسیا توسط ورزشکاران شکسته شد. همچنین کسوکه کیتاجیما، شناگر ژاپنی، به عنوان باارزش‌ترین ورزشکار (MVP) بازی‌ها اعلام شد.
انتخاب میزبان
در چهاردهمین مجمع شورای المپیک آسیا (OCA) که در تاریخ ۲۳ مه ۱۹۹۵ در سئول، کره‌جنوبی برگزار شد، بوسان در رقابت با کائوهسیونگ برای میزبانی بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ انتخاب شد. پس از ناراحتی شدید از این اتفاق، چین تایپه ابراز ناامیدی و تأسف خود را ابراز کرد و ادعا کرد انتخاب بوسان به دلیل فشارهای چین بوده‌است که این ادعا از طرف مقام‌های OCA رد شد.
فرایند توسعه و آماده‌سازی
هزینه‌ها
در مجموع، برای برگزاری این بازی‌ها ۲٬۹ میلیارد دلار هزینه شد.
حوزهٔ بازاریابی و محصولات
نشان رسمی بازی‌ها
نشان رسمی بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ نقش و نگاری از امواج دریای شرق را به صورت تائگوک نشان می‌دهد که نمادی از کره‌جنوبی و بوسان است. در این نشان دو قدرت پویا دیده می‌شوند که کاملاً در هم تنیده و با هم یگانه شده‌اند و این نمادی از توسعه و اتحاد مردم آسیا است. شکل این امواج به صورت حرف لاتین B طراحی شده که حرف اول کلمهٔ بوسان (Busan) می‌باشد.
عروسک رسمی بازی‌ها
عروسک رسمی بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ یک پرنده به نام گول است و این پرنده در شهر بوسان، «داریا» نام دارد که نام‌اش ترکیبی از دو واژهٔ دوراتیو (Durative) و آسیا (Asia) می‌باشد و به معنای «تو و من با هم» یا آسیای جاوید در زبان کره‌ای می‌باشد که آرمان بازی‌ها را بیان می‌دارد: گسترش یگانگی، دوستی و آبادانی و بهروزی میان کشورهای آسیایی. قلم و جوهر سیاه پررنگ و خط بیان آن، نمادی از فرهنگ سنتی کره می‌باشد، در حالی که سایه رنگ سفید آن، تصویر روح قدرتمند و امیدهای بزرگ آسیا در قرن بیست و یکم را نشان می‌دهد.
مدال بازی‌ها
بر روی مدال این دوره از بازی‌های آسیایی، ساختمان‌های هشت ضلعی سنتی کره‌جنوبی، پالگاگ‌یئونگ، دیده می‌شود، در بالای مدال طرحی از نشان قدیمی شورای المپیک آسیا به چشم می‌خورد و در طرف دیگر مشعل بازی‌های آسیایی به چشم می‌خورد و در سمت دیگر آن هم مناظر اویوکدو در بوسان دیده می‌شود. طرح این مدال نشان دهندهٔ انسجام اعضای شورای المپیک آسیا و ابدی بودن آن، بوسان به عنوان میزبان بازی‌ها و جوانمردی و اتحاد و دوستی ورزشکاران می‌باشد.
