بادخورک معمولی
بادخورک معمولی (نام علمی: Apus apus) یا بادقپک معمولی، پرنده‌ای میان‌جثه از راسته بادخورک‌سانان و تیره بادخورکان است که شباهت بسیاری به چلچله یا چلچله دمگاه‌سفید دارد. با این حال هیچ ارتباطی با این دو گونه پرندهٔ گنجشک‌سان ندارد. شباهت میان این پرندگان به دلیل فرگشت همگرا است که به دلیل روش زندگی یکسان آنها پدید آمده‌است. باور بر این است که نزدیک‌ترین خویشاوندان بادخورک‌های معمولی مگس‌مرغهای بر جدید و بادخورک‌های درختی جنوب غرب آسیا هستند. بادخورک‌های معمولی به جز هنگام لانه‌سازی، باقی زندگی خود را در آسمان می‌گذراند و از حشرات گرفتارشده در آسمان تغذیه می‌نمایند؛ همچنین، در آسمان آب می‌نوشند و اغلب مواقع در کنار هم جفت می‌شوند و با تکیه بر بال‌های یکدیگر می‌خوابند. برخی از این بادخورک‌ها تا ۱۰ ماه، اوقات خود را در آسمان سپری می‌نمایند. هیچ پرنده‌ای به این میزان زندگی خود را در پرواز طی نمی‌کند. حداکثر سرعت افقی آنها ۱۱۱/۶ کیلومتر در ساعت است. این پرندگان در طول زندگی میلیون‌ها کیلومتر مسافت را در آسمان می‌پیمایند.
| بادخورک معمولی | |
|---|---|
| وضعیت حفاظت | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | بادخورک‌سانان |
| تیره: | بادخورکان |
| سرده: | بادخورک‌ها |
| گونه: | A. apus |
| نام دوبخشی | |
| Apus apus (لینه، ۱۷۵۸)
| |
| گستره پراکندگی بادخورک معمولی | |
توصیف ظاهری
این پرنده در حدود ۱۶–۱۷ سانتی‌متر طول دارد و طول بال‌های آن ۳۸–۴۰ سانتی‌متر است. بدن این پرنده با رنگ‌های مشکی پوشیده شده‌است و دارای پاهای کوچکی است. هنگامی که پر و بال آن تمیز و تازه است، یکدست دودی به نظر می‌آید، ولی هنگامی که پر و بال قدیمی دارد قهوه‌ای مایل به خاکستری تیره دیده می‌شود. رنگ پر و بال به شدت و شرایط نور نیز بستگی دارد.
بادخورک معمولی بر روی گلو لکهٔ گرد و سفیدی دارد که رنگش متغیر است و گاه نمی‌توان آن را تشخیص داد. تضادی در روتنه دیده نمی‌شود ولی در زیرتنه، پرهای داخل پرواز اندکی کمرنگ‌تر از پرهای بدن و پوشش بال است. دم این پرنده دوشاخه و عمیق است. به دلیل شبات ظاهری، با پرستوی دودی اشتباه می‌شود و از سایر پرستوها به واسطهٔ اندازه و شکل بدن و نداشتن لکهٔ سفید دمگاه تشخیص‌پذیر است.
شکل آن شبیه پرستو است اما بادخورک کمی بزرگتر از پرستو اروپایی است. بال‌ها در مقایسه با بدن بلند هستند و هنگام جمع شدن به راحتی شکل داسی شکل دیده می‌شود. دم آن نسبتاً کوتاه و چنگالی است. از نظر ظاهری، نر و ماده را نمی‌توان تشخیص داد. پرها به جز وصله گلو به رنگ سفید مایل به خاکستری، دوده ای تا مشکی مایل به قهوه‌ای دارند که در هنگام پرواز دیدن آن را دشوار می‌کند. از جلو صورت گرد به نظر می‌رسد. چشم‌ها نسبتاً بزرگ و عنبیه قهوه‌ای تیره است. نوک کوچک و سیاه کمی به سمت پایین خم شده‌است. پاهای کوتاه به رنگ گوشتی مایل به سیاه دارند. چهار انگشت پا به پنجه‌های تیز ختم می‌شوند.