موسیقی
در رابطه با این بازی‌ها هشت آهنگ به عنوان موسیقی رسمی برای بازی‌ها منتشر شد:
- "رؤیای آسیا" – لی مون-سی
- "مرز! صداهایی از شرق" – یانگ بانگ-این و فوره
- "ما هستیم…" – بِیبی باکس
- "موضوعی از دوریا" – هونگ جونگ-میونگ، شین هیو-بوم
- "هیاهو" – ارکستر شهر بوسان
- "به بوسان کره خوش آمدید" – کیم هیو-سو
- "بیا بریم!!" – گانگ هیون-سو
- "عشق به همهٔ ما" – CAN
حمل مشعل
مراسم حمل مشعل در ساعت ۱۱ صبح ۵ سپتامبر ۲۰۰۲، زمانی که دو شعله به‌طور همزمان در هالاسان در کره‌جنوبی و کوهستان پکتو، مرتفع‌ترین کوه شبه‌جزیره کره در کره‌شمالی روشن شدند، آغاز شد. به صورت همزمان، ۴۲ مشعل، در دیگر کشورهای شرکت‌کننده در این دوره از بازی‌ها، همراه با این دو مشعل روشن شدند. این دو مشعل کره‌ای در عمارت ایمجینگاک در نزدیکی دهکدهٔ آتش‌بس به نام پانمونجوم به هم پیوستند و یک مشعل شدند و شعلهٔ اتحاد را تشکیل دادند. این مشعل در روز ۷ سپتامبر ۲۰۰۲ شعله گرفت. پس از آن، مراسم حمل مشعل در سراسر کشور در مسافتی به طول ۴٬۲۹۴ کیلومتر و در مدت ۲۳ روز به طول انجامید. این مشعل از ۹۰۴ ناحیه در ۱۶ شهر کشور عبور کرد. در روز ۲۹ سپتامبر و در مراسم افتتاحیه، شعلهٔ اتحاد به ۴۲ مشعل دیگر کشورهای شرکت کننده پیوست و به مشعل بازی‌های آسیایی تبدیل شد. این مشعل بر اساس طرحی از یک ابزار موسیقی سنتی کره‌ای به نام «تائپیوسونگ» طراحی و ساخته شده بود.
مراسم افتتاحیه
مراسم افتتاحیه با موضوع «یک دیدار زیبا» در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۲ در ورزشگاه اصلی بوسان برگزار شد. کشورهای شرکت‌کننده در این رویداد با ترتیب الفبای کره‌ای به ترتیب وارد ورزشگاه شدند. کاروان نپال نخستین کاروانی بود که وارد ورزشگاه شد. کره‌شمالی و کره‌جنوبی برای اولین بار در تاریخ بازی‌های آسیایی و دومین بار پس از المپیک تابستانی ۲۰۰۰ زیر یک پرچم مشترک وارد ورزشگاه شدند. کیم دای جونگ، رئیس‌جمهور کره‌جنوبی، بازی‌ها را افتتاح کرد. دو ورزشکار کره‌ای - مون دای سونگ (تکواندو) و ریو جی (تنیس روی میز) به نمایندگی از تمام ورزشکاران شرکت‌کننده سوگند یاد کردند، در حالی که ها هیونگ-جو، جودوکار زن کره‌جنوبی و کیه سون-هوی، جودوکار زن کره‌شمالی، با هم مشعل بازی‌ها را روشن کردند. علاوه بر این، در این مراسم، یک نمایش ۴۰ دقیقه‌ای و در شش بخش در رابطه با ازدواج بین پادشاه کیم سورو و هور هوانگوک بوسان از گایا همراه با سروده‌ای از خوانندهٔ سوپرانو، سومی جو اجرا شد.
کشورهای شرکت‌کننده
در این دوره تمام ۴۴ کشور عضو شورای المپیک آسیا با ۷٬۷۱۱ ورزشکار شرکت کردند. تیمور شرقی برای نخستین بار پس از استقلال این کشور در بازی‌ها شرکت کرد. افغانستان هم برای اولین بار پس از به قدرت رسیدن طالبان در این کشور، در بازی‌ها حاضر شد. در زیر اسامی کمیته‌های ملی المپیک حاضر در این بازی‌ها را مشاهده می‌کنید. تعداد ورزشکاران شرکت کنندهٔ هر کشور در داخل پرانتز آمده‌است.
| کمیته‌های ملی المپیک شرکت‌کننده در بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ |
|---|
|
ورزش‌ها
در مجموع ۴۱۹ رویداد در ۳۸ رشتهٔ ورزشی در ۱۶ روز برگزاری بازی‌ها به انجام رسید. مسابقات فوتبال و بسکتبال به ترتیب دو و یک روز پیش از مراسم افتتاحیه شروع شدند. بدن‌سازی هم نخستین بار در بازی‌های آسیایی حضور پیدا کرد.