پرواز
هیکل و جثهٔ بادخورک پرواز سریع و چابک با سر خوردن روی هوا را امکان‌پذیر می‌کند، که در آن بال‌ها تقریباً به صورت افقی کشیده می‌شوند و فقط کمی به سمت پایین خم می‌شوند. بادخورک‌های معمولی همچنین می‌توانند در حرارت شدید حرکت کنند، اما به‌طور معمول فازهای فلپ و لغزش با طول‌های مختلف متناوب می‌شوند. همچنین با کج شدن مکرر در اطراف محور طولی مشخص می‌شود، که در طی مراحل سر خوردن در نقاطی پراکنده می‌شود. در ارتباط با پیچ و تاب‌های معمولی، این می‌تواند این تصور را ایجاد کند که فلپ زدن بال‌ها ناهمزمان است. بادخورک‌ها حتی در منحنی‌های تنگ پرواز نیز سرهای خود را به حالت افقی نگه می‌دارند تا بتوانند همیشه محیط خود را با جهت‌گیری ثابت درک کنند. به منظور جلوگیری از کاهش بیشتر ارتفاع، فلاپینگ در طول پرواز با هواپیما پراکنده می‌شود، که می‌تواند از ۰٫۵ تا ۲۲ ثانیه طول بکشد، متوسط مدت حدود ۴ ثانیه است. فرکانس بال زدن معمولاً بین ۷ تا ۸ بال زدن در ثانیه است. در حالی که معمولاً ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر در ساعت پرواز می‌کنند، در پروازهای پرقدرت به ۴۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رسیم در بازی‌های پرواز بیش از ۲۰۰ کیلومتر در ساعت است. حیواناتی که شب را در هوا می‌گذرانند به‌طور متوسط ۲۳ کیلومتر در ساعت پرواز می‌کنند. بهترین رابطه بین مصرف انرژی و مسافت پیموده شده برای پرندگان مهاجر با سرعت متوسط حدود ۳۲ کیلومتر در ساعت است.
بادخورک‌های معمولی شکل بال‌ها را با شرایط پرواز سازگار می‌کنند. بال‌های کاملاً کشیده بهترین پرواز با سرعت پایین و تا ۶۰ درصد فاصله بیشتر از موقعیت اصلی را امکان‌پذیر می‌کنند. بال‌های جمع شده برای پرواز با سرعت زیاد و دورهای سریع استفاده می‌شوند. اگر بال‌ها در موقعیت دیگری قرار داشته باشند، در غیر این صورت نمی‌توانند فشار باد را تحمل کنند.
زیستگاه
بادخورک معمولی در جاهایی همچون سقف یا زیر لبهٔ شیروانی ساختمان‌ها و شکاف صخره‌ها یا سوراخ درختان آشیانه می‌سازد. این پرنده در تابستان‌ها در ایران به تعداد فراوان حضور دارد.
حکم فقهی گوشت بادخورک
موسسه موضوع شناسی احکام فقهی پس از ذکر مشخصات بادخورک معمولی که پرنده اي است اجتماعي که همیشه در پرواز است و پروازي سريع و مشخص دارد حکم گوشت آن را حرام دانسته است.
نگارخانه
ویدئوی مبارزه دو بادخورک بر سر تصاحب یک جعبه آشیانه
منابع
- ↑ BirdLife International (2012), Apus apus (به انگلیسی), IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2, retrieved 12 April 2014
- ↑ Swift Conservation Homepage Swift Conservation.Org free advice on the natural history and conservation of Apus apus the Common Swift
- ↑ Hedenström, Anders; et al. (September 2016). "Annual 10-Month Aerial Life Phase in the Common Swift Apus apus". Current Biology. 26 (22): 3066–3070. doi:10.1016/j.cub.2016.09.014. PMID 28094028. Retrieved 28 October 2016.
- ↑ Bourton, Jody (2 March 2010). "Supercharged swifts take flight speed record". BBC earth news. Retrieved 2 November 2016.
- ↑ «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲ اكتبر ۲۰۲۰.
- ↑ Common Swift (به انگلیسی), Commonswift Worldwide, retrieved 11 Aril 2014
- ↑ منصوری، راهنمای پرندگان ایران، ۳۰۰.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ موسسه موضوع شناسی احکام فقهی. «بادخورک معمولی».
- منصوری، جمشید (۱۳۹۲). راهنمای پرندگان ایران. فرزانه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۲۳۹-۵۳-۰.