- تیراندازی با کمان
- دو و میدانی
- بدمینتون
- بیسبال
- بسکتبال
- والیبال ساحلی
- بدن‌سازی
- بولینگ
- بوکس
- کانوئینگ
- بیلیارد
- دوچرخه‌سواری
- شیرجه
- سوارکاری
- شمشیربازی
- هاکی روی چمن
- فوتبال
- گلف
- ژیمناستیک
- هندبال
- جودو
- کبدی
- کاراته
- پنج‌گانه مدرن
- روئینگ
- راگبی
- قایقرانی بادبانی
- سپک تاکرا
- تیراندازی
- سافت‌بال
- سافت تنیس
- اسکواش
- شنا
- شنای موزون
- تنیس روی میز
- تکواندو
- تنیس
- والیبال
- واترپلو
- وزنه‌برداری
- کشتی
- ووشو
تقویم
| اف | مراسم افتتاحیه | ● | رویدادهای مقدماتی | ۱ | رویدادهای نشان طلا | اخ | مراسم اختتامیه |
| سپتامبر / اکتبر | بیست‌وهفتم آدینه | بیست‌وهشتم شنبه | بیست‌ونهم یک | سی‌ام دو | یکم سه | دوم چهار | سوم پنج | چهارم آدینه | پنجم شنبه | ششم یک | هفتم دو | هشتم سه | نهم چهار | دهم پنج | یازدهم آدینه | دوازدهم شنبه | سیزدهم یک | چهاردهم دو | رویدادها | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مراسم‌ها | اف | اخ | ||||||||||||||||||
| ورزش‌های آبی |  شنا موزون
| ● | ۱ | ۱ | ۴۳ | |||||||||||||||
 شیرجه
| ۲ | ۲ | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ | ||||||||||||||
 شنا
| ۵ | ۵ | ۶ | ۶ | ۵ | ۵ | ||||||||||||||
 واترپلو
| ● | ● | ● | ● | ۱ | |||||||||||||||
 تیراندازی با کمان
| ● | ● | ۱ | ۱ | ۲ | ۴ | ||||||||||||||
 دو و میدانی
| ۵ | ۱۰ | ۷ | ۹ | ۵ | ۸ | ۱ | ۴۵ | ||||||||||||
 بدمینتون
| ● | ● | ۱ | ۱ | ● | ● | ● | ۲ | ۳ | ۷ | ||||||||||
 بیسبال
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱ | ۱ | |||||||||||
 بسکتبال
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۲ | ۲ | ||||
 بدن‌سازی
| ● | ● | ۴ | ۴ | ۸ | |||||||||||||||
 بولینگ
| ۲ | ۲ | ● | ۲ | ۲ | ● | ۲ | ۱۰ | ||||||||||||
 بوکس
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱۲ | ۱۲ | ||||||||
 کانوئینگ
| ۵ | ● | ۸ | ۱۳ | ||||||||||||||||
 بیلیارد
| ۱ | ● | ۲ | ۱ | ۲ | ۱ | ۲ | ۱ | ۱۰ | |||||||||||
| دوچرخه‌سواری |  دوچرخه‌سواری کوهستان
| ۲ | ۱ | ۱ | ۲۰ | |||||||||||||||
 دوچرخه‌سواری جاده
| ۲ | ۱ | ۱ | |||||||||||||||||
 دوچرخه‌سواری پیست
| ۲ | ۳ | ۳ | ۴ | ||||||||||||||||
 سوارکاری
| ● | ● | ۲ | ۱ | ۱ | ● | ۱ | ۱ | ۶ | |||||||||||
 شمشیربازی
| ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۲ | ۱۲ | |||||||||||||
 هاکی روی چمن
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱ | ۱ | ۲ | |||||||||
 فوتبال
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱ | ۱ | ۲ | |||||
 گلف
| ● | ● | ● | ۴ | ۴ | |||||||||||||||
| ژیمناستیک |  هنری
| ۱ | ۱ | ۲ | ۵ | ۵ | ۱۶ | |||||||||||||
 ریتمیک
| ۱ | ۱ | ||||||||||||||||||
 هندبال
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱ | ۱ | ۲ | ||||||
 جودو
| ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۱۶ | |||||||||||||||
 کبدی
| ● | ● | ● | ۱ | ۱ | |||||||||||||||
 کاراته
| ۷ | ۴ | ۱۱ | |||||||||||||||||
 پنج‌گانه مدرن
| ۲ | ۲ | ۱ | ۱ | ۶ | |||||||||||||||
 روئینگ
| ● | ● | ۶ | ۷ | ۱۳ | |||||||||||||||
 راگبی ۱۵ نفره
| ● | ۱ | ● | ● | ۱ | ۲ | ||||||||||||||
 قایقرانی بادبانی
| ● | ● | ● | ● | ● | ۱۵ | ۱۵ | |||||||||||||
 سپک تاکرا
| ● | ۲ | ● | ● | ● | ● | ۲ | ● | ● | ۲ | ۶ | |||||||||
 تیراندازی
| ۸ | ۶ | ۶ | ۶ | ۶ | ۶ | ۴ | ۴۲ | ||||||||||||
 سافت تنیس
| ● | ● | ۲ | ● | ● | ۵ | ۷ | |||||||||||||
 سافت‌بال
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱ | ۱ | ||||||||||||
 اسکواش
| ● | ● | ● | ● | ۲ | ۲ | ||||||||||||||
 تنیس روی میز
| ● | ● | ● | ۱ | ۱ | ۱ | ● | ۲ | ۲ | ۷ | ||||||||||
 تکواندو
| ۴ | ۴ | ۴ | ۴ | ۱۶ | |||||||||||||||
 تنیس
| ● | ● | ● | ۱ | ۱ | ● | ● | ● | ۳ | ۲ | ۷ | |||||||||
| والیبال |  والیبال ساحلی
| ● | ● | ● | ● | ● | ۲ | ۴ | ||||||||||||
 والیبال سالنی
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ۱ | ۱ | |||||||||
 وزنه‌برداری
| ۱ | ۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۱ | ۲ | ۲ | ۱ | ۱ | ۱۵ | |||||||||
 کشتی
| ● | ۵ | ۴ | ● | ۵ | ۴ | ۱۸ | |||||||||||||
 ووشو
| ● | ● | ۲ | ۹ | ۱۱ | |||||||||||||||
| مدال روزانهٔ رویدادها | ۲ | ۱۴ | ۱۹ | ۳۱ | ۴۱ | ۳۵ | ۲۷ | ۲۳ | ۳۲ | ۳۳ | ۳۵ | ۲۷ | ۱۹ | ۳۲ | ۴۲ | ۷ | ۴۱۹ | |||
| مجموع کلی | ۲ | ۱۶ | ۳۵ | ۶۶ | ۱۰۷ | ۱۴۲ | ۱۶۹ | ۱۹۲ | ۲۲۴ | ۲۵۷ | ۲۹۲ | ۳۱۹ | ۳۳۸ | ۳۷۰ | ۴۱۲ | ۴۱۹ | ||||
| سپتامبر / اکتبر | بیست‌وهفتم آدینه | بیست‌وهشتم شنبه | بیست‌ونهم یک | سی‌ام دو | یکم سه | دوم چهار | سوم پنج | چهارم آدینه | پنجم شنبه | ششم یک | هفتم دو | هشتم سه | نهم چهار | دهم پنج | یازدهم آدینه | دوازدهم شنبه | سیزدهم یک | چهاردهم دو | رویدادها | |
مراسم اختتامیه
مراسم اختتامیه با موضوع «بازگشت به خانه» در ۱۴ اکتبر ۲۰۰۲ در ورزشگاه اصلی آسیاد بوسان برگزار شد. شناگر ژاپنی، کسوکه کیتاجیما به عنوان باارزش‌ترین ورزشکار (MVP) بازی‌ها معرفی شد. سمیح مودال، نایب رئیس شورای المپیک آسیا (OCA)، به نمایندگی از شیخ احمد الفهد الصباح، رئیس OCA، پایان بازی‌ها را اعلام کرد. میزبانی بازی‌های آسیایی به قطر، میزبان دورهٔ بعدی واگذار شد. برنامهٔ فرهنگی قطر نیز در مراسم اختتامیه اجرا شد.
پخش بازی‌ها
بارتو (BARTO)، یک سرمایه‌گذار بین سیستم پخش کره (KBS)، سیستم پخش مونهوا (MBS) و سیستم پخش سئول (SBS) مجری پخش میزبان این بازی‌ها بود که ۲۸ ورزش از ۳۸ ورزش حاضر را در طول برگزاری این رویداد پوشش داد. مرکز پخش بین‌المللی این بازی‌ها در ساختمان مرکزی همایش‌ها و نمایشگاه‌های بوسان (BEXCO) ایجاد شد.
جدول مدال‌ها
* کشور میزبان (کره جنوبی)
| رتبه | کشور | طلا | نقره | برنز | مجموع |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ |  چین (CHN) | ۱۵۰ | ۸۴ | ۷۴ | ۳۰۸ |
| ۲ |  کره جنوبی (KOR)* | ۹۶ | ۸۰ | ۸۴ | ۲۶۰ |
| ۳ |  ژاپن (JPN) | ۴۴ | ۷۳ | ۷۲ | ۱۸۹ |
| ۴ |  قزاقستان (KAZ) | ۲۰ | ۲۶ | ۳۰ | ۷۶ |
| ۵ |  ازبکستان (UZB) | ۱۵ | ۱۲ | ۲۴ | ۵۱ |
| ۶ |  تایلند (THA) | ۱۴ | ۱۹ | ۱۰ | ۴۳ |
| ۷ |  هند (IND) | ۱۱ | ۱۲ | ۱۳ | ۳۶ |
| ۸ |  چین تایپه (TPE) | ۱۰ | ۱۷ | ۲۵ | ۵۲ |
| ۹ |  کره شمالی (PRK) | ۹ | ۱۱ | ۱۳ | ۳۳ |
| ۱۰ |  ایران (IRI) | ۸ | ۱۴ | ۱۴ | ۳۶ |
| ۱۱ |  عربستان سعودی (KSA) | ۷ | ۱ | ۱ | ۹ |
| ۱۲ |  مالزی (MAS) | ۶ | ۸ | ۱۶ | ۳۰ |
| ۱۳ |  سنگاپور (SGP) | ۵ | ۲ | ۱۰ | ۱۷ |
| ۱۴ |  اندونزی (INA) | ۴ | ۷ | ۱۲ | ۲۳ |
| ۱۵ |  ویتنام (VIE) | ۴ | ۷ | ۷ | ۱۸ |
| ۱۶ |  هنگ کنگ (HKG) | ۴ | ۶ | ۱۱ | ۲۱ |
| ۱۷ |  قطر (QAT) | ۴ | ۵ | ۸ | ۱۷ |
| ۱۸ |  فیلیپین (PHI) | ۳ | ۷ | ۱۶ | ۲۶ |
| ۱۹ |  بحرین (BRN) | ۳ | ۲ | ۲ | ۷ |
| ۲۰ |  کویت (KUW) | ۲ | ۱ | ۵ | ۸ |
| ۲۱ |  سری‌لانکا (SRI) | ۲ | ۱ | ۳ | ۶ |
| ۲۲ |  پاکستان (PAK) | ۱ | ۶ | ۶ | ۱۳ |
| ۲۳ |  قرقیزستان (KGZ) | ۱ | ۵ | ۶ | ۱۲ |
 میانمار (MYA) | ۱ | ۵ | ۶ | ۱۲ | |
| ۲۵ |  ترکمنستان (TKM) | ۱ | ۲ | ۱ | ۴ |
| ۲۶ |  مغولستان (MGL) | ۱ | ۱ | ۱۲ | ۱۴ |
| ۲۷ |  لبنان (LBN) | ۱ | ۰ | ۰ | ۱ |
| ۲۸ |  تاجیکستان (TJK) | ۰ | ۲ | ۴ | ۶ |
| ۲۹ |  ماکائو (MAC) | ۰ | ۲ | ۲ | ۴ |
| ۳۰ |  امارات متحده عربی (UAE) | ۰ | ۲ | ۱ | ۳ |
| ۳۱ |  بنگلادش (BAN) | ۰ | ۱ | ۰ | ۱ |
| ۳۲ |  سوریه (SYR) | ۰ | ۰ | ۳ | ۳ |
 نپال (NEP) | ۰ | ۰ | ۳ | ۳ | |
| ۳۴ |  اردن (JOR) | ۰ | ۰ | ۲ | ۲ |
 لائوس (LAO) | ۰ | ۰ | ۲ | ۲ | |
| ۳۶ |  افغانستان (AFG) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ |
 برونئی (BRU) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 فلسطین (PLE) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
 یمن (YEM) | ۰ | ۰ | ۱ | ۱ | |
| مجموع (۳۹ کشور) | ۴۲۷ | ۴۲۱ | ۵۰۲ | ۱۳۵۰ | |
منابع
- ↑ "14th Asian Summer Games: Pusan 2002". Chinese Olympic Committee. Retrieved 2017-08-14.
- ↑ "Busan's hour of reckoning has arrived". The Hindu. 28 September 2002.
- ↑ روزنامه ایران، ج. شانزدهم ش. ۴۶۴۱، ص. ورزشی، ۱۲ آبان ۱۳۸۹
- ↑ تاریخچه کامل و ۶۰ ساله بازی‌های آسیایی خبرگزاری تابناک
- ↑ "14th AG Busan 2002". OCA. Archived from the original on 2011-12-08. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "Asian Games open in South Korea". United Press International. 29 September 2002.
- ↑ "Neighboring Host Cities". busanasiangames.org. Archived from the original on 2003-06-05. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "See you in Doha!". 15 October 2002. Archived from the original on 24 April 2003.
- ↑ "World records toppled en masse at Asian games". 15 October 2002. Archived from the original on 28 February 2003.
- ↑ "New records". BAGOC. Archived from the original on 23 February 2003.
- ↑ "3 Children born on the day Busan was selected as the site for the 2002 Asian Games will appear in a play to be performed during the Opening Ceremony". BAGOC. Archived from the original on 26 September 2002.
- ↑ "'Busan 2002 Asian Games held'". News Library (به کره‌ای). 24 May 1995. Retrieved 21 April 2018.
- ↑ "City of Pusan to stage 2002 Asian Olympic Games". Youtube. Associated Press. 21 July 2015.
- ↑ "The high price of the Asian Games". Today Online. 6 May 2014.
- ↑ "Emblem, Busan 2002". OCA. Archived from the original on 2010-06-16. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "General Information". Archived from the original on 2003-02-02.
- ↑ "Mascot, Busan 2002". OCA. Archived from the original on 2010-06-16. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "Medals". BAGOC. Archived from the original on 16 February 2003.
- ↑ "AG Official Music". busanasiangames.org. Archived from the original on 2003-07-04. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "Asian Games torch lit in Delhi". Rediff. 5 September 2002.
- ↑ "Flame of peace lights up Busan". 28 September 2002. Archived from the original on 28 March 2003.
- ↑ "Together at last!". 30 September 2002. Archived from the original on 16 July 2003.
- ↑ "The design for the Sacred Fire". BAGOC. 9 October 2001. Archived from the original on 5 July 2003.
- ↑ "Asian Games begin in Busan". Times of India. 29 September 2002.
- ↑ "Games open with 'Beautiful meeting'". Rediff. 29 September 2002.
- ↑ "History of the Asian Games". The Times of India. 2010-11-11. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "Each National & Regional". busanasiangames.org. Archived from the original on 2003-02-16. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "Participating Countries and Regions". busanasiangames.org. Archived from the original on 2002-12-29.
- ↑ "Competition Schedules". busanasiangames.org. Archived from the original on 2003-06-21. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "South Korea catches Japan in medals race". CNNSI.com. 2002-10-05. Retrieved 2010-11-20.
- ↑ "Ceremony". Archived from the original on 15 May 2003.
- ↑ "October 14 2002 Curtain falls on Asian Games in Busan". Gulf News. 13 October 2017.
- ↑ "South Koreans bid touching farewell". Rediff. 14 October 2002.
- ↑ "BARTO- selected a host broadcast company for rebroadcasting". BAGOC. 15 December 2001. Archived from the original on 28 March 2003.
- ↑ "MMC, pivotal broadcasting center, opens". BAGOC. 16 September 2002. Archived from the original on 28 March 2003.
- ↑ "Main Press Centre/International Broadcast Centre". BAGOC. Archived from the original on 4 April 2003.